41_ZN69_JackiewiczCzechBarcik.pdf

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

2010

Seria: TRANSPORT z. 69

Nr kol. 1834

Jakub JACKIEWICZ, Piotr CZECH, Jacek BARCIK

ORGANIZACJA TRANSPORTU MIEJSKIEGO W KONURBACJI

GÓRNOŚLĄSKIEJ

Streszczenie. Zmiany, jakie zachodziły przez lata w strukturze organizacyjnej, związane

były ze zmianami w przepisach prawa lub obejmowaniem przez KZK GOP działalności

w określonym segmencie, np. administracja budynkiem czy projekty europejskie. Obecna,

rozbudowana struktura organizacyjna powoduje znaczne wydłuŜenie drogi słuŜbowej

i procesów decyzyjnych oraz małą elastyczność w podejmowaniu określonych działań.

Dodatkowo negatywnie na sprawność funkcjonowania biura KZK GOP wpływa polityczny

charakter organu wykonawczego, jakim jest zarząd KZK GOP. Czerpiąc z doświadczeń

organizacyjnych innych zarządów transportu oraz biorąc pod uwagę faktyczną strukturę

wykonywanych działań, moŜna zaproponować inne podejście do kształtowania struktury

organizacyjnej biura KZK GOP.

ORGANISATION OF MUNICIPAL TRANSPORT IN UPPER SILESIA

CONURBATION

Summary. The changes which have taken place in recent years in the organisational

structure of KZK GOP were connected with both changes in legal regulations or initiation of

some activities is a particular segment such as administration of the building and with

European projects. Present, developed organisational structure causes a significant

lengthening of the official channel and the decision-making process and low flexibility in

initiation of certain actions. Additionally, the political character of the administrative body

called the Board influences the effectiveness of the Office negatively. Some other approach to

organisational structure in the Office of KZK GOP could be suggested, taking into

consideration the experience in management of other boards of transport sector and

the structures of their tasks.

1. WPROWADZENIE

Do 1991 r. organizatorem i głównym przewoźnikiem w transporcie zbiorowym

w ówczesnym województwie katowickim było Wojewódzkie Przedsiębiorstwo

Komunikacyjne w Katowicach [1]. Oprócz WPK usługi przewozowe świadczyły Polskie

Koleje Państwowe, Państwowa Komunikacja Samochodowa oraz przewoźnicy branŜowi.

WPK

było

wielozakładowym,

scentralizowanym

przedsiębiorstwem

państwowym

J. Jackiewicz, P. Czech, J. Barcik

uŜyteczności publicznej (wpisane do rejestru przedsiębiorstw państwowych Sądu Rejonowego

w Katowicach pod numerem 288). Działało na zasadach pełnego rozrachunku gospodarczego,

w ramach narodowych planów społeczno-gospodarczych i rozliczało się z budŜetem

Wojewódzkiej Rady Narodowej. Przedmiotem działania WPK było świadczenie osobowych

usług przewozowych własnymi środkami transportowymi na terenie województwa

katowickiego na podstawie o istniejącej infrastruktury technicznej, oraz prowadzenie

działalności pomocniczej.

1 października 1991 r. dokonano podziału Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa

Komunikacyjnego w Katowicach [2]. Utworzono wówczas nowe przedsiębiorstwa na bazie

dotychczasowych Zakładów Komunikacyjnych i innych jednostek WPK. Miały one status

przedsiębiorstw państwowych uŜyteczności publicznej. W latach 1992–1994 mienie

przedsiębiorstw zostało skomunalizowane, jednak pozostały one przedsiębiorstwami

państwowymi (organami załoŜycielskimi stały się zarządy odpowiednich gmin – z wyjątkiem

PKT, którego mienie nie zostało skomunalizowane, a organem załoŜycielskim pozostał

wojewoda katowicki). W późniejszych latach były one przekształcane lub prywatyzowane.

Wykaz przedsiębiorstw oraz zakres ich przekształceń przedstawiają tabele 1 i 2 [7, 8, 9, 10,

11, 12, 13, 14, 15, 16, 17].

Tabela 1

Przedsiębiorstwa utworzone w wyniku podziału Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa

Komunikacyjnego w Katowicach

Nowe przedsiębiorstwo

Dotychczasowe jednostki WPK

Zakład Komunikacyjny nr 5 w Katowicach

(bez oddziału autobusowego w Zawierciu)

Zakład Komunikacji i Transportu w Katowicach-

Bogucicach

PKM Katowice

Zakład Komunikacyjny nr 3 w Bytomiu

(bez oddziału tramwajowego w Bytomiu-Radzionkowie)

PKM Bytom

Zakład Komunikacyjny nr 4 w Gliwicach

(bez oddziału tramwajowego w Gliwicach)

PKM Gliwice

Zakład Komunikacyjny nr 7 w Tychach

(wraz z oddziałem trolejbusowym,

bez oddziału autobusowego w Czechowicach-Dziedzicach)

PKM Tychy

Zakład Komunikacyjny nr 8 w Sosnowcu

(bez oddziału autobusowego w Olkuszu)

PKM Sosnowiec

Zakład Komunikacyjny nr 9 w Jastrzębiu-Zdroju

(bez oddziału autobusowego w Raciborzu)

PKM Jastrzębie-Zdrój

PKM Świerklaniec

Zakład Komunikacyjny nr 11 w Świerklańcu

PKM Jaworzno

Zakład Komunikacyjny nr 6 w Jaworznie

Oddział autobusowy w Olkuszu

Zakładu Komunikacyjnego nr 8 w Sosnowcu

PKM Olkusz

Oddział autobusowy w Zawierciu

Zakładu Komunikacyjnego nr 5 w Katowicach

PKM Zawiercie

Oddział autobusowy w Czechowicach-Dziedzicach

Zakładu Komunikacyjnego nr 7 w Tychach

PKM Czechowice-Dziedzice

Oddział autobusowy w Raciborzu

Zakładu Komunikacyjnego nr 9 w Jastrzębiu-Zdroju

PKM Racibórz

Organizacja transportu miejskiego w konurbacji górnośląskiej

cd. tabeli 1

Zakład Komunikacyjny nr 2 w Chorzowie

Zakład Komunikacyjny nr 1 w Będzinie

Zakład Komunikacyjny nr 15 w Katowicach-Bogucicach

Oddział tramwajowy w Bytomiu-Radzionkowie

Zakładu Komunikacyjnego nr 3 w Bytomiu

Oddział tramwajowy w Gliwicach

Zakładu Komunikacyjnego nr 4 w Gliwicach

Zakład Remontów Torów i Budynków w Katowicach-

Szopienicach

Przedsiębiorstwo

Komunikacji Tramwajowej

w Katowicach

Przedsiębiorstwo Usług

Technicznych Komunikacji

Miejskiej w Mikołowie

Zakład Napraw Autobusów nr 10 w Mikołowie

Przedsiębiorstwo Szkolenia

i Badań Kierowców

w Katowicach

Ośrodek Szkolenia Zawodowego Kierowców w

Katowicach

Ośrodek Badań Psychofizycznych w Katowicach

Tabela 2

Zakres przekształceń przedsiębiorstw powstałych w wyniku podziału Wojewódzkiego

Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Katowicach

Przedsiębiorstwo

Przekształcenia i likwidacje

01.04.1998 – przekształcenie w Sp. z o.o. (udziałowcy: gminy

Katowice, Siemianowice, Chorzów, Mysłowice)

2003 – zbycie udziałów przez Mysłowice

PKM Katowice

01.07.1994 – przekształcenie w Spółkę Akcyjną (akcjonariusze:

gminy Bytom, Chorzów, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Zabrze,

Zbrosławice)

30.01.1998 – prywatyzacja pracownicza

01.07.2006 – otwarcie likwidacji, a później ogłoszenie upadłości

PKM Bytom

28.08.1997 – przekształcenie w Sp. z o.o. (udziałowcy: gminy

Gliwice, Zabrze, Knurów, Gierałtowice, Zbrosławice, Pilchowice)

2000 – zbycie udziałów przez gminę Pilchowice

PKM Gliwice

02.01.1996 – przekształcenie w Sp. z o.o. (udziałowcy: gmina

Tychy, Regionalne Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej S.A.

w Tychach)

01.02.1998 – wydzielenie odrębnych spółek Tyskie Linie

Trolejbusowe Sp. z o.o. (komunikacja trolejbusowa) i Truck-Bus

Service Sp. z o.o. (zaplecze warsztatowe)

PKM Tychy

17.07.1997 – przekształcenie w Sp. z o.o. (udziałowcy: gminy

Sosnowiec, Dąbrowa Górn., Będzin, Czeladź)

PKM Sosnowiec

1994 – przekształcenie w Sp. z o.o. (wszystkie udziały: związek

gmin MZK)

PKM Jastrzębie-Zdrój

1999 – przekształcenie w Sp. z o.o. (wszystkie udziały: związek

gmin MZKP)

PKM Świerklaniec

J. Jackiewicz, P. Czech, J. Barcik

cd. tabeli 2

31.05.1996 – przekształcenie w Sp. z o.o. (wszystkie udziały:

związek gmin ZKKM)

01.01.2000 – zbycie wszystkich udziałów na rzecz gminy

Jaworzno

PKM Jaworzno

27.06.1997 – przekształcenie w Sp. z o.o. (udziałowcy: gminy

Olkusz 64,1%, Bolesław 15,4%, Klucze 13,3%, Bukowno 7,2%)

25.05.2000-17.04.2002 – spółka w stanie likwidacji

15.09.2003 – prywatyzacja spółki

PKM Olkusz

12.1992 – przekształcenie w Przedsiębiorstwo Transportowo-

Komunikacyjne sp. z o.o.

01.04.2003 – likwidacja PT-K Sp. z o.o., utworzenie Zakładu

Komunikacji Miejskiej jako zakładu budŜetowego gminy

Zawiercie

PKM Zawiercie

PKM Czechowice-

Dziedzice

01.07.1997 – przekształcenie w zakład budŜetowy gminy

Czechowice-Dziedzice

przekształcenie w sp. z o.o. (wszystkie udziały: gmina Racibórz)

17.09.2002 – połączenie PKM Sp. z o.o. z Zakładem Usług

i Higieny Komunalnej i utworzenie Przedsiębiorstwa

Komunalnego sp. z o.o. w Raciborzu (wszystkie udziały: gmina

Racibórz)

PKM Racibórz

01.01.2003 – komercjalizacja: przekształcenie w Tramwaje

Śląskie Spółka Akcyjna (wszystkie akcje: Skarb Państwa)

30.05.2007 – komunalizacja: nieodpłatne przekazanie wszystkich

akcji na rzecz związku gmin KZK GOP

30.12.2008 – nieodpłatne przekazanie akcji na rzecz gmin:

Bytom: 14,6%, Chorzów: 9,3%, Czeladź: 0,9%, Dąbrowa

Górnicza: 6,0%, Gliwice: 4,6%, Katowice: 25,1%, Mysłowice:

1,0%, Ruda Śląska: 5,2%, Siemianowice Śląskie: 0,6%,

Sosnowiec: 14,8%, Świętochłowice: 5,5%, Zabrze: 12,4%

PKT Katowice

07.11.1991 – zmiana nazwy na PUTKM „Jamna-Bus”

01.10.1994 – otwarcie likwidacji

17.05.2000 – ogłoszenie upadłości

PUTKM Mikołów

PSiBK Katowice

31.05.1996 – zakończenie procesu likwidacji

Oprócz przedsiębiorstw komunikacyjnych utworzone zostały związki komunalne

i jednostki organizacyjne gmin, mające za zadanie organizować transport zbiorowy.

Ich zestawienie oraz dotychczasowe przekształcenia przedstawia tabela 3 [18, 19, 20, 21, 22,

23, 24, 25, 26]. Samo WPK postawione zostało w stan likwidacji z dniem 1 sierpnia 1992 r.

[3]. Zakończenie likwidacji nastąpiło dopiero 31 marca 2006 r. [4] – przedłuŜająca się

likwidacja spowodowana była ogromną liczbą spraw i zmieniającymi się przepisami (głównie

w zakresie gruntów, nieruchomości i uwłaszczenia) [5]. Po czym w dniu 30 sierpnia 2006 r.

złoŜono wniosek o wykreślenie podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego, co nastąpiło

z dniem 19 września 2006 r. [6].

Organizacja transportu miejskiego w konurbacji górnośląskiej

Tabela 3

Związki komunalne oraz jednostki organizacyjne gmin powołane w celu organizowania

transportu zbiorowego na obszarze dawnego województwa katowickiego

Związek lub jednostka

Utworzenie i przekształcenia

Komunikacyjny Związek

Komunalny Górnośląskiego

Okręgu Przemysłowego

w Katowicach

16.12.1991 – utworzenie (poz. 46 w rejestrze związków) –

zgromadzenie załoŜycielskie odbyło się 19 września

1991 r.

Międzygminny Związek

Komunikacji PasaŜerskiej

w Świerklańcu

08.04.1992 – utworzenie (poz. 62 w rejestrze związków)

1995 – przeniesienie siedziby do Tarnowskich Gór

Związek Komunalny

„Komunikacja

Międzygminna” w Jaworznie

03.07.1991 – utworzenie (poz. 18 w rejestrze związków)

01.01.2000 – przeniesienie siedziby do Chrzanowa

Międzygminny Związek

Komunikacyjny

w Jastrzębiu-Zdroju

06.06.1991 – utworzenie (poz. 13 w rejestrze związków) –

zgromadzenie załoŜycielskie odbyło się 4 kwietnia 1991 r.

Związek Komunalny Gmin

„Komunikacja

Międzygminna” w Olkuszu

28.01.1998 – utworzenie (poz. 174 w rejestrze związków)

01.10.1996 – utworzenie Miejskiego Zarządu Komunikacji

jako zakładu budŜetowego gminy Tychy

01.01.2009 – przekształcenie MZK w jednostkę budŜetową

gminy Tychy

Miejski Zarząd Komunikacji

w Tychach

01.01.1996 – utworzenie komórki organizacyjnej pod

nazwą SłuŜba Transportu Zbiorowego w Rybnickich

SłuŜbach Komunalnych, funkcjonujących jako zakład

budŜetowy gminy Rybnik

01.01.2000 – likwidacja STZ i utworzenie Zarządu

Transportu Zbiorowego jako zakładu budŜetowego gminy

Rybnik

01.07.2004 – przekształcenie ZTZ w jednostkę budŜetową

gminy Rybnik

SłuŜba Transportu

Zbiorowego w Rybniku

Miejski Zarząd Dróg i

Mostów w Jaworznie

01.07.2009 – objęcie funkcji organizatora komunikacji

Uwagi do tabeli:

Członkowie związków międzygminnych (poszczególne związki komunalne, gminy lub ich jednostki

organizacyjne zawierają takŜe porozumienia komunalne lub umowy cywilnoprawne w sprawie

organizowania komunikacji zbiorowej z innymi gminami):

KZK GOP Katowice: załoŜyciele: Bobrowniki, Chorzów, Gierałtowice, Katowice, Knurów,

Mysłowice, Pyskowice, Ruda Śląska, Siemianowice, Sosnowiec, Zabrze; 21.01.1992: Dąbrowa

Górnicza, Świętochłowice; 01.04.1992: Pilchowice; 01.01.1993: Będzin, Wojkowice;

01.01.1994: wystąpienie Gierałtowic, Knurowa, Pilchowic, Pyskowic; 01.04.1994: Sławków;

08.12.1994: wystąpienie Świętochłowic; 01.01.1995: Bytom; 01.07.1995: Imielin, Chełm

Śląski;

01.07.1996: Świętochłowice

(ponownie);

01.01.1997:

Gliwice;

01.07.1997:

Gierałtowice

(ponownie),

Knurów

(ponownie);

01.01.1998:

Siewierz;

01.01.1999:

Radzionków; 01.01.2009: Piekary Śląskie, Pyskowice (ponownie).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: