Elzenberg H., Próby kontaktu. Eseje i studia krytyczne, 1966.pdf

(8289 KB) Pobierz
H E N R Y K
ELZENBERG
*
W YDAW NICTW O ZNAK
K R A K O W
I
P rin te d in P o la n d . S p o łeczn y I n s ty tu t W y d aw n icz y ZNAK, K ra k ó w , 1966.
W y d an ie I. N a k ła d 4000 + 350 egz. O b j.: a r k . w y d . 12, a r k . d ru k . 14. P a ­
p ie r d ru k o w y m a to w y kl. IV, 65 g, fo rm a t 82 X 104 p ro d . Z a k ła d ó w C elu­
lozo w o P a p ie rn ic z y c h w K lu czac h . O dd an o d o sk ła d a n ia 15.11.66. P o d p i­
sa n o do d r u k u 2fli.VI.66. D ru k u k o ń c z o n o w lip c u 1966. — C e n a zł 38,—
K ra k o w sk a D ru k a rn ia P ra so w a , K rak ó w , W ielo p o le 1. Z am . 377/66. T-16
SPIS TREŚCI
W s t ę p .............................................................................................
5
I. STUDIA KRYTYCZNE
Żeromskiego
S u lk o w s k i.............................................................11
Berenta
Żywe k a m ie n ie
............................................................. 14
O Borowym, o Kasprowiczu i o niektórych kłopotach
z ocenami e ste ty c z n y m i............................................................. 22
Rabindranath Tagore jako poeta liryczny . . . .
34
Tagorego kilka dzieł p r o z ą ...................................................... 41
Rolland, Duhamel, F r a n c e ...................................................... 47
Villiers de lTsle-Adam, Maeterlinck, Claudel
. .
53
Anatol F r a n c e .......................................................................... 65
Rolland, Malraux, Aragon, M a u r i a c ...................................71
Gide, Valéry, Malraux — Boy, Rogowicz, Koloniccki
jako t ł u m a c z e .......................................................................... 84
Próby
Montaigne’a ....................................................................98
Martin du Gard, Vercors, Ronsard, Rimbaud
Powojenne nawiązanie kontaktów z literaturą fran­
cuską ............................................................................................ 109
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
II.
ESEJE
1. Troska o myśl
(O początkach mojego filozofowania)....................................... 123
2. O indywidualność w n a u c e .....................................................132
3. Legiony i r o m a n ty z m ........................................................... 139
4. Zły estetyk i jego s ł a w a .....................................................147
5. Wielkość i my
(Z powodu dyskusji o M ickiew iczu)....................................... 156
6. Lukrecjusz i m a t e r ia l i z m .....................................................164
7. Brutus czyli przekleństwo c n o t y ....................................... 181
8. Ahimsa i pacyfizm. Rzecz o gandyzmie . . . .
193
9. Gandhi w perspektywie d z ie j o w e j ....................................... 201
Nota b ib lio g ra ficzn a .................................................................. 222
OD AUTORA
W
tomie tym oddają do publikacji pewną ilość
—
taką,
jaką po latach się dało i jaką mnie samemu się wydało
celowe
—
swoich juz drukowanych a rozproszonych po
czasopismach szkiców krytycznych z literatury, głównie
francuskiej, jak również rzeczy o charakterze eseistycznym,
poruszających tem aty mniej lub więcej związane z ^filo­
zofią, głównie moralną. „Esej” to nie to samo, rzecz pro­
sta, ćo „impreśja” albo „gawęda”, tylko studium skonstru­
owane; w prowadzeniu m yśli jest jednak swobodniejsze
od prawidłowej, precyzyjnie pisanej „rozprawy”; mniej
argumentuje i mniej też stroni od akcentów uczuciowych
i osobistych. Takie też
—
w przeciwieństwie do „Rozpraw”,
które ostatnio się ukazały, są te, które tutaj włączyłem. Wy­
jątek stanowi praca o Crocem, w której się dużo i nie bez
peumej nawet zaciekłości argumentuje, którą jednak ze
względu na czysto negatywny i aż satyryczny jej charakter
trudno mi jakoś uznać za normalną rozprawę; poza tym
mówię tam też wcale obszernie o Crocem jako pisarzu.
Celem moim głównym w tym przedsięwzięciu jest oczy­
wiście utorowanie drogi do czytelnika tym moim myślom
z różnych epok życia, które, mimo znacznego w szeregu
wypadków upływu czasu, zachowały, moim zdaniem, pew ­
ną doniosłość; o to każdy autor dba przede wszystkim. Na­
wet więc w tym , com tu uwzględnił najbardziej młodzień­
czego
—
a jest to chyba głównie fragment recenzji z „Sul­
kowskiego” i spór etyczny z Narodową Demokracją w spra­
wie Legionów
—
jest zawsze jakieś przynajmniej rdzenne
„coś”, które sobie cenię i dzisiaj. Tej się jednak linii
trzymając, nie mogłem zlekceważyć faktu, że z dru­
giej strony, sporo poruszonych kiedyś przeze mnie spraw
dziś już straciło swą żywość, sporo omawianych pisarzy
zdążyło nam wypaść z pamięci, a niejeden wypowiedziany,
estetyczny czy moralny pogląd nie tylko dzisiejszemu ogó­
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin