Nowotwory narządu ruchu cz IV.pdf

Nowotwory narządu ruchu u psów

i kotów. Część IV. Włókniakomięsak,

nowotwory stawów, ścięgien i pochewek

ścięgien

ścięgna, więzadła, pochewki ścięgien i ka-

letki maziowe (1, 2). Włókniakomięsaki ko-

ści wywodzą się z tkanki łącznej budującej

kość właściwą bądź tkanki łącznej okostnej.

Są to guzy dość rzadkie zarówno u psów, jak

i u kotów. U psów włókniakomięsaki sta-

nowią od 5 do 8% spośród wszystkich no-

wotworów kości, przy czym u osobników

o masie ciała poniżej 15 kg stwierdzono je

częściej, mianowicie w 16% przypadków

(3). U kotów włókniakomięsaki to drugie

pod względem częstości występowania po

kostniakomięsakach pierwotne guzy kości

(1, 2). Guzy występują u zwierząt starszych

(średnia wieku powyżej 10 lat), najczęściej

w kościach krótkich czaszki (szczęka, kość

jarzmowa, żuchwa), kręgach, rzadziej w ko-

ściach długich kończyn (1, 2, 3).

Rafał Sapierzyński

z Katedry Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawi

Występowanie

można niemal w każdym narządzie i w każ-

dym miejscu. Nowotwór ten może być zlo-

kalizowany w obrębie narządu ruchu, za-

równo w kościach, mięśniach, jak i struk-

turach pomocniczych, jakimi są stawy,

Włókniakomięsak ( ﬁ brosarcoma ) jest no-

wotworem wywodzącym się z tanki łącznej

i w związku z tym jego obecność stwierdzić

759

Życie Weterynaryjne • 2005 • 80(12)

Prace poglądowe

py rzadko stwierdzanych, niekiedy nie

opisywanych u psów i kotów zmian roz-

rostowych, których dokładna klasyﬁ kacja

u zwierząt nie została opracowana. Ich kla-

syﬁ kacja i nomenklatura została zaczerp-

nięta z patologii człowieka i wydaje się

niedoskonała. Sytuacja ta wynika gównie

z tego, że nie prowadzono jak dotąd, szcze-

gółowych badań porównawczych, zmian

występujących u ludzi i zwierząt. Do tego

rodzaju zmian należą idiopatyczne rozro-

sty błony maziowej. Błona maziowa zbudo-

wana jest z podmaziówkowej tkanki łącz-

nej bogatej w naczynia krwionośne, nerwy,

komórki tłuszczowe i ﬁ broblasty. Niezło-

śliwe nowotwory z tych tkanek (naczynia-

ki, tłuszczaki, włókniaki itp.) mają wygląd

mikroskopowy i cechy kliniczne takie same,

jak w przypadku zmian w każdej innej loka-

lizacji. Maziówka pokryta jest warstwą sy-

nowiocytów, które wywodzą się synowio-

blastów pochodzenia mezenchymalnego.

Do niezłośliwych zmian guzowatych po-

wstałych z błony maziowej należą: guzko-

wo-kosmkowe zapalenie błony maziowej

( synovitis villonodularis , villonodular syno-

vitis), barwnikowo-guzkowo-kosmkowe za-

palenie błony maziowej torebek stawowych,

powięzi i ścięgien ( synovitis villonodularis

pigmentosa , pigmented villonodular syno-

vitis). Są to rozrosty tła nienowotworowe-

go, prawdopodobnie zapalnego, rozwijające

się w wyniku drobnych ciągle pojawiających

się urazów układu więzadłowo-stawowe-

go. Do łagodnych rozrostów nowotworo-

wych dotyczących stawów i struktur oko-

łostawowych należą maziówczak niezłośli-

wy ( synovioma benignum ) oraz łagodny guz

olbrzymiokomórkowy pochewek ścięgien

(maziówczak łagodny olbrzymiokomórko-

wy, synovioma gigantocellulare benignum ,

benign giant cell tumor).

Maziówczak niezłośliwy nie był opi-

sany dokładnie w literaturze weteryna-

ryjnej, podejrzenie tego typu guza stwier-

dzono w nielicznych przypadkach u psów,

koni i kóz (4).

Z kolei łagodny guz olbrzymiokmór-

kowy pochewek ścięgien stwierdzany był

zarówno u psów, jak i u kotów i jest najczę-

ściej występującym nowotworem ścięgien

i pochewek ścięgien u zwierząt (4). Zmia-

na ta może być mylona z zapaleniem ścię-

gien i pochewek ścięgien, gdzie w nacieku

występują komórki olbrzymie. Stwierdza-

no je najczęściej u starszych psów i kotów

obu płci, nie określono jednak jak dotąd

predylekcji rasowych (4). Tempo wzrostu

guza bywa różne w różnych przypadkach,

nie mają one tendencji do dawania prze-

rzutów, ani nie poddają się transformacji

złośliwej (4). W literaturze istnieją poje-

dyncze doniesienie o występowaniu in-

nych niezłośliwych nowotworów stawów

u zwierząt, jak np. przypadek śluzaka nad-

garstka u psa (5).

Maziówczak złośliwy ( synovioma ma-

lignum , synovial cell sarcoma, synovial car-

cinosarcoma, malignant synovioma) jest

złośliwym nowotworem wywodzącym się

z prymitywnych mezenchymalnych komó-

rek prekursorowych błony maziowej jam

stawowych, pochewek ścięgien i kaletek

maziowych. Uważa się, że komórki te mają

zdolność do różnicowania się w komórki

rzekomonabłokowe oraz ﬁ broblastopodob-

ne, co ma odzwierciedlenie w obrazie mi-

kroskopowym nowotworu (6). Jest to no-

wotwór rzadki u psów i kotów, stwierdzano

go najczęściej u zwierząt w średnim wieku

(6–8-letnich), różnych ras, obojga płci oraz

różnej masie ciała, chociaż częściej u psów

ras dużych i olbrzymich (4–64 kg m.c.; 2, 6,

7, 8). Inne nowotwory złośliwe w obrębie

stawów u zwierząt występują bardzo rzad-

ko, wręcz wyjątkowo, przykładowo w pi-

śmiennictwie opisano, jak na razie, jeden

przypadek kostniakomięsaka błony mazio-

wej u zwierząt (8).

Neoplasms of the musculoskeletal system

in dogs and cats. Part IV. Fibrosarcoma of

musculoskeletal system, tumors of joints,

tendons and tendon sheaths

Sapierzyński R. • Department of Clinical Sciences,

Faculty of Veterinary Medicine, Warsaw Agricultu-

ral University.

Tumors of the musculoskeletal system, except oste-

osarcoma, are rare in dogs and cats. Primary ﬁ bro-

sarcoma can be localized in diﬀ erent sites and it is

rare neoplasm of musculoskeletal system. Tumors, as

well as diﬀ erent nonneoplastic growths of undetermi-

ned etiology, may aﬀ ect joints, tendon sheats, bur-

sae and fasciae. These include nonneoplastic, idio-

pathic proliferative lesions of the synovium, benign

synovioma, malignant synovioma and giant cell tu-

mor. Tumors of joints typically present as solitary le-

sions in older dogs and cats. Complete surgical re-

section of primary lesion localized in musculoskele-

tal system is recommended for dogs and cats with

malignant tumors clinically conﬁ ned to the primary

site. This treatment is usually curative although me-

tastatic potential may be considerable. In some ca-

ses the amputation of aﬀ ected limb is necessary to

control the disease. There is no good evidence that

adjuvant chemotherapy is of any beneﬁ t in preven-

ting metastatic disease.

Objawy i wygląd makroskopowy guzów

Włókniakomięsaki narządu ruchu u psów

i kotów dają takie same objawy kliniczne,

jak kostniakomięsaki. Stwierdza się mia-

nowicie pojawiającą się nagle lub powoli

narastającą kulawiznę, czasami może ona

pojawiać się i zanikać. Z czasem obserwuje

się powiększającą się deformację w obrębie

kości, stawu, której omacywanie sprawia

zwierzęciu ból (1). W przypadkach włók-

niakomięsaków kości czaszki stwierdza się

bolesne deformacje zajętego obszaru, któ-

re mogą utrudniać pobieranie i żucie po-

karmu (1). Guzy zlokalizowane w obrębie

kręgów prowadzą do różnego stopnia ob-

jawów neurologicznych od nieznacznego

osłabienia i miejscowego bólu, aż do nie-

zborności ruchowej i porażeń (2). W ba-

daniu rentgenowskim obserwuje się naj-

częściej zmiany osteolityczne z minimal-

nym odczynem ze strony okostnej i kości

otaczającej nowotwór (1).

Guzy nowotworowe w obrębie stawów

to najczęściej zmiany pojedyncze, które ob-

serwuje się u starszych zwierząt. Są one kli-

nicznie często nie do odróżnienia od zmian

pozapalnych, krwiaków, wapnienia guzo-

watego i rozrostowych zmian w obrębie

maziówki stawów, kaletek maziowych czy

pochewek ścięgien (4). Ważnym z punktu

widzenia klinicznego czynnikiem jest loka-

lizacja zmian. Dobrym przykładem może

być tu fakt, że u psów i kotów niezłośliwe

guzy maziówki pochewek ścięgien wystę-

pują z reguły w obrębie ścięgien mięśni

prostowników i zginaczy obwodowych

części kończyn, a zmiany złośliwe doty-

czą głównych stawów kończyn (4).

Łagodny guz olbrzymiokomórkowy

może wywoływać objawy związane z za-

burzeniem działania objętego procesem

Keywords: dog, cat, ﬁ brosarcoma, joint tumors, syno-

vial sarcoma, giant cell tumor, histopathology.

Zmiany rozrostowe w obrębie stawów,

ścięgien, pochewek ścięgien, powięzi,

mimo dość częstego występowania, są

rzadko opisywane u domowych zwierząt

mięsożernych. Warto zaznaczyć, że w ob-

rębie tych struktur anatomicznych istnieje

wiele zmian nowotworowych i nienowo-

tworowych, które mają charakter rozrosto-

wy, często guzowaty. To że omawiane zmia-

ny obserwuje się w praktyce rzadko, czę-

sto nie diagnozuje się ich wynika z dwóch

głównych przyczyn. Po pierwsze, ich loka-

lizacja sprawia, że są one niedostępne pod-

czas zabiegów operacyjnych lub biopsyj-

nych. Po drugie, wielu patologów nie ma

doświadczenia odnośnie do ich rozpozna-

wania, co z jednej strony jest wynikiem ma-

łej liczby przypadków przesyłanych do ba-

dania histopatologicznego, a ponadto jest

spowodowane mnogością różnorodnych

obrazów histopatologicznych (4). Naj-

częstszym miejscem rozwoju nowotwo-

rów w obrębie stawów jest błona mazio-

wa, jednakże guzy w tej okolicy mogą po-

wstać z każdego rodzaju tkanki budującej

staw jako całość, np. tkanek łącznej włók-

nistej, tłuszczowej, naczyniowej, nerwo-

wej czy kostnej.

Niezłośliwe zmiany nowotworowe

i nienowotworowe w obrębie stawów

i tkanek okołostawowych należą do gru-

760

Życie Weterynaryjne • 2005 • 80(12)

Prace poglądowe

ścięgna. Klinicznie stwierdza się obec-

ność twardego, nie związanego z podło-

żem guza, zlokalizowanego najczęściej na

ścięgnach mięśni zginaczy bądź prostow-

ników poniżej nadgarstka lub stępu. Nie-

kiedy pojawiają się ubytki naskórka ponad

guzem i może dołączyć się zakażenie bak-

teryjne. Nowotwór na przekroju jest sza-

ry, z ogniskami żółtawymi i brunatnymi,

rośnie ekspansywnie i może powodować

zanik kości wskutek ucisku (9). Jest luźno

związany ze ścięgnem, jajowaty, czasami

bardziej nieregularnego kształtu (4).

Maziówczaki złośliwe lokalizują się

najczęściej w obrębie stawów barkowego

i łokciowego (2, 6, 7). Do najczęściej obser-

wowanych objawów klinicznych stwierdza-

nych u psów należą kulawizny, widoczne

lub macalne deformacje, lub bardziej roz-

lane obrzęki w okolicy zajętych stawów,

zaburzające ich pełną sprawność, bolesne.

Bardzo rzadko pojawiają się objawy ogól-

ne, takie jak brak apetytu czy spadek masy

ciała, a badania biochemiczne i morfolo-

giczne krwi nie ujawniają zazwyczaj żad-

nych nieprawidłowości (6, 7). Przerzuty od-

ległe stwierdza się z reguły w płucach oraz

regionalnych węzłach chłonnych i śledzio-

nie (6). Guzy są twarde lub miękkie, nie-

bieskawe, szarawe lub jasnobrunatne, cza-

sami z polami martwicy i torbielami rze-

komymi (9).

Badanie rentgenowskie jest niezbędne

w każdym przypadku stwierdzenia guza

w obrębie stawu. Do określenia dokład-

nej lokalizacji zmiany wymagane są dwa

zdjęcia przeglądowe. Badanie to pozwoli

określić, czy guz zlokalizowany jest w ob-

rębie stawu lub ścięgna oraz czy stwierdza

się także zmiany w obrębie kości do niej

przylegającej (4). Z kolei do śledzenia tem-

pa wzrostu i charakteru guza przydatne są

zdjęcia wykonywane co kilka dni. Złośliwe

nowotwory stawów zazwyczaj uszkadza-

ją przylegającą kość, tak jak ma to miej-

sce w przypadku złośliwych nowotworów

kości, co przejawia się najczęściej osteoli-

zą (4). Niekiedy w miąższu guza obserwu-

je się ogniska mineralizacji, co sugerować

może obecność kostniakomięsaka (8). Guzy

niezłośliwe w obrazie rentgenowskim mają

wygląd różnokształtnych, często owalnych

mas cieniujących, nierzadko leżących w są-

siedztwie kości i często wywołujących re-

akcję odczynową.

jemnie przeplatające się lub równoległe

do siebie wiązki włókien tkanki łącznej

i anaplastycznych ﬁ broblastów nacieka-

jących beleczki kostne, jednakże bez cech

tworzenia osteoidu przez komórki nowo-

tworowe. Tworzenie nowego osteoidu i no-

wej kości stwierdza się jedynie w obwodo-

wych obszarach guza, co jest reakcją na

obcy dla tkanki kostnej rosnący guz (10).

Dość często zdarza się błędne rozpoznanie

włókniakomięsaka kości w badaniu histo-

patologicznym małych wycinków biopsyj-

nych. W jednym z badań, w których przed-

operacyjne badanie histopatologiczne wy-

cinków pochodzących z 11 guzów kości

wskazywało na obecność włókniakomię-

saka, aż w 6 przypadkach badanie dużych

fragmentów usuniętego chirurgicznie no-

wotworu zmieniono rozpoznanie na kost-

niakomięsaka (11).

Uzyskanie pełnej i co najważniejsze pra-

widłowej diagnozy w przypadkach guzowa-

tych zmian dotyczących stawów, więzadeł

i innych struktur pomocniczych narządu

ruchu wymaga zebrania i przeanalizowa-

nia wszystkich uzyskanych danych z bada-

nia klinicznego, badań obrazowych i badań

laboratoryjnych, w tym badania histopato-

logicznego (4). Do postawienia prawidło-

wego rozpoznania patolog musi znać do-

Rozpoznanie i wygląd mikroskopowy

Włókniakomięsaki kości charakteryzują

się obecnością układających się we wza-

Prace poglądowe

kładną lokalizację zmiany, co omówiono

już wcześniej, oraz wszelkie obserwacje,

jakie poczynił chirurg pobierający wyci-

nek do badań lub usuwający guz. Szcze-

gólnie nowotwory błony maziowej mogą

swoim wyglądem mikroskopowym naśla-

dować inne nowotwory wywodzące się

z tkanek miękkich (4).

Łagodny guz olbrzymiokomórkowy

może mieć różny obraz histopatologicz-

ny, ale cechą typową jest tu obecność za-

zwyczaj dużej liczby komórek olbrzymich,

które powstają dzięki zlewaniu się (fuzji)

proliferujących synowioblastów. Miąższ

nowotworu składa się z dużych komórek

owalnych, wrzecionowatych, poprzeplata-

nych tkanką łączną z dużą ilością kolagenu.

W części przypadków komórki guza two-

rzą lite struktury, a niekiedy stwierdza się

obecność pustych przestrzeni wysłanych

komórkami kosmówki (4).

Maziówczaki złośliwe zbudowane są

z dwóch rodzajów komórek, przy czym guz

może składać się tylko z jednego z nich

(monophasic type) lub w skład miąższu

wchodzą oba ich rodzaje (biphasic type).

Pierwszy rodzaj to komórki rzekomona-

błonkowe, które wyglądem przypominają

komórki wyściełające błony maziowe (typ

synowioblastyczny), są okrągłe, wielokątne

i wykazują ekspresję cytokeratyny. Drugi

rodzaj komórek to komórki wrzecionowa-

te (typ mięsakowaty), o wyglądzie atypo-

wych ﬁ broblastów, wykazujące ekspresję

wimentyny, otoczone przez włókna kola-

genowe i retikulinowe (2, 6, 7). Zdecydo-

wanie częściej u psów obserwuje się ma-

ziówczaki drugiego typu, w których ko-

mórki tworzą układające się w pęczki, wiry,

struktury kosmkowate, czasami śluzako-

wate. Komórki budujące miąższ nowotwo-

ru cechują się różnym stopniem dojrzało-

ści i występują w różnej proporcji, guz jest

słabo odgraniczony od okolicznych tkanek.

Ponadto w obrazie można stwierdzić licz-

ne jamki i szczeliny bez błony podstaw-

nej, wysłane jedną lub wieloma warstwa-

mi komórek sześciennych lub walcowatych,

przypominających nabłonek, o hiperchro-

matycznych jądrach (7, 9). Owe jamki wy-

pełnione są kwasem hialuronowym i mogą

do nich wrastać twory brodawkowate po-

kryte komórkami, które wykazują ekspresję

cytokeratyny. Dość często stwierdza się też

obecność komórek wielojądrowych, rza-

dziej olbrzymich (6). W obrazie cytopatolo-

gicznym materiału pobranego drogą biop-

sji aspiracyjnej cienkoigłowej uzyskuje się

z reguły dużą liczbę pleomorﬁ cznych ko-

mórek mezenchymalnych, tak jak w przy-

padku innych mięsaków (7).

Rozpoznanie maziówczaka złośliwego

stawia się na podstawie mikroskopowego

badania wycinka tkanki lub całego guza

usuniętego podczas zabiegu chirurgicz-

nego. Należy podkreślić, że nie zawsze

jest to proste, ze względu na różnorod-

ny obraz histopatologiczny guza. W jed-

nej z prac, w której badano te nowotwory

spośród 43 guzów, które badaniem histo-

patologicznym uznano za maziówczaki zło-

śliwe, aż 7 (16%) z nich okazało się innymi

zmianami (naczyniakomięsaki, kostniako-

mięsak, raki, guzkowo-kosmkowe zapale-

nie błony maziowej; 6).

z użyciem doksorubicyny i cyklofosfami-

du (cyt. za 2). Z kolei inne badania nie wy-

kazały skuteczności chemioterapii u psów

z maziówczakiem złośliwym (6). Do nieko-

rzystnych rokowniczo cech maziówczaka

złośliwego (wpływających niekorzystnie na

długość okresu wolnego od choroby i cza-

su przeżycia) należą stopień zaawansowa-

nia klinicznego, który wyraża się między

innymi naciekaniem okolicznych struktur,

takich jak kości, ponadto określony bada-

niem histopatologicznym stopień złośliwo-

ści komórek nowotworowych (liczba mitoz

w polu widzenia, stopień polimorﬁ zmu ją-

drowego oraz obecność pól martwicy w ob-

rębie miąższu guza; 6) oraz pozytywny wy-

nik barwienia immunohistochemicznego

w kierunku ekspresji cytokeratyny w ko-

mórkach miąższu guza (10). Dane te po-

zwalają lepiej przewidzieć zachowanie się

guza oraz umożliwiają wyselekcjonowanie

pacjentów, u których wdrożenie dodatko-

wych, agresywnych metod leczenia (che-

mioterapia, radioterapia) może przynieść

istotne korzyści (2, 6).

Leczenie i rokowanie

Leczeniem z wyboru w przypadkach zloka-

lizowanych włókniakomięsaków kości i in-

nych struktur układu ruchowego jest chi-

rurgiczna resekcja zmiany z zachowaniem

marginesu tkanek zdrowych. Część takich

przypadków może prowadzić do wylecze-

nia, jednakże istnieje możliwość powsta-

nia przerzutów, szczególnie do serca, wor-

ka osierdziowego, skóry i innych kości (3,

11). W niektórych przypadkach, przy nieko-

rzystnej lokalizacji zmiany, bądź obecności

ognisk przerzutowych w regionalnych wę-

złach chłonnych może być konieczna am-

putacja zajętej kończyny. U kota perskie-

go z włókniakomięsakiem kości promienio-

wej i nadgarstka z zajęciem regionalnych

węzłów chłonnych takie postępowanie po-

zwoliło na opanowanie procesu nowotwo-

rowego przez dość długi okres (kot padł po

7 miesiącach od amputacji z przyczyn nie

związanych z nowotworem; 1). Nie wyka-

zano, aby chemioterapia bądź radioterapia

były pomocne w zmniejszaniu ryzyka wy-

stąpienia przerzutów odległych w przypad-

kach włókniakomięsaków kości leczonych

metodą chirurgiczną (2), chociaż w jednym

przypadku złożone leczenie chirurgiczne,

chemio- i radioterapia pozwoliły na wydłu-

żenie czasu przeżycia psa do 600 dni (przy

średniej długości przeżycia 135 dni; 10).

Terapia niezłośliwych guzów olbrzy-

miokomórkowych ścięgien i ich poche-

wek wymagana jest w przypadkach, gdy

guz zaburza funkcje motoryczne. Lecze-

niem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie

zmiany, jednakże poważnym problemem

po takim postępowaniu są częste nawro-

ty nowotworu (4).

Maziówczaki złośliwe to guzy cechu-

jące się dużą złośliwością. Często dochodzi

do wznowy po ich usunięciu (2). Po usu-

nięciu guza z marginesem tkanek otaczają-

cych mediana okresu wolnego od choroby

wynosi 4,5 miesiąca, z kolei u większości

zwierząt, u których zastosowano ampu-

tację kończyny mediana okresu przeży-

cia wyniosła ponad 3 lata (6). Na 36 przy-

padków maziówczaków złośliwych u psów

przerzuty odległe w momencie postawie-

nia rozpoznania stwierdzono w 8 przypad-

kach (22%), a w następnych 15 (41%) roz-

winęły się one w późniejszym okresie (6).

W jednym doniesieniu długotrwałą re-

misję uzyskano za pomocą chemioterapii

Piśmiennictwo:

1. Cool J.L., Turk J.L., Tomlison J.L., Corwin L.A., Shaw D.C.:

Fibrosarcoma in the distal radius and carpus of a four-year-

old persian. J. Am. Anim. Hosp. Assoc. 1998, 34 , 31–33.

2. Dernell W.S., Straw R. C., Withrow S.J.: Tumors of the ske-

letal system. W: Small Animal Clinical Oncology. With-

row S.J., McEwen E.G. (edit.), 3 rd ed., W.B. Saunders Com-

pany, Philadelphia 2001, s. 378–417.

3. Cooley D.M., Waters D.J.: Skeletal neoplasms of small

dogs: a retrospective study and literature review. J. Am.

Anim. Hosp. Assoc. 1997, 33 , 11–23.

4. Pool R.R.: Tumors of bone and cartilage. W: Tumors in

Domestic Animals . Moulton J.E. (edit). University of Ca-

lifornia Press. 3 rd . ed. Los Angeles 1990, s. 157–230.

5. Griﬀ on D.J., Wallace L.J., Barnes D.M.,. Johnston G.R.: My-

xoma arising fron the radiocarpal joint capsule in a dog.

J. Am. Anim. Hosp. Assoc . 1994, 30 , 257–260.

6. Vail D.M., Powers B.E., Getzy D.M., Morrison W.B., McEn-

tee M.C., O’Keefe D.A., Norris A.N., Withrow S.J.: Evalu-

ation of prognostic factors for dogs with synovial sarco-

ma: 36 cases (1986–1991). J. Am. Vet. Med. Assoc . 1994,

205 , 1300–1307.

7. Silva-Krott I.U., Tucker R.L., Meeks J.C.: Synovial sarcoma

in a cat. J. Am. Vet. Med. Assoc . 1993, 203 , 1430–1431.

8. amm D.H., Mauldin E.A., Edinger D.T., Lustgarten C.:

Primary osteosarcoma of the synovium in a dog. J. Am.

Anim. Hosp. Assoc . 2000, 36 , 326–331.

9. Biela B.: Podłoże morfologiczne chorób układu ruchu. W:

Patomorfologia kliniczna . Kruś S., Skrzypek-Fakhoury E.

(edit.), Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996,

s. 761–787.

10. Dernell W.S., Van Vechten B.J., Straw R.C., LaRue S.M.,

Powers B.E., Withrow S.J.: Outcome following treatment

of vertebral tumors in 20 dogs (1986–1995). J. Am. Anim.

Hosp. Assoc . 2000, 36 , 245–251.

11. Wesselhoeft Albin .L., Berg J., Shelling S.H.: Fibrosarcoma

in the canine appendicular skeleton. J. Am. Anim. Hosp.

Assoc . 1991, 27 , 303–309.

Dr R. Sapierzyński, Katedra Nauk Klinicznych, Wydział Me-

dycyny Weterynaryjnej SGGW, ul. Nowoursynowska 159C,

02-776 Warszawa, e-mail: sapieh@onet.poczta.pl

762

Życie Weterynaryjne • 2005 • 80(12)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: