ORGANIZACJA RACHUNKOWOŚCI W FIRMIE
Zaliczenie przedmiotu:
1. Egzamin pisemny: ok. 50 pytań + 5 pytań otwartych, ok. 50 min.
2. Zakres tematyczny z wykładu
3. T. Kiziukiewicz „ Organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie”
Micherda „Podstawy rachunkowości. Aspekty teoretyczne i prawne”
Ustawa o rachunkowości
Istota i zakres organizacji rachunkowości
Rachunkowość – system informacji ekonomicznej, którego głównym celem jest tworzenie i przekazywanie użytkownikom (odbiorcom) informacji o stanach i zdarzeniach gospodarczych.
Zasadnicze atrybuty wyróżniające rachunkowość spośród innych systemów organizacji:
Ø Jednostkowy charakter oznacza prowadzenie jej dla wyodrębnionych jednostek gospodarczych
Ø Zastosowanie wartościowego miernika dla wyrażenia stanów i zdarzeń gospodarczych
Ø Wykorzystanie metody bilansowej jako nadrzędnej metody rachunkowości
Ø Posługiwanie się specyficznym narzędziem ewidencyjnym o nazwie „konto”
Ø Funkcjonowanie kont w sposób zdeterminowany stopniem ich ogólności (zasada podwójnego zapisu w przypadku kont syntetycznych oraz zasada zapisu powtarzanego w przypadku kont analitycznych)
Ø Prowadzenie ewidencji w sposób ciągły, z podziałem na okresy sprawozdawcze i lata obrotowe
Ø Weryfikacja zgodności zapisów rachunkowych z rzeczywistością za pomocą inwentaryzacji.
Wymienione atrybuty sprawiają, iż informacje pochodzące z rachunkowości charakteryzują się wiarygodnością i rzetelnością.
Mają one moc dowodową, dzięki czemu mogą stanowić podstawy do realnej oceny stanu majątkowego, sytuacji finansowej i wyniku finansowego jednostki gospodarczej.
Informacje dostarczane przez rachunkowość powstają w rezultacie procesu informacyjnego.
Proces informacyjny rachunkowości:
Dane Gromadzenie danych Obserwacje
Pomiar
Wycena
Przetwarzanie danych Rejestracja
Rozliczenia
Kalkulacja
Weryfikacja zapisów
Informacje Prezentacja informacji Sprawozdawczość
Analiza
Planowanie
Struktura systemu rachunkowości:
Środki pracy
Przedmioty pracy
Siła robocza
Dziedziny tematyczne Środki pieniężne
rachunkowości Rozrachunki
Metody Formy Organizacja Technika
Gromadzenie danych
Człony Rejestracja i rozliczenia
rachunkowości
Sprawozdawczość
Sprawne opracowanie informacji dostarczonych przez rachunkowość wymaga właściwej organizacji procesu informacyjnego i całego systemu rachunkowości.
Organizacja – sposób w jaki coś jest urządzane, zorganizowane, sposób w jaki coś działa, funkcjonuje.
Organizować – nadawać czemuś reguły, zasady, wprowadzać pewien porządek.
Organizacja rachunkowości – zespół sposobów umożliwiających uporządkowane powiązanie różnych czynności i urządzeń niezbędnych do realizacji procesu informacyjnego w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rachunkowości w jednostce gospodarczej z uwzględnieniem jej specyficznych cech, możliwości technicznych, kadrowych oraz przy racjonalnym zaangażowaniu środków i nakładów pracy.
Zakres organizacji w rachunkowości:
Ø Organizacja procesu informacyjnego w systemie rachunkowości
Ø Organizacja działu rachunkowości
Na organizację procesu informacji składa się organizacja następujących elementów:
Ø Dokumentacji księgowej (rodzaje dokumentów, wystawianie, obieg, kontrola, przechowywanie)
Ø Ewidencji księgowej (plan kont, forma, technika księgowa)
Ø Inwentaryzacji i kontroli wewnętrznej
Ø Sprawozdawczości (rodzaje, zasady sporządzania, badanie, zatwierdzanie)
Do zakresu organizacji działu rachunkowości można zaliczyć:
Ø Lokalizację działu rachunkowości w strukturze jednostki gospodarczej
Ø Wewnętrzną strukturę działu rachunkowości
Ø Podział pracy w dziale rachunkowości
Ø Wyposażenie techniczne tego działu
Ø Dobór i przygotowanie personelu.
Między poszczególnymi obszarami i elementami organizacji rachunkowości istnieją z jednej strony powiązania, a z drugiej strony określone uwarunkowania, np. wybór wyposażenia technicznego działu rachunkowości ma wpływ na organizację pracy w tym dziale i wymagania względem personelu, a także na rozwiązania dotyczące dokumentacji, ewidencji księgowej, inwentaryzacji, sprawozdawczości. Jednocześnie dotychczasowy model ewidencji w jednostce gospodarczej, jej struktura organizacyjna, kwalifikacje personelu mogą wpływać na wybór określonych rozwiązań technicznych.
