Francisco de Zurbarán.doc

(173 KB) Pobierz

Francisco de Zurbarán

Francisco de Zurbarán
Św. Łukasz, frag. Ukrzyżowania ze św. Łukaszem domniemany autoportret malarza, 1635-1640
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1598 Fuente de Cantos
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 1664 Madryt
Multimedia w Wikimedia Commons

Francisco de Zurbarán (ur. 1598 w Fuente de Cantos w Estremadurze, ochrzczony 7 listopada tego roku; zm. 27 sierpnia 1664 wMadrycie) – hiszpański malarz epoki baroku, przedstawiciel caravaggionizmu oraz szkoły sewilskiej w malarstwie hiszpańskim.

Biografia[edytuj]

Był Baskiem, synem rolników (ojciec Luis Zurbarán, matka Isabel Marquet). Ojciec wysłał go w dzieciństwie do szkoły, prowadzonej przez Juana de Roelasa w Sewilli. Szybko wyrobił sobie dobrą opinię, pomimo że w Sewilli niemało było wówczas innych doskonałych malarzy.

Św. Serapion (1628)

Wystawienie ciała św. Bonawentury(1629)

Martwa natura z filiżanką (1633)

Początkowo kopiował prace Caravaggio, w swych oryginalnych pracach pozostawał wciąż pod jego wpływem, zyskując sobie miano "hiszpańskiego Caravaggia". Jego mistrzem był Jusepe de Ribera.

W roku 1619 wrócił do Llereny, gdzie wykonywał liczne obrazy ołtarzowe i wotywne. Od swego drugiego nauczyciela przejął styl światłocieniowego malarstwa Francisca de Herrery.

W 1621 Zurbarán wykonał 21 obrazów dla dominikanów S. Pablo w Sewilli, które to przyniosły mu sławę.

W statycznej ociężałości stoją one na przeciwległym biegunie zmysłowego stylu Ribery.

W roku 1628 powstały Sceny z życia S. Pedro Nolasco oraz 5 wizerunków mnichów dla klasztoru mercedarianów w Sewilli (Academia San Fernando, Madryt).

Pomnik Zurbarána w Sewilli

Cała twórczość malarza, poza martwymi naturami, powstała w służbie Kościoła ikontrreformacji. Wśród prac Zurbarána najliczniejsze są sceny religijne, ale nie brak teżmartwych natur (Martwa natura z pomarańczami i cytrynami), scen batalistycznych (Zwycięstwo pod Kadyksem) i mitologicznych (Prace Herkulesa). W 1634 Zurbarán stał się nadwornym malarzem Filipa IV. Zlecono mu dekorację Salonu Królestw w nowo zbudowanym pałacu Buen Retiro. Zurbarán namalował tam dwie bitwy, np. Zwycięstwo pod Kadyksem i 10 scen z czynami Herkulesa. Jednocześnie powstały pierwsze martwe natury, np. Martwa natura z cytrynami, pomarańczami i różą (1633), spokojna, doskonale zbudowana kompozycja o wyśmienitym oddaniu materii.

Korzystając z elementów caravaggionizmu oraz wątków narodowego malarstwa hiszpańskiego, doprowadził je do punktu, który pozwolił Velázquezowi nadać mu światową rangę.

W 1658 malarz wrócił do Madrytu. Wzrastająca popularność Murilla zmusiła artystę do współzawodniczenia z jego miękką, płynną ekspresją. Święci z ostatnich obrazów porzucili wyrazascezy, stali się bardziej romantyczni, a Madonny upodobniły się do włoskich pierwowzorów.

Zurbarán pozostał wprawdzie przy swoim realizmie, ale wzrastające znaczenie koloru i trójwymiarowości brył w jego obrazach pokazuje, ile zdołał adaptować z włoskich mistrzów, np.Adoracja pasterzy, (1638, Grenoble).

W połowie lat 30. Zurbarán uwolnił się od ostrych kontrastów światłocienia. W 1635 artysta ponownie przebywał w Sewilli i rozpoczął niezwykle pracowitą i pełną sukcesów dekadę, pracując dla wielu kościołów i klasztorów południowo-zachodniej Hiszpanii.

W roku 1636 powstała m.in. wielka seria wizerunków świętych kobiet dla szpitala św. Krwi, dziś rozproszonych w licznych muzeach całego świata, np. Święta Apolonia (Luwr, Paryż). Malował także serie obrazów dla świątyń w hiszpańskich koloniach w Ameryce, eksportując je poprzez rodzinę żony, osiadłą w Peru. Miał jednak kłopoty z uzyskaniem za nie zapłaty.

Był trzykrotnie żonaty, doczekał się szesnaściorga dzieci.

W zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu znajduje się obraz Zurbarána Madonna Różańcowa adorowana przez Kartuzów.