B. Sesboue Bóg zbawienia.pdf

BÓG Z BAWIENIA

Tradycja, reguła i Symbole wiary.

Ekonomia zbawienia.

Rozwój dogmatów trynitarnych i chrystologicznych

Pod redakcją Bernarda Sesboüé SJ

Wydawnictwo „m” 1999 r.

WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO 5

WYKAZ SKRÓTÓW 7

PREZENTACJA 9

Najważniejsze opcje 12

Na styku historii i dogmatyki 13

Cztery tomy 14

Sens historii i sens dogmatu 15

WPROWADZENIE. PUNKT WYJŚCIA 17

ROZDZIAŁ PIERWSZY. PIERWSZE DYSKURSY CHRZEŚCIJAŃSKIE

I TRADYCJA WIARY 21

I. PIERWSZE DYSKURSY CHRZEŚCIJAŃSKIE 21

1. Judeochrześcija ństw o 21

Wiara judeochrześcijan 23

Judeochrześcijaństwo „heterodoksyjne” 28

2. Gnostyzm 30

Początki gnostycyzmu 31

Gnostycyzm chrześcijański 32

Najważniejsze cechy ruchu gnostyckiego 33

Ortodoksja i heterodoksja gnostyków 34

3. Dyskurs chrześcijański od Ojców apostolskich po Ireneusza 35

Pierwszy dyskurs duszpasterski i liturgiczny 36

Dyskurs apologetyczny 37

Dyskurs przeciw heretykom 39

II. TRADYCJA I REGUŁA WIARY 41

1. Dogmat przed dogmatem: reguła wiary 41

2. Forma reguły wiary: „porządek tradycji” 44

Tradycja w Nowym Testamencie 44

Tradycja u Ojców apostolskich 45

Doktryna i tradycja u Ireneusza 46

3. Zachowanie reguły wiary: sukcesja apostolska 48

4. Norma reguły wiary: kanon Pisma Świętego 52

Tworzenie się chrześcijańskiego kanonu Pism 53

Geneza kanonu Starego Testamentu 53

Geneza kanonu Nowego Testamentu 56

Znaczenie dogmatyczne kanonu Pism 59

ROZDZIAŁ DRUGI. TREŚĆ TRADYCJI: REGUŁA WIARY I SYMBOLE

(II-V WIEK) 63

Dogmat i historia 63

I. FUNKCJE SYMBOLU WIARY W KOŚCIELE 64

1. Funkcja wyznaniowa 64

2. Funkcja doktrynalna 68

II. GENEZA I HISTORIA SYMBOLÓW WIARY 70

1. Sytuacja wyznań wiary w Nowym Testamencie 72

Pierwszy model chrystologiczny: imię Jezusa i tytuł 72

Drugi model chrystologiczny: „kerygmat” 73

Model binarny: Bóg Ojciec i Chrystus 74

Model potrójny: Ojciec, Syn, Duch 75

2. Sytuacja wyznań wiary w epoce Ojców apostolskich 76

Dwa modele chrystologiczne 76

Model binarny i potrójny 77

3. Połączenie formuł chrystologicznych i trynitarnych 78

4. Na zachodzie: dawny symbol rzymski zwany „symbolem apostolskim” 80

5. Na wschodzie: ku symbolowi nicejsko-konstantynopolitańskiemu 82

6. Nowe odmiany symboli w rozwoju historycznym 83

Symbole soborowe 83

Symbol „nicejsko-konstantynopolitański” 84

Symboliczne dokumenty teologiczne i wyznaniowe 85

III. STRUKTURY SYMBOLU 86

1. Struktura formalna: relacja między dwoma partnerami 86

Struktura przymierza 86

Struktura dialogowa 87

2. Struktura treści: Trójca „ekonomiczna” 88

3. Porównanie z „Anaforami” eucharystycznymi 91

IV. PIERWSZY ARTYKUŁ 93

1. Wierzę w Boga; wierzę w jednego Boga 93

2. Bóg Ojciec wszechmogący 94

3. Stwórca nieba i ziemi 96

V. DRUGI ARTYKUŁ 98

1. Konstrukcja artykułu 98

2. Tytulatura Chrystusa 100

„Jezus Chrystus” czy „Chrystus Jezus” 100

Syn Boży, Jednorodzony 101

Nasz Pan 101

3. Dodatek do kerygmatu: boskie i ludzkie pochodzenie Chrystusa 102

Pochodzenie ludzkie 102

Pochodzenie boskie 103

Wcielenie na Wschodzie 103

4. Serce artykułu: „kerygmat” chrystologiczny 104

Kilka wariantów w stylizowanym opowiadaniu 104

Dodatek późniejszy: zstąpienie do piekieł 106

5. Powrót Chrystusa 107

VI. TRZECI ARTYKUŁ 108

1. Konstrukcja artykułu 108

2. Na Wschodzie w IV wieku: bóstwo Ducha Świętego 110

3. Na Wschodzie: pozostałości sekwencji „ekonomicznej” o Duchu Świętym

111

4. Sekwencja eklezjalna: Duch i Kościół 112

Trójca i Duch Święty w Kościele 112

Kościół święty 114

Kościół katolicki i apostolski 114

Świętych obcowanie 116

Chrzest i odpuszczenie grzechów 117

Zmartwychwstanie umarłych lub ciała 118

Zycie wieczne 119

Konkluzja 119

ROZDZIAŁ TRZECI. TRYNITARNA EKONOMIA ZBAWIENIA

(II WIEK) 121

I. CHRZEŚCIJAŃSKIE ODCZYTANIE PISM I ARGUMENT

PROFETYCZNY 121

1. Misterium paschalne, fundament pewnej hermeneutyki 122

2. Argument proroctw 124

Justyn: Stary Testament uzasadnieniem wydarzenia Jezusa 124

Ireneusz: zgodność dwu Testamentów 126

Tertulian: zgodność między prorokami a Panem 127

3. Orygenes: od trzech do czterech znaczeń pisma 127

Typologia i alegoria 128

Trzy — i czwarte — znaczenie Ewangelii 129

Nowość i ciągłość w dziele zbawienia 133

II. CHRZEŚCIJAŃSTWO Z PUNKTU WIDZENIA ROZUMU:

APOLOGECI 134

1. Oskarżenie o ateizm i odwołanie się do rozumu 134

2. Teologia słowa u Apologetów 137

Justyn i żydowski zarzut „drugiego Boga” 138

Teofil z Antiochii i Słowo wypowiedziane 139

Chrystus, Moc i Mądrość Boża 140

Narodzenie Syna i „delimitacja” 141

III. IRENEUSZ: EKONOMIA TRYNITARNA I ZBAWIENIE W JEZUSIE

CHRYSTUSIE 142

1. Trynitarna ekonomia zbawienia 143

Pierwsze użycia słowa „trójca” 143

Teologia i „ekonomie” 144

Antyheretyckie użycie ekonomii 145

Ekonomie, reguła wiary i odniesienie do Ef 4,6 147

„Upodobanie” Ojca, fundament ekonomii 148

Ekonomie jako przejawianie się Trójcy 149

Ekonomie, synostwo i łaskawość Boża 151

2. Zbawienie w Jezusie Chrystusie: pośrednictwo i rekapitulacja 153

Chrystus „jeden i ten sam” 153

Chrystus, prawdziwy człowiek i prawdziwy Syn Boży 153

Rekapitulacja w Chrystusie, Nowym Adamie 155

Maryja, Nowa Ewa 157

ROZDZIAŁ CZWARTY. OD EKONOMII DO „TEOLOGII” (III WIEK)

159

I. ADOPCJANIZM I MODALIZM MONARCHIAŃSKI W WIEKACH II

I III 160

1. Monarchianizm adopcjanistyczny 160

2. Monarchianizm unitariański modalityczny 161

3. Sabelianizm i „objawienie funkcjonalne” 163

II. KWESTIA LICZBY W BOGU PRZED TERTULIANEM: JUSTYN I

HIPOLIT 163

1. Justyn i kwestia „drugiego Boga” 163

2. Hipolit i stosunek widzialne/niewidzialne, słowo/syn 164

III. EKONOMIA I TEOLOGIA TRYNITARNA U TERTULIANA 167

1. Jedność substancji i Trójca: uwzględnienie „jednego Boga” 167

Monarchia 168

Trzy porównania montanistyczne 169

2. Ekonomia i dyspozycja: przedstawienie liczby w Bogu 170

Odmienność i „dyspozycja”: perspektywa liczby w jednej substancji 171

Perspektywa liczby poprzez stopień, rodzaj i formę 172

3. Od chrystologii do odwiecznej Trójcy 173

Narodzenie Syna na zewnątrz jako „wyjście” od Ojca 173

Pochodzenie Syna jako Mądrości we wnętrzu Ojca 174

„Pochodzenie” Ducha Świętego 175

Trójca (tylko) ekonomiczna? Teza Harnacka 177

Odwieczne pochodzenie Syna i Ducha Świętego 177

Tertulian prekursorem w chrystologii 179

4. Substancja i osoba: wkład Tertuliana 181

IV. ORYGENES I TEOLOGIA SŁOWA BOŻEGO 182

1. Orygenes i początki teologii naukowej 183

Prekursor: Klemens Aleksandryjski 183

Teologiczne oblicze Orygenesa 184

Reguła wiary i teologia naukowa 185

Preegzystencja dusz i misterium paschalne 186

2. Niematerialność Boga i odwieczne pochodzenie Syna 188

Niematerialność Boga 188

Odwieczne pochodzenie Syna 189

Zrodzony „jako wola pochodząca z ducha” 191

3. Od Ojca, „dobra samego w sobie”, do Syna, „obrazu dobra” 192

Syn, „Obraz Dobroci” Ojca 193

Rozróżnienie Boga (ho theos) i Boga (theos) 194

Rozróżnienie „Jeden-złożony” i teologia „denominacji” 195

4. Teologia Ducha Świętego w świetle J 1,3 197

5. Orygenes i trzy hispostazy 199

6. Wcielenie w nowych perspektywach 200

Dwie natury w Chrystusie 201

Słowo Pośrednik 201

Pośrednicząca rola duszy Chrystusa 202

7. Podwójna spuścizna Orygenesa 203

8. „Subordynacjonizm” Ojców przednicejskich 206

ROZDZIAŁ PIĄTY. BÓSTWO SYNA I DUCHA ŚWIĘTEGO (IV WIEK)

211

I. BÓSTWO SYNA I DEBATA WOKÓŁ SOBORU NICEJSKIEGO (325)

212

1. Herezja Ariusza i sobór nicejski 212

Doktryna Ariusza: przekonanie „monarchianistyczne” 214

Doktryna Ariusza: przekonanie chrystologiczne 217

Zwołanie Soboru Nicejskiego 218

„Definicja” nicejska: dodatki do Symbolu 220

„Przełom” Soboru Nicejskiego, wydarzenie dogmatyczne 222

2. Kryzys po soborze nicejskim 223

Powstanie i rozwój kontrowersji 224

Atanazy, „obrońca” Soboru Nicejskiego 226

Wkład Hilarego z Poitiers 228

„Recepcja” Soboru Nicejskiego 230

Powstanie eklezjologii soborowej 231

II. BÓSTWO DUCHA ŚWIĘTEGO I PIERWSZY SOBÓR W

KONSTANTYNOPOLU (381) 233

1. Pojawienie się herezji „pneumatycznych” 234

Radykalny arianizm Aecjusza i Eunomiusza 234

Egipscy „tropicy” 235

Wschodni „pneumatomachowie” 236

2. Wielkie argumenty za boskością Ducha Świętego 237

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: