Teorie jako struktury – paradygmaty Kuhna
Przez paradygmat Kuhn rozumiał „powszechnie uznawane osiągnięcia naukowe, które w pewnym czasie dostarczają społeczności uczonych modelowych problemów i rozwiązań”.
-główną cechą jego teorii jest podkreślenie rewolucyjnego charakteru postępu naukowego, w którym następuje porzucenie jednej struktury teoretycznej i zastępowanie jej inną, nie dającą się pogodzić z poprzednią
- ważną rolę w tej teorii odgrywają socjologiczne cechy wspólnot naukowych
Obraz rozwoju nauki:
pre-nauka – nauka normalna- kryzys- rewolucja- nowa nauka- normalna- nowy kryzys
Nauka normlana - normlani uczeni formułują i rozwijają paradygmat, starając się wyjaśnić zachowania pewnych aspektów realnego świata, poznawanego dzięki eksperymentom. W trakcie tych czynności napotykają trudności i falsyfikacje. Jeśli trudności te wymykają się spod kontroli, rozwija się kryzys. Kryzys ulega rozwiązaniu, gdy pojawi się całkowicie nowy paradygmat, który przyciąga coraz większą grupę uczonych, dopóki problematyczny paradygmat nie zostanie całkowicie porzucony. Zmiana ta jest rewolucją naukową. I od nowa ;)
Paradygmat – składa się z ogólnych założeń teoretycznych, praw, technik ich stosowania, przyjmowanych przez członków danej społeczności
- nie jest on dany raz na zawsze - lecz jest przyjęty na zasadzie konsensusu większości badaczy
- uczeni pracujący w ramach nauki normlanej formułują i rozwijają paradygmat
- ustanawia standardy pracy
- podważa sens absolutnej słuszności
- może okresowo ulec zasadniczym przemianom prowadzącym do głębokich zmian w nauce zwanych rewolucją naukową
- paradygmat jest zawsze nieprecyzyjny i otwarty
Typowe składniki paradygmatu:
1. Jasno sformułowane prawa i założenia teoretyczne np. newtonowskie prawa ruchu stanowią część paradygmatu nauki newtonowskiej
2. Zawierają typowe sposoby stosowania podstawowych praw w różnorodnych sytuacjach teoretycznych np. prawa ruchu Newtona a zderzenie kul bilardowych
3. Obejmuje instrumentarium naukowe oraz techniczne sposoby odnoszenia praw paradygmatu do rzeczywistego świata np. by zastosować prawo Newtona w stosunku do astronomii trzeba mieć teleskop
4. Bardzo ogólne metafizyczne zasady kierujące pracą w ramach paradygmatu
5. Bardzo ogólne zalecenia metodologiczne
Dobry paradygmat posiada kilka cech i m.in. musi:
być spójny logicznie i pojęciowo,
być jak najprostszy
zawierać tylko te pojęcia i teorie, które są dla danej nauki rzeczywiście niezbędne,
dawać możliwość tworzenia teorii szczegółowych zgodnych ze znanymi faktami.
Anomalia – nie możność rozwiązania łamigłówki
Pre- nuaka – niezgoda i stała debata nad sprawami fundamentalnymi
cezarfirst