Podstawowe zadania organizacji rachunkowości – powiązanie poszczególnych elementów, aby system rachunkowości sprawnie funkcjonował, tj. gwarantował właściwe spełnianie przez rachunkowość jej podstawowych funkcji, czyli funkcji informacyjnej oraz powiązanie z nią funkcji szczegółowych, tzn. funkcji ewidencji, funkcji kontrolnej, sprawozdawczej, statystycznej, dowodowej, optymalizacyjnej, motywacyjnej, planistycznej i analitycznej.
Organizacja rachunkowości powinna sprzyjać racjonalnemu wykorzystywaniu posiadanych sił i środków do uzyskania wiarygodnych i terminowych informacji w pożądanych przekrojach informacyjnych, zarówno w zakresie rachunkowości finansowej, jak i zarządczej.
Podstawowe zasady organizacji rachunkowości
W organizacji rachunkowości muszą być przestrzegane zasady ogólnej teorii organizacji:
Ø Zasada planowania i kontroli
Ø Zasada racjonalnego podziału pracy
Zgodnie z zasadą planowania i kontroli w ramach organizacji rachunkowości należy opracować:
Ø Dokumentację zasad rachunkowości zawierającą m.in. plan kont oraz dokumentację systemu informacyjnego
Ø Plan (instrukcje) dokumentacji księgowej i jej obiegu
Ø Instrukcję i plan inwentaryzacji
Ø Plan (instrukcję) sprawozdawczości
Ø Schemat organizacji i plan podziału pracy działu rachunkowości
Z zasadą racjonalnego podziału pracy łączy się:
Ø Wkomponowanie działu rachunkowości w schemat organizacji jednostki gospodarczej
Ø Opracowanie schematu organizacji działu rachunkowości (struktura scentralizowana albo zdecentralizowana)
Ø Podział pracy między komórki (stanowiska) działu rachunkowości
Ø Równomierne rozłożenie czynności, aby nie nastąpiło spiętrzenie prac lub okresy „puste”
00
Oprócz ogólnych zasad organizacji pracy racjonalna organizacja rachunkowości wymaga:
Ø Znajomości zasad prawidłowej rachunkowości
Ø Przestrzeganie obowiązujących przepisów
Ø Znajomości form i technik księgowania
Ø Uwzględnienie specyficznych cech jednostki gospodarczej
Ø Określenie zewnętrznych i wewnętrznych potrzeb informacyjnych
Ø Zdefiniowanie przedmiotu ewidencji
Kryteria oceny jakości organizacji rachunkowości:
Ø Kryteria wymierne
· Liczba przekrojów informacyjnych
· Szybkość dostarczania informacji
· Bezwzględna liczba zatrudnionych w dziale rachunkowości
· Procentowy udział zatrudnionych w dziale rachunkowości w stosunku do ogółu zatrudnionych
· Koszt utrzymania działu rachunkowości
Ø Kryteria niewymierne
· Szczegółowość informacji
· Elastyczność informacji (możliwość i szybkość dostosowania do zmieniających się lub nowych potrzeb informacyjnych)
W wypadku negatywnych ocen pracy działu rachunkowości należy usprawnić jego organizację.
Przed ostatecznym wdrożeniem zmian należy przeprowadzić próbne ich testowanie. Pozytywny wynik uzasadnia modyfikacje rozwiązań organizacyjnych.
Do oceny wprowadzonych zmian organizacyjnych mogą być zastosowane wskaźniki efektywności wyrażające stosunek rocznych efektów osiąganych dzięki wprowadzanym zmianom do kosztów ponoszonych w związku z ich wdrożeniem.
Wskaźnik efektywności > 1 (opłacalność zmian organizacyjnych)
Wskaźnik efektywności < 1 (nieopłacalność wdrożenia zmian organizacyjnych)
W przypadku, gdy wskaźnik efektywności jest > 1 należy rozważyć pozaekonomiczne efekty zmian, a także ich skutki w okresie dłuższym niż rok.
Dopiero po rozwiązaniu różnych aspektów należy podjąć ostateczną decyzję.
Dokonując zmian organizacyjnych w dziale rachunkowości należy zwrócić szczególną uwagę na przygotowanie kadr.
Narzędzia organizacyjne rachunkowości
Przez pojęcie narzędzie (środków) organizacyjnych rozumie się grupę środków zapewniających racjonalność organizacji działu rachunkowości i jego komórek oraz czynności wykonywanych w tym dziale z efektywnym wykorzystaniem form, technik, w celu możliwie szybkiego oraz terminowego uzyskania dokładnych i rzetelnych informacji.
Zastosowanie środków organizacyjnych powinno doprowadzić do właściwego powiązania w czasie i przestrzeni poszczególnych elementów.
Narzędzia organizacyjne muszą:
Ø Zapewnić koordynację czynności i wykonawców
Ø Sprzyjać równomiernemu podziałowi pracy między poszczególne komórki oraz pracowników działu rachunkowości
Ø Stwarzać podstawy kontroli wykonywania czynności
Ø Wpływać na przys...
chomikSGHowy