masz-kota,75.pdf

82 | ˚YCIE WEWN¢TRZNE | TO NIE BAJKA | KOT W BUTACH

| 83

Masz

Czy istnieje m´ska intuicja?

Odpowiedê na to pytanie znaleêç

mo˝na w baÊni „Kot w butach”

Charles’a Perraulta. Udowadnia

ona, ˝e droga m´˝czyzny

do ˝yciowej pełni nie musi byç

podà˝aniem za stereotypem,

czyli walkà o władz´,

współzawodnictwem albo

monotonnà, ci´˝kà pracà.

Droga do szcz´Êcia jest prosta,

wystarczy słuchaç swojego...

kota – mówi Katarzyna Miller

Tatianie Cichockiej

kota

– Kto naprawd´ jest bohaterem tej baÊni? Młynarczyk, który

nie miał nic, a dostał wszystko?

– Czy kot, dzi´ki któremu Młynarczyk zostaje królem,

ma zamek, pi´kne włoÊci i królewn´ za ˝on´...

– A czy baÊniowy bohater nie powinien sobie zasłu˝yç sam

na bycie królem?

– Zasługuje sam, bo kot to tak naprawd´ cz´Êç osobowo-

Êci Młynarczyka. Mamy wi´c jednego bohatera, ale rozpisa-

nego jakby na dwie cz´Êci. Ale po kolei. Młynarczyk jest

biedny, ojciec umiera i zostawia mu tylko kota w spadku. Za-

uwa˝yłaÊ, ˝e w tej baÊni pokazana jest jedynie linia m´ska,

o matce nie słyszymy ani słowa? Młynarz ma trzech synów.

Najstarszy dostaje w spadku młyn, Êredni osła, a najmłod-

szy kota. Nawet zwierz´ta sà rodzaju m´skiego. To jest opo-

wieÊç o m´skoÊci w ogóle, o tym, jak m´˝czyzna, wykorzy-

stujàc swojà spuÊcizn´, mo˝e odnieÊç sukces w ˝yciu.

– Ale w sposób niekonwencjonalny. Nie o rycerzu mowa czy

o ksi´ciu, nie trzeba niczego zdobyç, pokonywaç smoka, rozwiàzy-

waç zagadek, uwalniaç królewien...

– Interesujàce jest właÊnie to, jaki m´˝czyzna jest tu

pokazany. Młynarczyk jest cichy i zrównowa˝ony. Nie na-

rzeka, gdy dostaje w spadku kota. Tylko si´ dziwi: „Co ja

z tym kotem zrobi´?”. Starszy brat b´dzie młynarzem, ja-

koÊ zarobi na ˝ycie. Âredni ma osła, wi´c mo˝e coÊ prze-

woziç, b´dzie miał z czego ˝yç. Ale jak tu ˝yç z kota?

– Podoba mi si´ w nim to, ˝e si´ nie załamuje, nie rozpacza,

tylko ma w sobie spokój – niewypowiedziane przekonanie, ˝e jakoÊ

to b´dzie. Kot mówi: „Zaufaj mi, ja o nas zadbam”. Wi´c Młynarczyk

mu ufa: „Działaj, kocie, tylko nie chc´ ˝adnych kocich nieuczciwych

sztuczek typu napadanie na kogoÊ na goÊciƒcu”.

Ilustracja Joanna Szachowska

zwierciadło 08/07

www.zwierciadlo.pl

84 | ˚YCIE WEWN¢TRZNE | TO NIE BAJKA | KOT W BUTACH

| 85

– To bardzo wa˝ne – Młynarczyk jest uczciwy, nie godzi

si´ na nic, co mogłoby zatruç spokój jego sumienia. Nie ma

prawie nic, ale za to nic go nie gryzie, a to wielki komfort.

– Kot zaczyna działaç w sposób konsekwentny, finezyjny i prze-

myÊlany. Ma plan, który wyglàda, jakby był przeçwiczony w najdrob-

niejszych szczegółach. Nie waha si´, nie traci głowy... Zazdroszcz´.

– Dlatego osiàga sukces. Na poziomie historii ta baÊƒ to

rodzaj instrukcji: jak zdobyç to, co si´ chce, jak osiàgnàç wy-

znaczony cel. Kot prosi swojego pana o worek owsa i buty.

Na ten worek owsa łapie zajàczka i niesie królowi w darze

od swojego pana JaÊnie Wielmo˝nego Barabana, jak nazywa

Młynarczyka. Potem łapie kuropatwy i znów zanosi królowi

w darze. Potem zanosi mu mnóstwo innych zdobyczy.

– Kot mógłby przecie˝ zamiast oddawaç te ptaki, zjadaç je sam

i nie myÊleç o przyszłoÊci. Tymczasem on inwestuje, ci´˝ko pracuje

dzieƒ w dzieƒ. Rozumie, ˝e skoro chce króla obłaskawiç, musi stwo-

rzyç dobrà atmosfer´ wokół swojego pana, a tego si´ nie da zrobiç

za jednym razem.

– Zaufanie buduje si´ stopniowo. W królu budzi si´ cie-

kawoÊç, kim jest tajemniczy darczyƒca. Gdy grunt jest przy-

gotowany, kot namawia królewn´, by razem z ojcem przyje-

chali w okolice młyna na spacer. Okolicznym ludziom

pracujàcym w polu ka˝e zaÊ mówiç, ˝e pracujà we włoÊciach

JaÊnie Wielmo˝nego Pana Barabana – grozi im, ˝e gdy tego

nie zrobià, po˝re ich zły czarownik z niedalekiego zamku.

– PomyÊlał o wszystkim.

– Z kolei Młynarczyka namawia na kàpiel koło młyna,

a gdy ten wchodzi do wody, chowa jego ubranie. Zbli˝a si´

kareta, kot w krzyk: „Ratujcie Pana Barabana, bo si´ to-

pi!”. Wyciàgajà gołego, Êlicznego chłopca, ubierajà w mun-

dur i prowadzà do karety, gdzie poznaje króla i królewn´.

– Którzy myÊlà, ˝e majà do czynienia z maj´tnym młodzieƒ-

cem, bo po drodze wszyscy mówià, ˝e pracujà dla Pana Barabana.

A on nic nie mówi, tylko si´ gapi jak zaczarowany na królewn´...

– Bo go zachwyciła. Kareta zmierza w stron´ pobli-

skiego zamku. Kot przybiega tam przed nimi. Wpada

do sali balowej, gdzie ucztuje zły czarownik. I co? Rozpra-

wia si´ z czarownikiem w wielkim stylu, typowym dla ba-

Êni. Bierze go pod włos: „Naprawd´ umiesz si´ przemieniç

we wszystko? Nawet w coÊ małego?”. I gdy ten si´ prze-

mienia w myszk´, kot go zjada.

– Taki niby-wszechmocny i zły, a taki głupi ten czarownik...

– Bo ka˝dy zły czarownik czy czarownica, ˝eby czuç

własnà sił´, muszà si´ popisywaç. KtoÊ musi byç Êwiadkiem

tej wszechmocy. Sà wi´c uzale˝nieni od swoich widzów,

chcà podziwu, ciàgłego potwierdzania, ˝e sà wspaniali, prze-

ra˝ajàcy. To ich słaboÊç. Prawdziwie wszechmocny człowiek

zna swojà wartoÊç. Jest niezale˝ny od opinii innych.

– To klasyczny baÊniowy motyw. Pami´tasz czarownic´ w „Ja-

siu i Małgosi”, która weszła do pieca, by udowodniç, ˝e si´ to da

zrobiç? Złe moce dajà si´ zaÊlepiç, gdy w gr´ wchodzi ambicja.

– Czarownik znika, a tymczasem kareta z królem,

Młynarczykiem i królewnà wje˝d˝a do zamku i Pan Bara-

ban podejmuje goÊci gotowà ju˝ ucztà.

– Prawdziwa wirtuozeria. MyÊl´, ˝e si´ to wszystko udało, bo

kot nie stracił zimnej krwi, w razie potrzeby improwizował.

– Był inteligentny, miał Êwietny refleks, jak to kot,

i działał – nie sàdz´, by z góry zało˝ył, w jaki sposób po-

radzi sobie z czarownikiem.

– W rezultacie Młynarczyk został panem na zamku. Rzàdził

màdrze i sprawiedliwie, a kot, jak mówi baÊƒ, spasł si´ na reszt-

kach z paƒskiego stołu. Czy trzeba czegoÊ wi´cej do szcz´Êcia?

– Ciekawe, ˝e Młynarczyk wchodzi tak łatwo w tworzo-

nà przez kota rzeczywistoÊç. To jest istota tej baÊni. On

przyjmuje wszystko, co przychodzi. Widzi Êwiat takim, ja-

kim jest, nie ocenia, nie przeciwstawia si´. Nie mówi: „To nie

ja, o co chodzi, nie jestem ˝adnym Barabanem”.

– Nie broni si´, tylko za tym idzie.

– I si´ nie boi. To równie wa˝ne. Ani si´ nie złoÊci, ani

nie dziwi. Mo˝na powiedzieç, ˝e albo to jest głupek, albo

m´drzec. Czasami linia graniczna jest niewyraêna...

– Znasz kogoÊ, kto zareagowałby tak jak Młynarczyk? JacyÊ lu-

dzie wyciàgajà ci´ z wody, ubierajà w mundur i ładujà do karety,

a tam siedzi król i ma ci´ za jakiegoÊ Barabana? A ty tylko si´

uÊmiechasz łagodnie i czekasz, co sytuacja przyniesie?

– Spokój ducha, bycie tu i teraz, płyni´cie z pràdem

˝ycia, czyli stan gł´bokiego, duchowego pogodzenia si´ ze

Êwiatem i sobà, słowem – szcz´Êcia… To wszystko zawie-

ra si´ w postaci Młynarczyka.

– Ta baÊƒ mówi wi´c, czym jest prawdziwe szcz´Êcie. Młynar-

czyk jest szcz´Êliwy, ale nie dlatego, ˝e coÊ osiàgnàł. On jest zado-

wolony z ˝ycia po prostu, od poczàtku. Nawet gdy nic nie ma, tylko

tego kota.

– Wszelkie posiadanie ogranicza. W baÊni najstarszy

syn dostał młyn. Pierworodny syn dostaje zwykle to, co

najcenniejsze. A ludzie najcz´Êciej uwa˝ajà za najcenniej-

sze wartoÊci materialne. Dom, ziemi´, młyn – najstarszy

syn to dostaje na starcie. Ale to zobowiàzuje. Za to zapew-

ne całe ˝ycie b´dzie młynarzem przywiàzanym do tego

młyna. Nie ma w tym nic złego, ale inna kariera nie jest

dla niego.

– Młodszy dostaje osła. RuchomoÊç?

– I pewnà wolnoÊç. Drugie dziecko jest cz´Êciej wysyła-

ne w Êwiat. Pierwszy syn musi zostaç na miejscu i pilnowaç

ojcowizny. Strzec ciàgłoÊci rodu. Drugi mo˝e wsiàÊç na osła

i pojechaç gdzieÊ, gdzie b´dzie mógł zało˝yç zalà˝ek podob-

nego gospodarstwa jak ojciec. Czyli rozprzestrzeniç jego ge-

ny, ród w innych stronach. Jest szansa na zarobek, ale jest

i odpowiedzialnoÊç, osioł to przecie˝ ˝ywe stworzenie.

– A trzeci dostaje kota. Co to znaczy?

– Najmłodszy syn dostaje najmniej bogactwa, a najwi´-

cej wolnoÊci. Najmniej posiadania, które zobowiàzuje i uza-

le˝nia – gdy coÊ masz, boisz si´ to straciç – a najwi´cej twór-

czej postawy, otwartoÊci i gi´tkoÊci, które symbolizuje kot.

– Czyli kot to przekaz wolnoÊci wyboru własnej drogi. Co jeszcze?

– Kot jest instynktem Młynarczyka. Jest tà jego cz´Êcià,

która nie myÊli za wiele, tylko działa. A instynkt mieszka

w ciele, jest najbardziej ziemskà rzeczà. Mo˝na wi´c powie-

dzieç, ˝e w jakimÊ sensie to jest jego cielesnoÊç. Ciała nie da

si´ oszukaç. JeÊli próbujemy coÊ robiç wbrew ciału, np. pra-

cujemy ponad siły, obróci si´ to przeciwko nam i pr´dzej czy

póêniej ciało zastrajkuje – zachorujemy.

– Moja kole˝anka, która uczy si´ masa˝u mau-ri, cz´sto powtarza:

„Ciało màdre, ciało wie”. Wystarczy posłuchaç własnego ciała, wsłu-

chaç si´ w nie, a znajdzie si´ wszystkie odpowiedzi. Jak w tej baÊni.

– Z jakiegoÊ powodu jesteÊmy istotami z krwi i koÊci,

a nie tylko duchowymi emanacjami... Ciało prowadzi nas

prostà drogà ku temu, co mo˝na nazwaç bogactwem i pełnià

˝ycia. Bo bycie królem w baÊni jest symbolem pełni ˝ycia.

Oznacza panowanie nad swoim królestwem – ˝yciem. Nikt

nad królem nie ma władzy, król jest niezale˝ny, dojrzały, jest

panem siebie i swojego losu.

ciec i dziad, i jego dziad... Có˝ za niezwykła bajka i jaki re-

wolucyjny przekaz si´ w niej kryje!

– Kot na poczàtku mówi, na czym polega jego sposób działa-

nia: „Na gry losu koci sposób to nie gryêç, nie fukaç, łeb co t´˝szy

woli w´szyç, podejrzeç, podsłuchaç. Pomalutku, po cichutku,

ukrywszy pazury, tu pokluczyç, tam pomruczeç i piàç si´ do góry”.

Takie sprytne działanie kojarzy mi si´ raczej z kobietami, dlatego

pomyÊlałam o kocie jako o kobiecej stronie i intuicji...

– Pewnie dlatego ˝e m´˝czyêni rzadko odwołujà si´

do tej cz´Êci siebie, a szkoda. Kobiety robià to znacznie cz´-

Êciej. Ale te˝ nam, kobietom, jeszcze niedawno nie do twa-

rzy (w myÊl stereotypu) było z gniewem, mieczem i pazura-

mi, wi´c musiałyÊmy cz´Êciej uciekaç si´ do kocich

sposobów. A m´˝czyêni zawłaszczyli otwartà walk´, prac´...

– A wystarczy wsłuchaç si´ w siebie, by szukaç tam wskazówek.

– Tu jest inne działanie. Twórcze, oryginalne, z wdzi´-

kiem. Tworzenie czegoÊ z niczego to umiej´tnoÊç artystów.

Tu jest mowa o dziele ˝ycia. Bo czymÊ takim przecie˝ jest

stworzenie JaÊnie Wielmo˝nego Pana Barabana z Młynar-

czyka, czyli z przysłowiowego nikogo. Kot ani na chwil´ nie

traci rezonu, nie wàtpi, ˝e mu si´ uda. To czyste zaprzecze-

nie neurozy inteligenckiej. To nie jest postawa mroczna, de-

presyjna, autodestrukcyjna, to jest postawa twórcza w spo-

sób skuteczny. Ogromnie nam takiej postawy brakuje.

– Co to oznacza słuchaç ciała, instynktu?

