Makroekonomia 5.docx

31.03.2012 WYKŁAD MAKROEKONOMIA

AGREGAT M3

M3 = C + D + T + S

Posługując się analogicznymi działaniami, jak poprzednio określiliśmy, że:

C/D = c (informuje nas o preferencjach gotówkowych publiczności, czyli w jakiej części pieniądz jest trzymany w postaci gotówki, a w jakiej w postaci depozytu)

T/D = t (preferencje w jakim stopniu trzymamy pieniądz w postaci lokat terminowych, a w jakim w postaci lokat bieżących)

S/D = s (preferencje trzymania lokat w postaci wkładów oszczędnościowych – papierów wartościowych)

Stąd:

M3 = c*D + D + t * D = s * D

M3 = (1+c+t+s)*D

Baza monetarna jest opisywana od strony podaży i od strony popytu.

Bo = C + R

Baza monetarna od strony popytu jest wykorzystywana inaczej: jest wykorzystywana na pieniądz gotówkowy w obiegu, pieniądz gotówkowy w postaci rezerw. Kiedy przechodziliśmy z bazy efektywnej do bazy rozszerzonej, to korygowaliśmy ją jeszcze o dwa elementy: skumulowane rezerwy obowiązkowe oraz kredyty refinansowe. I analogicznie jak poprzednio bilans banku wygląda następująco:

Poprzednio odjęliśmy od obydwu stron pozycje związane z kredytowaniem.

R – V = D + T + S – K

B = C + [D + T + S) – K – Z] * (D+T+S)(D+T+S)

Punktem wyjścia dla udzielonych kredytów i tworzonych rezerw są wszystkie rodzaje lokat (bieżące, terminowe i oszczędnościowe).

Współczynnik preferencji kredytowej informuje jaką część łącznych depozytów przeznaczymy na kredyty:

              k = KD+T+S

Rezerwy obowiązkowe musimy stworzyć z w stosunku do wszystkich.

z = ZND+T+S

Przekształcamy tę formułę:

B = C + [D+T+SD+T+S -KD+T+S -ZD+T+S] * (D+T+S)

B= C + [1 – k – z]*(D+T+S) * DD

B= c*D+(1-k-z)*(DD +TD +SD)*D

B= [c=(1-k-z)*(1+k+z)]*D

D = 1C=1-k-z8(1+k+z) * B

M3 =1+c+t+sC+(1-k-z)(1+t+s) * B

Podaż pieniądza zależy od mnożnika i bazy monetarnej. Baza monetarna jest skorygowana o z (skumulowane rezerwy obowiązkowe) i v. Mnożnik to jest:

W liczniku 1+c – preferencje gotówkowe

t – preferencje trzymania lokat terminowych

s –preferencje trzymania wkładów oszczędnościowych

Mnożnik M1 wygląda:

M1= 1+cc+1-k-z * B

Widzimy, że różnica polega na tym, że w liczniku mamy jeszcze parametry, które dotyczą tych składowych agregatu M3, które nie wchodzą do agregatu M1 (czyli t - depozyty terminowe i s –lokaty oszczędnościowe). W mianowniku natomiast elementy, które decyduja o kredytach.

Od czego zależą preferencje t i s?

Zależą od oprocentowania depozytów i lokat terminowych. Jeżeli wyżej są oprocentowane lokaty terminowe, to będziemy zwiększali skłonność. Musimy jeszcze brać pod uwagę, że M3 charakteryzuje się większym ryzykiem. Papiery wartościowe mogą podlegać określonym wahaniom. Biorąc pod uwagę stopę zwrotu lokat terminowych oszczędnościowych gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa podejmują decyzję o wyborze form oszczędności.

Formuła dotycząca podaży kredytu:

k = KD+T+S

k = K1+t+s*D

K = k*(1+t+s)*D

              Ks = k*(1+t+s)C+(1-k-z)(1+t+z) * B

Mnożnik podaży kredytów (Ks) jest w mianowniku analogiczny jak przy podaży pieniądza.

POPYT NA PIENIĄDZ

Wyróżniamy trzy motywy popytu na pieniądz:

1.       Transakcyjny

2.       Przezornościowy

3.       Spekulacyjny

Ad 1. Motyw transakcyjny popytu na pieniądz wiąże się z zapotrzebowaniem na pieniądz dla przeprowadzenia transakcji dnia – wymiany towaru na pieniądz. Popyt na pieniądz transakcyjny dotyczy zatem przewidywanych transakcji dotyczących zakupu produktów. Skala transakcji determinowana jest przez PKB. Co więcej popyt na pieniądz transakcyjny uwzględnia przewidywalne terminy płatności (uwzględnia to iż my wiemy dokładnie, jakie produkty i kiedy chcemy zakupić). Popyt na pieniądz transakcyjny jest zatem przewidywalny.

Ad 2. Motyw przezornościowy wiąże się z tym, że mogą pojawiać się nieoczekiwane transakcje. Mogą pojawić się nieoczekiwane deficyty płatnicze, nieoczekiwane zatory płatnicze. Żeby zrealizować transakcje musimy mieć określony pieniądz rezerwowy tzw. „pieniądz przezornościowy”. Trzymamy go po to, by sfinansować nieoczekiwane transakcje. Zależy on nie tylko od wielkości transakcji, ale pod przewidywanych przy pomocy rachunku prawdopodobieństwa możliwości pojawienia się deficytów płatniczych. W takim przypadku musimy trzymać określone rezerwy. Ten motyw także wiąże się z wielkością transakcji.

Ad 3. Motyw spekulacyjny wynika z tego, że pieniądz może być traktowany jako walor finansowy o doskonałej płynności, który możemy wykorzystywać, albo do transakcji zabezpieczających przed utratą wartości, albo do transakcji pomnażających naszą wartość (bogactwo). Jeżeli natomiast obawiamy się spadku wartości jakichś walorów (akcji, obligacji) bo nasze akcje, obligacje są przewartościowane, to my możemy zrezygnować z akcji i w to miejsce zwiększyć pieniądz, który nie jest obarczony takim ryzykiem. On uchroni nas przed utratą wartości. Natomiast jeżeli są określone walory niedowartościowane i my możemy oczekiwać, że ich wartość wzrośnie, to możemy pieniądz wykorzystać do zakupu tych niedowartościowanych walorów i na tym zarobić, pomnożyć nasze bogactwo. Pieniądz spekulacyjny wykorzystywany jest do ochrony przed utratą wartości, a także pomnażania wartości. Ale z uwago na to, że my nigdy nie jesteśmy pewni czy nasza transakcja będzie właściwa nasz pieniądz spekulacyjny jest obarczony pewnym ryzykiem.

Mamy zatem trzy motywy, ale jednostka pieniężna jest jedna. I może być ona wykorzystana do transakcji i wtedy jest to jednostka transakcyjna. Jednostkę pieniężną możemy wykorzystywać do transakcji typu dochód – ryzyko, czyli jako pieniądz spekulacyjny.

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE POPYT NA POSZCZEGÓLNE RODZAJE PIENIĄDZA

Ad 1.

              PRZEDSIĘBIORSTWO                                                        GOSPODARSTWO DOMOWE

Przy założeniu upraszczającym, że mamy przedsiębiorstwo i gospodarstwo domowe. Przedsiębiorstwo wytwarza produkty, które sprzedaje na rynku gospodarstwu domowemu. Gospodarstwo domowe z kolei jest dysponentem czynników wytwórczych, które sprzedaje przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo mając czynniki wytwórcze wytwarza produkty, sprzedaje. Ma jakieś fundusze i placi za czynniki wytwórcze gospodarstwu domowemu, które w punkcje wyjścia nie ma żadnych pieniędzy i gospodarstwo domowe dokonuje zakupów. Dokonując zakupów zwiększa przychody gotówkowe przedsiębiorstwa.

Jeżeli mamy w modelu uproszczonym dwie grupy podmiotów: jedna grupa to podmioty, które dostarczają produktów; druga grupa to podmioty, które konsumują i dostarczają czynniki wytwórcze to mamy proces wymiany. Potrzeby pieniężne dotyczące tych transakcji zależą od wartości tych transakcji i szybkości obiegu pieniądza. Jeżeli mamy transakcje i ich wartość przyjmiemy za Y i wiemy jakie są te transakcje, to popyt doskonale płynny będzie:

m1 = Y2              Y- dochód

Popyt na pieniądz transakcyjny w skali całej gospodarki narodowej będzie zależał od szybkości obiegu, wartości transakcji i poziomu pieniądza.

Punktem wyjścia jest:

M*VT = P*Y

Gdzie:

M – ilość pieniądza

Vt – szybkość obiegu, liczba obrotów pieniądza w ciągu roku

P – poziom cen

Y – wolumen PKB

Z tego wyprowadzamy formułę:

M = 1VT*Y

VT = 12 m-cy

m1 = PKB12

m1 = 14PKB  - faktyczne dane

Popyt na pieniądz transakcyjny jest ściśle określony. Nie wiemy kiedy będziemy dokonywali transakcji, trzymamy więc pieniądz w postaci pieniądza doskonale płynnego (czyli w postaci banknotów lub w postaci depozytów terminowych, które są podstawą dla pieniądza elektronicznego). Możemy płacić kartami debetowymi. Możemy też trzymać pieniądz w postaci lokat terminowych, oszczędnościowych, które przynoszą nam określone dochody. Pieniądz w formie lokat bieżących i gotówka nie przynoszą nam dochodów. Jeżeli wiemy, jakie mamy transakcje, to możemy się zdecydować na trzymanie pieniądza na lokatach – generują zysk (możemy zainwestować w jednostki uczestnictwa w funduszach pieniężnych, w publiczne papiery wartościowe o terminie pierwotnym do 2 lat, możemy te papiery sprzedawać). Możemy zatem trzymać pieniądz jako m1 lub jako m3.

Trzymając pieniądz jako m1 możemy natychmiast dokonać transakcji, koszty finansowania transakcji nie występują. Pieniądz m3, (tu pojawia się problem) jeżeli mamy lokaty oszczędnościowe, a musimy dokonać zapłaty za transakcje, to musimy zamienić pieniądz w formie m3 na pieniądz doskonale płynny i dopiero sfinansować transakcje. Trzymając pieniądz m3 wiemy, że będziemy musieli ponieść określone koszty zamian. Koszty zamiany pieniądza m3 w m1. Trzymając pieniądz transakcyjny w postaci m3 mamy pewne korzyści, których nie mamy, kiedy trzymamy pieniądz gotówkowy. Te korzyści, to określona stopa oprocentowania przypisana składnikom m3. Trzymając pieniądz transakcyjny w postaci m1 nie otrzymamy oprocentowania, czyli trzymając pieniądz m1 poniesiemy koszty alternatywne, koszty nie uzyskania korzyści, bo nie możemy osiągnąć korzyści w postaci oprocentowania.

Jednostkowy koszt alternatywny - j

jednostkowy koszt zamiany – b

koszt alternatywny – j ka

Jeżeli do transakcji potrzeba nam m1 to trzymając część pieniądza w postaci m3 będziemy musieli przeprowadzić zamianę

β – liczba zamian

β = 0 gdy, Y2m1 – 1  wtedy zamian nie będzie

Jeżeli jednostkowy koszt zamiany (Kz) wynosi b to łączny koszt zamiany to (lokaty)

Kz = β*b

Kz = Y2m1*b–b

Ka = m1*j

W jakich proporcjach trzymać pieniądz – tak, by odnieść jak największe korzyści. Tu posłużymy się teorią zapasów ...