Materiały z przedmiotu „Bhp i ergonomia”
ERGONOMIA
ERGONOMIA W KSZTAŁTOWANIU WARUNKÓW PRACY
Definicja, przedmiot oraz zakres badań ergonomii
1. Rys historyczny ergonomii
W pierwszych dwóch dekadach XX wieku rozwinęła się we wszystkich uprzemysłowionych krajach tzw. naukowa organizacja pracy. Stworzona przez amerykańskiego inżyniera W.F. Taylora i rozbudowana przez jego kontynuatorów, tak w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie, z czasem stworzyła rodzaj szkoły, której głównym zainteresowaniem było szukanie dróg podnoszenia wydajności i efektywności pracy. Taylorowska szkoła naukowej organizacji pracy starała się osiągnąć ten cel przy pomocy:
a) doboru do danej pracy ludzi najsprawniejszych i opracowania norm pracy w oparciu o osiągnięte przez nich wyniki,
b) starannego opracowania przez sztab specjalistów „jedynej właściwej metody pracy”, której robotnik miał się trzymać,
c) stosowania silnych bodźców płacowych w stosunku do robotników najbardziej wydajnych i eliminowania osób nie osiągających przewidzianych norm.
Wprowadzenie pracy taśmowej (po raz pierwszy na szerszą skalę w zakładach Forda na początku XX wieku) i inne metody organizacyjne doprowadziły do skrajnego rozdrobnienia pracy na elementy, do „pracy w okruchach”, która nie mogła dawać żadnego zadowolenia pracownikowi (proces alienacji pracy, dehumanizacja procesu pracy).
W dążeniu do maksymalizacji wydajności pracy tayloryzm nie liczył się z wydatkiem energetycznym człowieka pracującego, ze zjawiskami zmęczenia i znużenia, z problematyką stosunków międzyludzkich i atmosfery w miejscu pracy. Był to więc skrajny przykład doboru i dostosowania ludzi do pracy bez uwzględnienia ich właściwości i potrzeb psychofizycznych.
Bezpośrednim bodźcem powstania rozwiązywania problemów pracy, które później nazwano ergonomią, stała się potrzeba budowy podczas drugiej wojny światowej możliwie sprawnych samolotów bojowych. Obsługa wielu modeli samolotów budowanych w pierwszym okresie wojny w USA, powodowała trudności dla załóg i prowadziła do wielkiej liczby wypadków i sytuacji awaryjnych. Firmy budujące te samoloty powołały wówczas do swych biur konstrukcyjnych psychologów i innych specjalistów, którzy pomagali konstruktorom w rozwiązywaniu zagadnień zapewnienia niezawodności odczytywania wskaźników pokładowych i obsługiwania urządzeń sterowniczych – głównego źródła trudności i wypadków.
Termin ergonomia został po raz pierwszy sformułowany przez wybitnego polskiego przyrodnika, profesora Wojciecha Jastrzębowskiego w 1857 roku. Termin ergonomia oznacza „prawa rządzące pracą”. Nazwa wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów: ergon (pra...
Luki424