Rozdział 2

OCENA SYTUACJI

2.1. Metodyka prowadzenia analizy zadania

Analiza zadania jako czynność w procesie oceny sytuacji precyzuje, co i w jakim celu należy wykonać, aby zrealizować otrzymane zadanie. Aby rozwiązać ten problem i wyciągnąć właściwe wnioski należy odpowiedzieć na szereg bardziej szczegółowych pytań, które powinny doprowadzić do określenia:

1.      Jakie jest zadanie i zamiar przełożonego i jaka jest rola mojego związku taktycznego (oddziału, pododdziału) w realizacji jego planów?

2.      Czego wymaga przełożony lub, co muszę wykonać, aby zrealizować jego zamiar?

3.      Czy i jeśli tak to, jakie istnieją ograniczenia swobody działania?

4.      Czy nastąpiły znaczące zmiany sytuacji od momentu podpisania rozkazu przez przełożonego? Jeśli tak - to czy wiedząc o tych zmianach postawiłby on takie samo zadanie?

Tak sformułowane pytania pozwalają na przeprowadzenie analizy zadania w logicznie uporządkowany sposób (zob. tabela 2.1.).

Ad. 1. Jakie jest zadanie i zamiar przełożonego i jaka jest rola mojego związku taktycznego (oddziału, pododdziału) w realizacji jego planów?

Poszukując odpowiedzi na to pytanie należy:

·        przeprowadzić analizę obszaru prowadzenia przyszłych działań;

·        dokonać analizy zadania przełożonego i zamiaru prowadzenia przez niego działań zamieszczonego w rozkazie bojowym, ze szczególnym uwzględnieniem jego myśli przewodniej;

·        zapoznać się z podziałem sił w celu pełniejszego zrozumienia zarówno zadania jak
i zamiaru działania.

Niezbędne informacje zawarte są w odpowiednich punktach rozkazu bojowego (wstępnego zarządzenia bojowego, zarządzenia bojowego):

·        zadanie i zamiar przełożonego o dwa szczeble wyżej – w punkcie 1.b.;

·        zadanie przełożonego – punkt 2.;

·        zamiar przełożonego (w tym jego myśl przewodnia) – punkt (3.a.);

·        podział sił – część nagłówkowa rozkazu bojowego lub odpowiedni załącznik.

Tabela 2.1.

Przebieg analizy zadania

Wnioski z analizy zadania przełożonego, zamiaru działania oraz możliwych do użycia sił i środków, włączając w to dane ze składu sił wyznaczonych do realizacji zadania, pozwalają na znalezienie odpowiedzi na pytanie dotyczące zarówno sposobu wykonania zadania przyjętego przez przełożonego jak i własnej roli w jego zamiarze.

Ad. 2. Czego wymaga przełożony lub, co muszę wykonać, aby zrealizować jego zamiar?

Rozwiązanie tego problemu polega na rozbiorze zadania postawionego przez przełożonego na zadania cząstkowe w nim zawarte oraz na nie zapisane wprost ale wynikające z jego treści - czyli zadania cząstkowe wynikłe z analizy zadania,
a następnie określeniu tych z nich, które mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celu – tzw. zadań głównych. Wnioski z tej części analizy zadania pozwolą nam na sformułowanie sprecyzowanego zadania własnego oraz wytycznych do zarządzenia przygotowawczego. Ponadto wnioski te powinny umożliwić zidentyfikowanie ważnych problemów, na które sztab powinien zwrócić szczególną uwagę podczas oceny czynników wpływających na wykonanie zadania i opracowanie wariantów działania.

Ad. 3. Czy i jeśli tak to, jakie istnieją ograniczenia swobody działania?

Odpowiadając na to pytanie rozpoznać należy ograniczenia, jakim podlega wykonanie zadania. Ograniczenia te stanowią także czynnik weryfikujący zadania cząstkowe wynikłe z analizy zadania (a będące częścią sprecyzowanego zadania własnego), gdyż może się okazać, że niektórych z zadań cząstkowych nie można wykonać (dotyczy to wyłącznie zadań wynikłych z analizy zadania, a nie tych, które postawił nam bezpośrednio przełożony). Ograniczeniami tymi są: czas, przestrzeń i siły. W niektórych przypadkach, np. w operacjach pokojowych do ograniczeń zalicza się także umowy międzynarodowe, porozumienia pomiędzy stronami konfliktu, zasady użycia siły itp. Poszczególne ograniczenia obrazują następujące przykłady:

·        przestrzeń:

-       zakaz przekraczania granicy państwowej, lub określonej linii koordynacyjnej;

-       nakaz utrzymania zajętego terenu w trakcie prowadzonych działań.

·      siły:

-       nakazy wynikające ze sposobu prowadzenia działań np.: nakaz utrzymania odwodu o określonej sile w konkretnym rejonie;

-       ograniczenia w działaniu wynikające np.: z zapasów logistycznych możliwych do wykorzystania przez wojska własne.

·      czas:

-       nakaz opanowania danego obiektu w określonym czasie;

-       zakaz przekraczania danej linii koordynacyjnej do określonego czasu;

-       czas, którym dysponuje dowództwo na przeprowadzenie fazy planowania.

Pytanie trzecie zamyka podstawową część analizy zadania. Odpowiedzi na zawarte powyżej pytania powinny umożliwić sprecyzowanie wniosków z nich wynikających.

Ad. 4. Czy nastąpiły znaczące zmiany sytuacji od momentu podpisania rozkazu przez przełożonego? Jeśli tak, to czy wiedząc o tych zmianach postawiłby on takie samo zadanie?

Jeżeli odpowiedź na pierwsze z tych pytań jest twierdząca, tzn. nastąpiły istotne zmiany w sytuacji i prawdopodobnie przełożony wiedząc o nich nie postawiłby tego samego zadania, należy skontaktować się z przełożonym. Jeżeli nie jest to możliwe, dowódca jest zobowiązany przeprowadzić ponownie analizę zgodnie z zadaniem i zamiarem działania przełożonego (ze szczególnym uwzględnieniem celu jego działania – czyli myśli przewodniej). Jeżeli odpowiedź na to pytanie jest negaty...