PRAWO MORSKIE I UBEZPIECZENIA
(poziom zarządzania – zestaw pytań)
1. Dlaczego statek uprawiający żeglugę międzynarodową powinien posiadać znak wolnej burty?
O: 4. Statki uprawiające żeglugę międzynarodowe nie mogą wyjść w morze, jeżeli nie zostaną oznakowane znakiem wolnej burty oraz zaopatrzone w międzynarodowe świadectwo wolnej burty lub odpowiednio w międzynarodowe świadectwo zwolnienia od wymagań wolnej burty, zgodnie z postanowieniami określonymi w konwencji o liniach ładunkowych, sporządzonej w Londynie dnia 5 kwietnia 1966 r. Znak wolnej burty wskazuje największe dopuszczalne zanurzenie statku w różnych okolicznościach i różnych porach roku
2. Co rozumie się pod pojęciem „wolna burta”?
O: Wolna burta jest to pionowa odległość mierzona na śródokręciu od górnej krawędzi linii pokładowej do górnej krawędzi linii ładunkowej, mierzona w sposób ustalony w Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych, sporządzonej w Londynie dnia 5 kwietnia 1966 r.
3. Co stanowi znak wolnej burty?
O: Znak wolnej burty stanowią: krąg wolnej burty oraz linie ładunkowe wskazujące największe dopuszczalne zanurzenie statku w różnych okolicznościach i różnych porach roku, według zasad określonych w konwencji.
4. Jakie statki obowiązane są posiadać świadectwo wolnej burty?
O: Wszystkie statki uprawiające żeglugę międzynarodową oprócz:
a) okrętów wojennych,
b) nowych statków o długości mniejszej niż 24 m (79 stóp),
c) statków istniejących o pojemności brutto mniejszej niż 150 ton rejestrowych,
d) jachtów spacerowych nie uprawiających handlu,
e) statków rybackich
5. Jakie skutki wywołuje brak świadectwa wolnej burty dla polskiego statku; jakie statki SA zwolnione z obowiązku posiadania świadectwa wolnej burty?
O: Statek polski nie może odbyć podróży zagranicznej. Następujące statki są zwolnione z obowiązku posiadania świadectwa wolnej burty:
1) o dotychczas niespotykanych elementach konstrukcyjnych, w przypadku, których zastosowanie poszczególnych postanowień konwencji mogłoby poważnie zahamować badania mające na celu rozwój takich elementów i ich stosowanie;
2) który nie odbywa podróży międzynarodowych, lecz na skutek wyjątkowych okoliczności ma podjąć jednorazową podróż międzynarodową;
3) odbywającemu podróże międzynarodowe między portami polskimi a sąsiadującymi portami innych państw, jeśli takie zwolnienie przewidują porozumienia zawarte przez Rzeczpospolitą Polską.
6. Co potwierdza międzynarodowe świadectwo wolnej burty i czy statek może być zwolniony z obowiązku posiadania tego świadectwa?
O: Międzynarodowe świadectwo wolnej burty stwierdza, że statek został poddany przeglądowi, ocechowany znakiem wolnej burty i że wolna burta została wyznaczona zgodnie z postanowieniami konwencji. Świadectwo zwolnienia od wymagań wolnej burty wydaje się statkowi:
7. Wymień obowiązki armatora i kierownika statku w zakresie spraw związanych z określeniem znaku wolnej burty?
O: 1. Statki obowiązane są posiadać ważne międzynarodowe świadectwo wolnej burty (1966) lub międzynarodowe świadectwo zwolnienia od wymagań wolnej burty. Oryginał świadectwa powinien być wywieszony na statku w widocznym miejscu, a kopia powinna znajdować się w dyspozycji kapitana statku w celu przedstawienia właściwym władzom na ich żądanie.
2. Na statkach ocechowanych znakiem wolnej burty powinien znajdować się tekst konwencji.
3. Statki, do których stosuje się rozporządzenie, obowiązane są do przestrzegania postanowień konwencji dotyczących nieprzekraczania największego dopuszczalnego zanurzenia w zależności od strefy, obszaru okresowego i pory roku, określonych w załączniku II do konwencji.
4. Jeżeli statek pływa w wodzie słodkiej o gęstości równej jedności, właściwa linia ładunkowa może być zanurzona na głębokość odpowiadającą wielkości poprawki na wodę słodką, określonej w międzynarodowym świadectwie wolnej burty (1966). Gdy gęstość wody nie jest równa jedności, poprawka powinna być proporcjonalna do różnicy pomiędzy 1,025 a rzeczywistą gęstością.
5. Jeżeli statek wychodzi z portu położonego nad rzeką lub na wodach wewnętrznych, dozwolone jest większe załadowanie statku o ilość, jaka odpowiada ciężarowi paliwa i innych materiałów potrzebnych na przejście między punktem wyjścia a morzem.
6. Statek, na którym dokonano napraw, zmian i przeróbek oraz związanych z tym zmian wyposażenia, powinien w dalszym ciągu odpowiadać, co najmniej wymaganiom stosowanym do niego poprzednio.
7. Dane zawarte w międzynarodowym świadectwie wolnej burty (1966) odpowiadające letniej linii ładunkowej w wodzie słonej oraz dotyczące największego dopuszczalnego zanurzenia odpowiadającego tej linii powinny być wpisane do dziennika okrętowego.
8. Przed wyjściem statku z portu lub innego miejsca postoju po zakończeniu ładowania należy zapisać w dzienniku okrętowym zanurzenie na dziobie i rufie, jak również średnie zanurzenie statku, równe połowie sumy zanurzeń na dziobie i rufie.
8. Jakie formalności powinien spełniać statek przy wejściu do portu zgodnie z postanowieniami konwencji o ułatwieniu międzynarodowego obrotu morskiego z 1965 r. (FAL)?
O: Powinien posiadać i przedstawić ujednolicone dokumenty - informacje, które zostały uchwalone przez tą konwencje. Tymi dokumentami są:
- Nazwa i opis statku; przynależność państwowa statku; dane dotyczące rejestru; dane dotyczące tonażu; nazwisko kapitana; nazwa i adres agenta statku; krótki opis ładunku; liczebność załogi; liczbę pasażerów; krótki opis trasy; czas przybycia lub wyjścia z portu; lokalizacja statku w porcie.
9. Jakie dokumenty powinien przedłożyć statek przy wyjściu z portu?
O: Deklarację ogólną (General declaration); deklaracje ładunku (Cargo declaration); deklarację zapasów okrętowych ( Ship’s stores declaration); deklaracje skład majątkowych załogi (Ship’s crew effect declaration); listę załogi i pasażerów (Crew & passenger list);.
10. Jakie stosuje się środki ułatwiające odprawę załogi, pasażerów ładunku zgodnie z konwencją o ułatwieniu międzynarodowego obrotu morskiego (FAL)?
O: Ograniczenie ilości papierów do minimum oraz zastosowanie ujednoliconych form (patrz pytanie 9)
11. Na czym polega protest morski?
O: Protest morski jest oświadczeniem kapitana w związku z okolicznościami, które spowodowały lub mogą spowodować odpowiedzialność armatora. Protest morski należy zawsze złożyć w przypadku zderzenia, utknięcia na gruncie, pożaru, sztormu o znacznej sile, przy zadeklarowaniu awarii wspólnej, w przypadku śmierci lub poważne uszkodzenie ciała osoby na statku, to znaczy zawsze, gdy można się spodziewać roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej armatora.
12. Jaka jest procedura zgłaszania protestu morskiego w Polsce?
O: Jeżeli statek, osoba na nim przebywająca lub ładunek uległy wypadkowi powodującemu znaczną szkodę albo istnieje prawdopodobieństwo, że szkoda taka nastąpiła, kapitan obowiązany jest w ciągu dwudziestu czterech godzin od chwili przybycia statku do pierwszego portu albo w ciągu dwudziestu czterech godzin od wypadku, który nastąpił w porcie, zgłosić protest morski: W Polsce w izbie morskiej, za granicą w konsulacie państwa bandery statku lub w sądzie (u notariusza).
Kapitan obowiązany jest przy zgłaszaniu protestu przedłożyć listę załogi, dziennik okrętowy oraz poświadczony przez siebie wypis z dziennika okrętowego ze szczegółowym opisem wypadku, a w razie zaginięcia dziennika okrętowego - szczegółowy opis wszystkich okoliczności wypadku
13. W jakich przypadkach kapitan statku powinien zgłosić protest morski i jaki ma on charakter prawny?
O: Protest morski należy zawsze złożyć w przypadku zderzenia, utknięcia na gruncie, pożaru, sztormu o znacznej sile, przy zadeklarowaniu awarii wspólnej, w przypadku śmierci lub poważne uszkodzenie ciała osoby na statku, to znaczy zawsze, gdy można się spodziewać roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej armatora.
Protest morski jest pomocniczym dokumentem w postępowaniu o ustalenie odpowiedzialności armatora, lecz jako samoistny dokument o tej odpowiedzialności nie decyduje.
14. Omów jak kształtuje się odpowiedzialność statku za szkody powstałe na skutek zderzenia na morzu według konwencji o ujednoliceniu niektórych przepisów dotyczących zderzeń?
O: Jeżeli zderzenie nastąpiło z winy jednego ze statków, wynagrodzenie szkód obciąża statek, który je spowodował.
Jeżeli wina jest wspólna, odpowiedzialność każdego ze statków jest proporcjonalna do wagi win przez nie popełnionych; jeżeli jednak zależnie od okoliczności stosunek nie może być ustalony, lub jeżeli winy wydają się być równoważne, wówczas odpowiedzialność ponoszona jest w równych częściach.
Szkody wyrządzone statkom, ich ładunkom, rzeczom lub innemu mieniu załóg, pasażerów lub innych osób znajdujących się na statku, ponoszą statki winne szkód według wymienionego stosunku, niesolidarnie w odniesieniu do osób trzecich.
Statki winne szkód odpowiadają solidarnie w stosunku do osób trzecich za szkody spowodowane przez śmierć lub rany, z zachowaniem prawa regresu dla statku,
Sprawy o wynagrodzenie szkód ulegają przedawnieniu po dwóch latach od chwili wypadku.
Po zderzeniu, kapitan każdego ze statków, które zderzyły się, jest obowiązany do niesienia pomocy drugiemu statkowi, jego załodze i jego pasażerom, jeżeli może to uczynić bez poważnego niebezpieczeństwa dla swego statku, swej załogi i swych pasażerów.
Jest również obowiązany, w miarę możliwości, podać do wiadomości drugiemu statkowi nazwę i port macierzysty swego statku, jak również miejscowości, z których i do których płynie
15. Jak kształtuje się odpowiedzialność statków z tytułu zderzenia na morzu?
O: Jeżeli zderzenie nastąpiło z winy kilku statków, każdy z nich odpowiada w stosunku do stopnia swojej winy za szkodę wyrządzoną pozostałym statkom lub mieniu znajdującemu się na nich. Jeżeli stopień winy jest jednakowy albo nie da się ustalić, statki odpowiadają w równych częściach.
16. Jakie obowiązki ciążą na kapitanie statku w przypadku zderzenia na morzu?
O: Po zderzeniu kapitan każdego ze statków, które zderzyły się, obowiązany jest nieść pomoc drugiemu statkowi, jego załodze i pasażerom, jeżeli może to uczynić bez poważnego niebezpieczeństwa dla swojego statku oraz jego pasażerów i załogi. Kapitan każdego ze statków, które zderzyły się, jest również obowiązany bezzwłocznie podać drugiemu statkowi nazwę, sygnał rozpoznawczy i port macierzysty swojego statku oraz miejscowość, z której i do której płynie. Armator nie odpowiada za naruszenie powyższych obowiązków przez kapitana.
17. Jaki jest okres przewidywania roszczeń z tytułu szkód powstałych na skutek zderzenia statków?
O: Roszczenie o wynagrodzenie szkody wyrządzonej zderzeniem statków przedawnia się z upływem dwóch lat od dnia zderzenia. Bieg przedawnienia przerywa się przez wszczęcie przed izbą morską postępowania dotyczącego zderzenia. Przedawnienie biegnie na nowo od dnia zakończenia tego postępowania. Roszczenie zwrotne o sumę nadpłaconą na podstawie solidarnej odpowiedzialności statków, które zawiniły zderzenie, przedawnia się z upływem roku od dnia zapłaty.
18. Za jakie roszczenia właściciel statku lub ratujący ponoszą odpowiedzialność w ograniczonym zakresie według konwencji o ograniczeniu odpowiedzialności za roszczenia morskie, 1976?
O: a) roszczenia z tytułu śmierci, uszkodzenia ciała albo utraty lub uszkodzenia mienia (łącznie z uszkodzeniem urządzeń portowych, basenów, dróg wodnych i oznakowań nawigacyjnych), które zdarzyły się na statku lub w bezpośrednim związku z eksploatacją statku albo akcjami ratowniczymi, oraz z tytułu innych szkód wynikłych w ich konsekwencji;
b) roszczenia z tytułu szkody wynikłej z opóźnienia w przewozie morzem ładunku, pasażerów lub ich bagażu;
c) roszczenia z tytułu innych szkód spowodowanych naruszeniem praw innych niż prawa wynikające z umów, powstałych w bezpośrednim związku z eksploatacją statku lub akcjami ratowniczymi;
d) roszczenia z tytułu podniesienia, usunięcia, zniszczenia lub uczynienia nieszkodliwym statku, który zatonął, stał się wrakiem, wszedł na mieliznę lub został porzucony, wraz ze wszystkim, co znajduje się lub znajdowało się na takim statku;
e) roszczenia z tytułu usunięcia, zniszczenia lub uczynienia nieszkodliwym ładunku statku;
f) roszczenia innej osoby niż osoba odpowiedzialna z tytułu środków podjętych dla uniknięcia lub ograniczenia szkody, za którą osoba odpowiedzialna może ograniczyć swoją odpowiedzialność zgodnie z niniejszą konwencją, oraz dalszych szkód wyrządzonych przez te środki.
19. Wymień, do jakich granic odpowiada właściciel statku z tytułu roszczeń pasażerskich według konwencji o ograniczonej odpowiedzialności za roszczenia morskie, 1976?
O: W odniesieniu do roszczeń wynikłych z każdego odrębnego zdarzenia, z tytułu śmierci lub uszkodzenia ciała pasażerów statku granicę odpowiedzialności właściciela statku stanowi kwota 46.666 jednostek obliczeniowych SDR, pomnożona przez liczbę pasażerów, do której przewożenia statek jest uprawniony zgodnie z certyfikatem okrętowym, nie przekraczająca jednak 25 milionów SDR.
20. Jaką rolę pełnią towarzystwa klasyfikacyjne?
O: Zadaniem towarzystw klasyfikacyjnych jest wydanie opinii przez sporządzenie ekspertyzy o danych technicznych i stanie statków używanych w żegludze. Informacje zawarte w dokumentach są potrzebne armatorowi między innymi do ubezpieczenia statku, frachtującym i pośrednikom w transakcji o przewóz towarow.
21. Na czym polega działalność klasyfikacyjna wykonywana przez instytucję klasyfikacyjną?
O: Polega na nadzorowaniu budowy statku oraz nadanie mu Świadectwa Klasyfikacyjnego stwierdzającego zdolność statku do żeglugi wg postanowień obowiązujących konwencji jak i przepisów danego towarzystwa.
22. Na czym polega działalność Polskiego Rejestru Statku?
O: Jest to instytucja prowadząca niezależną działalność rzeczoznawczą, która poprzez formowanie wymagań, nadzór wydawanie odpowiednich dokumentów pomaga administracjom państwowym, ubezpieczycielom i swoim klientom zapewnić bezpieczeństwo ludzi, obiektów pływających, lądowych, ładunków środowiska naturalnego.
23. Wymień polskie obszary morskie i scharakteryzuj je.
O: Obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) morskie wody wewnętrzne,
2) morze terytorialne,
3) wyłączna strefa ekonomiczna
- zwane dalej „polskimi obszarami morskimi”.
Morskimi wodami wewnętrznymi są:
1) część Jeziora Nowowarpieńskiego i część Zalewu Szczecińskiego wraz ze Świną i Dziwną oraz Zalewem Kamieńskim, znajdująca się na wschód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, oraz rzeka Odra pomiędzy Zalewem Szczecińskim a wodami portu Szczecin;
2) część Zatoki Gdańskiej zamknięta linią podstawową biegnącą od punktu o współrzędnych 54°37’36″ szerokości geograficznej północnej i 18°49’18″ długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Helskiej) do punktu o współrzędnych 54°22’12″ szerokości geograficznej północnej i 19°21’00″ długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Wiślanej);
3) część Zalewu Wiślanego, znajdująca się na południowy zachód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską na tym Zalewie;
4) wody portów określone od strony morza linią łączącą najdalej wysunięte w morze stałe urządzenia portowe, stanowiące integralną część systemu portowego.
Morzem terytorialnym Rzeczypospolitej Polskiej jest obszar wód morskich o szerokości 12 mil morskich (22 224 m), liczonych od linii podstawowej tego morza.
2. Linię podstawową morza terytorialnego stanowi linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża lub zewnętrzna granica morskich wód wewnętrznych.
3. Zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich od najbliższego punktu linii podstawowej, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Redy, na których odbywa się normalnie załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, położone całkowicie lub częściowo poza obszarem wód morskich określonym zgodnie z ust. 1 i 3, są włączone do morza terytorialnego.
5. Granice red, o których mowa w ust. 4, określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.
Wyłączna strefa ekonomiczna nie może przekraczać 200mil morskich od linii podstawowej. Obejmuje ona wody, dno morza i znajdujące się pod nim wnętrze ziemi.
24. Na czym polega prawo nieszkodliwego przepływu?
O: Nieszkodliwy przepływ oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:
1) przejścia przez nie bez wchodzenia na morskie wody wewnętrzne lub bez dobijania do urządzeń portowych albo znajdujących się poza morskimi wodami wewnętrznymi urządzeń redowych;
2) wejścia lub opuszczenia morskich wód wewnętrznych;
Obce statki korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne są obowiązane do przestrzegania prawa polskiego oraz przepisów międzynarodowych dotyczących zapobiegania zderzeniom na morzu i ochrony środowiska morskiego.
25. Jak kształtuje się sytuacja prawna statku na obcym morzu terytorialnym i w wyłącznej strefie ekonomicznej?
O: Morze terytorialne: obowiązują przepisy celne, sanitarne i graniczne państwa przybrzeżnego. Państwo nadbrzeżne nie może jednakże zatrzymać lub zawrócić obcego statku, przepływającego przez morze terytorialne, w celu wykonania jurysdykcji cywilnej wobec osoby znajdującej się na pokładzie statku. Wyłączna strefa ekonomiczna: nie ma ograniczeń w sprawach żeglugi, przelotu i układania kabli podmorskich i rurociągów.
26. Wymień, jakie znasz organy administracji morskiej i podaj ich zadania?
O: Organami administracji morskiej są:
1) Ministerstwo Gospodarki Morskiej , któremu podleją sprawy żeglugi morskiej i śródlądowej
2) Terenowymi organami są Urzędy morskie a ich placówki to Kapitanaty i Bosmanaty portów. Dyrektorzy urzędów morskich wykonują swoje funkcje przy pomocy urzędów morskich. W ich skład wchodzą przede wszystkim: inspekcja morska, służba VTS oraz kapitanaty i bosmanaty
27. Wymień prawne formy działania dyrektora urzędu morskiego.
O: Dyrektorom urzędów morskich wydają przepisy prawne w formie zarządzeń ogłoszonych w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W razie konieczności np. niezbędnej ochrony życia, zdrowia lub mienia na morzu albo ochrony środowiska morskiego, DUM może ustanowić przepisy porządkowe zawierające zakazy i nakazy lub w przypadku nagłej potrzeby w drodze obwieszczeń
28. Jakie prawne środki oddziaływania może stosować dyrektor UM w przypadku naruszenia przez statek lub członka jego załogi przepisów w zakresie bezpieczeństwa życia na morzu lub ochrony środowiska?
O: Wymierza się karę pieniężną o równowartości do 1 000 000 SDR dla armatora, a dla członka załogi do 20x miesięcznego średniego krajowego wynagrodzenia za rok poprzedzający. Kary pieniężne są nakładane przez DUM w formie decyzji pod rygorem natychmiastowej wykonalności
29. Jaki charakter mają zarządzenia wydawane przez dyrektora UM?
O: Dyrektorom urzędów morskich wydają przepisy prawne w formie zarządzeń ogłoszonych w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W razie konieczności np. niezbędnej ochrony życia, zdrowia lub mienia na morzu albo ochrony środowiska morskiego, DUM może ustanowić przepisy porządkowe zawierające zakazy i nakazy lub w przypadku nagłej potrzeby w drodze obwieszczeń.
30. Kto i jakie sankcje prawne może zastosować wobec statku i członków załogi statku w świetle prawa polskiego za naruszenie przepisów o bezpieczeństwie morskim?
O: - Inspekcje Morskie; - Kapitanat; - UM; - Władze celne; - Straż Graniczna
Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie naruszenia przepisów ustawy, inspektor może skontrolować obcy statek znajdujący się w polskich obszarach morskich i zmusić go do zawinięcia do wskazanego portu, przy zastosowaniu wszelkich niezbędnych środków. O zatrzymaniu i doprowadzeniu obcego statku do portu polskiego terenowy organ administracji morskiej zawiadamia niezwłocznie właściwy organ państwa bandery statku.
31. Kto wykonuje w Polsce zadania z zakresu inspekcji morskiej?
O: Zadania te wykonują inspektorzy morscy z ramienia urzędów morskich. W przypadku nieobecności inspektora inspekcji morskiej na pokładzie jednostki pływającej Straży Granicznej, uprawnienia inspektora przysługują dowódcą jednostek Straży Granicznej.
32. Scharakteryzuj organizacje i właściwości izb morskich
O: Izby Morskie dzielimy na Izby Morskie I instancji i Izby Morskie odwoławcze.
1. Do właściwości izb morskich należy:
2) rozpoznawanie innych spraw przekazanych izbom morskim odrębnymi przepisami
...
tussimi