– Bardzo proste rzeczy. Na przykład siadaç na tych

krzesłach, które sà wygodne, jeÊç to jedzenie, po którym si´

dobrze czujesz, spotykaç si´ z ludêmi, z którymi si´ dogadu-

jesz i z którymi razem coÊ potrafisz zrobiç, zajmowaç si´

tym, co ci wychodzi i sprawia przyjemnoÊç, a nie tym, co ci

nie wychodzi i przy czym si´ m´czysz, wychodziç stamtàd,

gdzie jest ci êle... Ufaç swoim wewn´trznym sygnałom.

– Wbrew pozorom to nie jest proste.

– Bo jesteÊmy uzale˝nieni. A kot to jest antyuzale˝nie-

nie. Zajmujemy si´ gromadzeniem zamiast ˝yciem, budowa-

niem swojej pozornej obecnoÊci w Êwiecie, a nie zaspokaja-

niem prawdziwych potrzeb. Byle nas ludzie widzieli

w lepszym Êwietle, byle byç lepszym od innych. A tutaj wi-

daç, ˝e z sytuacji ekstremalnej, z której, wydawaç by si´ mo-

gło, nie ma dobrego wyjÊcia – bo jak znaleêç dobre wyjÊcie,

gdy goły wpadłeÊ do rzeki i nie masz nic, nawet własnego

ubrania? – mo˝esz wyjÊç na swoje, zasiàÊç na tronie i wte-

dy naprawd´ ludzie ci´ szanujà. Mo˝na powiedzieç, ˝e wej-

Êcie do rzeki jest rozwiàzaniem.

– Nie warto przywiàzywaç si´ do niczego, trzeba zaufaç sobie

i wejÊç w nurt rzeki? Bardzo symboliczna wizja. Płynàç z nurtem

oznacza nie baç si´ ˝ycia, przyjmowaç je ze wszystkim, co przynosi...

– Rzeka to te˝ czystoÊç, oczyszczanie si´ z wszystkie-

go, co zb´dne. Na brzegu rzeki ˝ycia zostawiasz to, co sta-

re, i ruszasz z pràdem. Pozwalasz, by si´ działo. Wtedy jest

pełnia.

Kot jest instynktem Młynarczyka. Jest tà

jego cz´Êcià, która nie za wiele myÊli, tylko

działa. A instynkt mieszka w ciele, jest

najbardziej ziemskà, cielesnà rzeczà.

Ciała nie da si´ oszukaç

– Młynarczyk jest dobrym królem, ludzie go cenià. Nie tak jak

jego poprzednika, czarownika, który był nie˝yczliwy i êle traktował

poddanych. Młynarczyk, choç zajàł jego miejsce, nie stał si´ przez

to kimÊ innym. Bo nie piàł si´ ku władzy, nic nie robił wbrew sobie

i za wszelkà cen´.

– JeÊli słuchasz instynktu, on ci´ poprowadzi. I nie wyj-

dziesz na tym êle. Tego kota mo˝na te˝ nazwaç intuicjà. Zo-

bacz, mamy nareszcie w jakiejÊ baÊni m´skà intuicj´...

– MyÊlałam, ˝e kot jest kobiecà intuicjà Młynarczyka, ˝eƒskà

cz´Êcià...

– Moim zdaniem nie trzeba si´ tu spieraç o płeç tej in-

tuicji. To jego własna intuicja.

– Która podpowiada mu, by si´ zachowywał doÊç niekonwen-

cjonalnie i nie po m´sku...

– Wbrew m´skiemu stereotypowi. To prawda. Nie ma

wymachiwaç szabelkà, gardłowaç, nie ma nad nikim do-

minowaç, przechwalaç si´, rywalizowaç, daç si´ ponosiç

ambicji, walczyç o władz´. Brak tu tak zwanej m´skiej

martyrologii, bardzo polskiej zresztà... Ale z drugiej stro-

ny zadanie m´˝czyzny nie polega te˝ na tym, ˝e ma sie-

dzieç w młynie i ciułaç pieniàdze, czyli pracowaç jak oj-

zwierciadło 08/07

www.zwierciadlo.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: