Szkaplerz (łac scapulare od scapula – ramiona, barki, plecy) – wierzchnia cześć habitu w postaci szerokiego płata materiału, takiego samego z jakiego uszyty jest habit, z otworem na głowę. Szkaplerz okrywa barki oraz sięga na plecy i na piersi - stąd bierze się jego nazwa.
Jednym z najbardziej charakterystycznych krojów szkaplerzy jest tzw. kukulla noszona przez mnichów benedyktyńskich. Różni się od zwykłego szkaplerza długim kapturem.
Szkaplerz karmelitański nosili do śmierci m.in. Jan Paweł II oraz św. Josemaria Escriva.
Do XIII wieku szkaplerz służył jako ochrona habitu w czasie pracy. Od połowy XIII w., to jest od wizji św. Szymona Stocka, generała karmelitów, szkaplerz stał się znakiem opieki Matki Bożej nad zakonem, a zarazem źródłem przywilejów i nową formą pobożności maryjnej w całym Kościele.
Dla osób świeckich wprowadzono do użytku małe szkaplerze. Zmniejszona wersja szkaplerza karmelitańskiego (lub brązowego) składa się z dwóch małych prostokątów sukiennych (najczęściej wełnianych) związanych dwiema tasiemkami. Nosi się go tak, że jedna część leży na piersiach, a inna część na plecach wiernego. Kolorem szkaplerza karmelitańskiego może być każdy odcień brązu lub czarny. Obrazki lub symbole nie są potrzebne, ale często można je spotkać na szkaplerzach. Istnieją też inne szkaplerze przeznaczone dla świeckich, najczęściej są związane z pewnym zakonem, jednakże szkaplerz karmelitański zdobył największą popularność. Choć w pierwotnym zamyśle powstał on dla osób świeckich, to mogą go również nosić księża i członkowie innych zakonów.
Szkaplerz brązowy musi być nałożony przez upoważnioną osobę przy zachowaniu zatwierdzonych obrzędów. Od 1996 roku każdy ksiądz czy diakon katolicki może nałożyć go wiernemu, który chce otrzymać szkaplerz. Po modlitwie za pomocą dowolnej modlitwy maryjnej następuje nałożenie szkaplerza tak, jak ma być noszony: jedna część na piersiach, druga zaś na plecach. Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, to szkaplerz może być nałożony tylko na ramię. Obecnie w Polsce jest sto kilkadziesiąt bractw szkaplerznych, głównie przy klasztorach karmelitańskich. Wpisanie do jednego z nich jest jednak dobrowolne.
Od 1910 r. został wprowadzony do użytku przez papieża Piusa X medalik szkaplerzny. Przedstawia z jednej strony Najświętsze Serce Jezusa, a z drugiej obraz Najświętszej Maryi Panny. Medalikiem tym można zastąpić szkaplerz sukienny po otrzymaniu go z rąk księdza lub diakona. Powinno się go nosić na szyi, nie np. w kieszeni.
Szkaplerz sukienny jak i medalik można na krótko zdjąć bez utraty związanych z nim odpustów i obietnic. Jeżeli ktoś nie nosi szkaplerza przez dłuższy czas, w tym czasie nie zyska odpustów szkaplerznych. Jeżeli chce ponownie praktykować nabożeństwo szkaplerzne, nie musi znowu przechodzić przez obrzęd nałożenia, wystarczy noszenie szkaplerza. Jeżeli szkaplerz sukienny niszczeje, nowy szkaplerz nie musi być ani nałożony, ani poświęcony, ponieważ jest habitem. Jak wszystkie dewocjonalia zatwierdzone przez Kościół katolicki może być on poświęcony.
Wszystkie te słowa wypowiedziała sama Matka Boża o czym czytaj w historii Szkaplerza - powyżej.
angela74