Jarosław Syrylak

Podręcznik użytkownika systemu

RAM -CART

Opracowany w L. K. AVALON

© 1993 for users manual by L.K. AVALON  (Word Version © 2001 by Piguła/Shpoon)

Wstęp

Niemal każdy użytkownik komputera typu ATARI XL/XE spotkał się już z terminem cartridge. Tą nazwą określa się moduły z pamięcią ROM, na której zapisane są różnego rodzaju programy. Po wetknięciu cartridge do odpowiedniego gniazda w komputerze możemy z tych programów korzystać. Ich wadą jest to, że nie eliminują konieczności używania tzw. pamięci         maso­wej - nie obejdzie się bez magnetofonu, czy też stacji dysków... Prezentowany przez nas moduł Jest czymś więcej niż zwykły cartridge.        Nie eliminuje wprawdzie konieczności użycia magnetofonu, czy też stacji        dys­ków, ale pozwala na znaczne ułatwienie sobie pracy i zabawy, skracając czas oczekiwania na uruchomienie potrzebnego programu.

RAM-CART jest modułem, który zawiera układy pamięci podtrzymywane bateryjne. Można na niego nagrać ulubione gry i najczęściej używane programy, a potem do woli przenosić, wkładać i wyjmować. RAM-CART jest odporny na takie za­chowania. Powstał zresztą po to, by takie zachowania umożliwić. Mam nad­zieję, że podczas użytkowania modułu RAM-CART wszystkie jego zalety da­dzą się zauważyć z pełną wyrazistością.

1. Przygotowanie modułu do pracy

W skład zestawu wchodzi moduł RAM-CART kaseta i dyskietka. Na dyskietce znajdują się następujące programy:

Na kasecie znajdują się te same programy, z wyjątkiem FCOPY.COM, na­grane w transmisji TURBO (strona A) i normalnej (strona B). Uruchamianie programów pod kontrolą DOS-a zostało opisane przy okazji opisu Dysko­wego Systemu Operacyjnego, natomiast uruchamianie programów z kasety jest takie, jak w przypadku innych programów maszynowych - wymaga włą­czenia komputera z wciśniętymi klawiszami START I OPTION.

Moduł RAM-CART może pracować w jednym z dwu trybów:

·       W trybie tylko do odczytu

·       Oraz w trybie zapisu i odczytu, naśladując stację dys­ków.

Wyboru trybu możemy dokonać przy pomocy przełącznika, który umieszczono w górnej części modułu. Moduł RAM-CART należy umieścić w złączu cartridge tak, aby naklej­ka z nazwą znalazła się u góry lub z przodu, w przypadku ATARI 800XL. Następnie należy przełączyć moduł w tryb zapisu (przełącznik w lewo), włączyć komputer i załadować program kopiujący. Posiadacze stacji dys­ków robią to, włączając komputer z podłączoną stacją dysków, w której znajduje się dyskietka z DOS-em, zaś użytkownicy magnetofonów wczy­tują program DOS.AUT z kasety, włączając komputer z wciśniętymi kla­wiszami START I OPTION. Zamiast DOS-a można oczywiście wczytać jeden z programów kopiujących, nagranych na kasecie z zestawu, ponie­waż podstawowym celem takiego postępowania jest skopiowanie na RAM-CART programów, które chcemy tam przechowywać. Opis działa­nia programów kopiujących, które znajdują się w zestawie, umieszczono w dalszej części tej instrukcji.

Po skopiowaniu programów na moduł należy zainicjować RAM-CART przy pomocy programu init.com Od tej pory można go używać jako zapisywalnego cartridge, czy też jako dodatkowej stacji dysków.

UWAGA!!

Nie wolno wkładać ani wyjmować modułu RAM-CART podczas pracy komputera, ponieważ grozi to uszkodzeniem komputera i modułu!

l. Dyskowy System Operacyjny (DOS.SYS)

Do komputerów ATARI XL/XE można podłączyć wiele urządzeń  zewnę­trznych. Najbardziej popularnym z nich jest telewizor lub monitor, bo przecież trudno używać komputera bez obrazu. Potrzebny jest też magne­tofon lub stacja dysków, aby można było przechowywać programy i dane.            Tak się składa, że użytkownicy małego ATARI przeważnie posiadają magnetofony, bo stacje dysków są stosunkowo drogie, a więc nie każdy wie, jak używać stacji dysków. Ta wiedza Jest niezbędna, aby w pełni wy­korzystać moduł RAM-CART, zachęcam więc do zapoznania się z dalszą częścią tego rozdziału.

Podstawowym narzędziem, które zapewnia komunikację ze stacją       dys­ków jest Dyskowy System Operacyjny, zwany w skrócie DOS-em.            To właśnie DOS organizuje współpracę komputera z każdą z dołączonych do niego stacji dysków. Posługuje się przy tym umownym oznaczeniem            Dn:, gdzie n oznacza kolejny numer stacji dysków, a więc np.

D1: ozna­cza pierwszą stację dysków,

D2: oznacza drugą, zaś

D8: oznacza moduł RAM-CART!

Oczywiście tylko dla DOS-a, który znajduje się w zestawie RAM-CART, ponieważ on traktuje moduł, jak dodatkową (lub jedyną - jeśli używamy tylko magnetofonu) stację dysków. DOS-a wczytujemy z dyskietki dostarczanej w zestawie, wkładając ją do stacji dysków i włą­czając komputer z wciśniętym klawiszem OPTION. Z kasety wczytujemy DOS-a tak jak każdy inny program maszynowy, wciskając klawisze START I OPTION i włączając komputer. Po uruchomieniu DOS-a na ekranie pojawia się jego wizytówka oraz napis:

D1:

oznaczający, że aktywną stacją dysków jest stacja o numerze jeden.             Ter­min aktywna stacja oznacza stację, której numer jest przyjmowany jako domyślny. Jeśli użytkownik nie poda numeru bezpośrednio. Zmiana do­myślnej stacji dysków następuje po wprowadzeniu jej numeru, zakończo­nego dwukropkiem. Wpisanie np.:

8:

i naciśnięcie klawisza RETURN powoduje, że aktywną stacją stanie się stacja numer 8, DOS potwierdzi naszą komendę, wyświetlając napis:

D8:

Od tej pory wszystkie komendy dla DOS-a będą dotyczyć stacji dysków    numer 8, o ile użytkownik nie poda wyraźnie, że zależy mu na komunika­cji z inną stacją. W odpowiedzi na komunikat Dl:, zwany znakiem zachęty DOS-a, użyt­kownik może wpisać komendę. Najprostszą komendą dla DOS-a jest wpisanie nazwy programu, który znajduje się na dyskietce w aktywnej stacji dysków. Nazwa programu na dyskietce jest dwuczłonowa, składa się z właściwej nazwy, o długości do ośmiu znaków, i z tzw. rozszerzenia, o długości do trzech znaków. Przykładowe nazwy to:

DOS. AUT

SW.COM

AUTORUN.SYS

Jeśli program na dyskietce ma rozszerzenie .COM, to nie musimy tego rozszerzenia wpisywać. Jeśli nie wpisano rozszerzenia, to DOS automa­tycznie próbuje uruchomić plik o podanej nazwie i o rozszerzeniu .COM.                   Na przykład wpisanie:  SW  i naciśnięcie RETURN powoduje uruchomienie programu o nazwie SW.COM

Oprócz programów, na dyskietkach możemy przechowywać różnego rodzaju dane. Zbiory danych na dyskietkach nazywamy umownie plika­mi. Każdy plik musi mieć swoją nazwę. Zasady jej tworzenia są dokład­nie takie same, jak zasady tworzenia nazw programów.

Oprócz uruchamiania programów, DOS dysponuje wieloma komendami,  służącymi różnym celom. Opiszę je poniżej, używając następujących oznaczeń:

adres                 - numer komórki pamięci zapisany w postaci liczby szesnastkowej

długość                 - długość bloku pamięci zapisana w postaci liczby szesnastkowej

nd, nd1, nd2 - numer stacji dysków zakończony dwukropkiem, np. l:, 2:, 8:

nazwa, nazwa1, nazwa2 - nazwa programu. Podlega opisanym powyżej regułom (co najwyżej osiem znaków nazwy właściwej i trzy znaki             rozsze­rzenia). Warto wiedzieć, że w wielu wypadkach DOS akceptuje znaki spe­cjalne w nazwach programów. Takimi znakami są ? (pytajnik) i                      * (gwiazdka). Za pomocą pytajnika można zastąpić dowolną literę w na­zwie pliku, np. :

A?TORUN.SYS

oznacza, że chodzi nam o program autorun.sys, aatorun.sys, abtorun.sys, lub dowolny inny pod warunkiem, że jego nazwa pasuje do po­danego wzorca, z uwzględnieniem znaku ?. Za pomocą gwiazdki      zastępu­jemy dowolny ciąg znaków, np.:

AU*.SYS

może oznaczać autorun.sys, austria.sys, auto.sys i każdy inny    pro­gram, jeśli tylko jego nazwa zaczyna się od AU i ma rozszerzenie .SYS.

[ ] - parametr opcjonalny. Użycie nawiasów kwadratowych oznacza, że parametr nie jest wymagany, choć może być użyty w celu uzyskania inne­go działania komendy.

Komendy DOS-a;

=ON

Ta komenda powoduje włączenie Interpretera BASIC-a.

=OF

Ta komenda powoduje wyłączenie Interpretera BASIC-a.

CAR lub ;

Ta komenda powoduje przejście do BASIC-a, jeśli jest on włączony. Po­wrót z BASIC-a do DOS-a następuje po wpisaniu w BASIC-u komendy DOS.

CL#nd

Ta komenda powoduje skasowanie wszystkich plików z dyskietki w sta­cji dysków o numerze nd. Zaleca się szczególną ostrożność!

Przykłady:

CL# l:  kasuje wszystkie pliki z dyskietki w stacji dysków numer 1.

CL# 8: kasuje wszystkie pliki z modułu RAM-CART.

COP [nd1]nazwa1,[nd2]nazwa2

Ta komenda kopiuje plik o nazwie nazwa1 z dyskietki w stacji dysków o numerze nd1 na dyskietkę w stacji dysków o numerze nd2, nadając

mu nazwę nazwa2. Jeśli nie podamy parametru nazwa2, to plik zosta­nie zapisany pod nazwą nazwa1.

Przykłady:

COP l:MIN.COM,8: kopiuje program min.com z dyskietki w stacji numer jeden na dyskietkę w stacji numer osiem (w naszym przypadku jest to      RAM-CART) bez zmiany nazwy.

COP 1:LIST.TXT,2:LIST.DOC kopiuje plik list.txt z dyskietki w stacji numer jeden na dyskietkę w stacji nu­mer dwa, zmieniając jego nazwę na list. doc.

COP PROG1.BAS,PROG2.BAS kopiuje z dyskietki w aktywne) stacji dysków program o nazwie PROG1.BAS, zapi­sując go na tej samej dyskietce pod nazwą PROG2.BAS.

DEL [nd]nazwa

Ta komenda usuwa plik o nazwie nazwa z dyskietki w stacji dysków o       nu­merze nd.

Przykłady:

DEL STARE.BAS usuwa program STARE.BAS z dyskietki w aktywnej stacji dysków.

DEL 8:GRA1.COM usuwa program GRA1...