Podstawy przedsiębiorczości
Praca semestralno-zaliczeniowa
Zanim przejdę do charakterystyki słowem wstępu wyjaśnię znaczenie słowa „gospodarka”
Gospodarka – całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie (gospodarka regionalna), kraju (gospodarka narodowa) lub na całym świecie (gospodarka światowa). Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności. Najprostszy podział gospodarki wyróżnia trzy sektory: usługi,przemysł, rolnictwo.
Prosta definicja użyczona z ulubionej internetowej encyklopedii zawarła trzy interesujące hasła, a mianowicie gospodarka-regionalna, narodowa i światowa. Charakterystyka byłaby kaleka bez wytłumaczenia tych zjawisk.
Gospodarka regionalna to taka dyscyplina wiedzy, która ukształtowała się w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku. Przyczyną był inny sposób postrzegania gospodarki, ze względu na przestrzeń, społeczeństwo i gospodarkę- te trzy elementy mają się równoważyć, gospodarka nie może się rozwijać kosztem społeczeństwa. Taki zrównoważony rozwój jest to rozwój terytorialny. Mamy do czynienia z inną filozofią postrzegania zjawisk gospodarczych i rozwoju.
W gosp. regionalnej występują trzy elementy (podmioty):
1. Przestrzeń- ogranicza, delimituje( wyznacza granice) region; relacje pomiędzy podmiotami gospodarczymi a przestrzenią
2. Regionalna społeczność
3. Gospodarka regionalna- gospodarowanie przestrzenią, musi tu być uwzględniony aspekt społeczny, przestrzenny i gospodarczy
Gospodarkę regionalną można rozpatrywać w 2 wymiarach:
- strukturalnym- czyli wszystkie struktury( gospodarcza, społeczna, przestrzenna) , które funkcjonują w regionie, w ich skład wchodzą czynniki materialne i niematerialne, ożywione i nieożywione, efekty działalności człowieka, gospodarstwa domowe, instytucje,
- czynnościowym ( gospodarowanie w skali regionu)
Gosp. Regionalną definiuje się również jako ogół podmiotów gospodarczych funkcjonujących w regionie, działających na zasadach konkurencji, współpracy oraz podmioty polityki międzyregionalnej (samorządy terytorialne), które ustalają zasady funkcjonowania tej gospodarki.
Gospodarka narodowa – całokształt działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium danego państwa. Dzieli się na działy, do których zaliczamy przemysł, rolnictwo, budownictwo, transport, łączność, handel itp.
Gospodarka narodowa dzieli się na pięć sektorów:
· Sektor pierwszy – zalicza się do niego: rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo.
· Sektor drugi – zalicza się do niego: przemysł wydobywczy górnictwo i przetwórczy oraz budownictwo.
· Sektor trzeci – zalicza się do niego: transport, łączność, gospodarkę komunalną i mieszkaniową oraz handel.
· Sektor czwarty – zalicza się do niego: finanse, ubezpieczenia, marketing i reklamę oraz obrót nieruchomościami.
· Sektor piąty – obejmuje: ochronę zdrowia, opiekę społeczną, edukację, badania naukowe, turystykę i rekreację, administrację państwową, wymiar sprawiedliwości, policję i wojsko.
Niektóre działy dzielą się na gałęzie, w których skład wchodzą różne przedsiębiorstwa.
Gospodarka światowa
System powiązań produkcyjnych, technologicznych, handlowych, finansowych
i instytucjonalnych między gospodarkami narodowymi różnych krajów, na różnym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, włączający je w ogólnoświatowy proces produkcji i wymiany.
Rozwój międzynarodowego podziału pracy, specjalizacji i wymiany międzynarodowej wykształca system trwałych związków, obejmujących coraz większą liczbę krajów, tworząc międzynarodowe rynki, regionalne i światowe.
Innymi słowy gospodarka światowa to zbiorowość różnorodnych organizmów i instytucji, które funkcjonują na poziomach krajowych oraz na szczeblu międzynarodowym, prowadzących działalność gospodarczą (pośrednią lub bezpośrednią) oraz które są ze sobą powiązane w pewien całościowy system za pomocą sieci międzynarodowych stosunków ekonomicznych.
Elementami gospodarki światowej są:
podmioty (np. przedsiębiorstwa krajowe, przedsiębiorstwa międzynarodowe, gospodarki narodowe wraz z instytucją państwa, ugrupowania integracyjne, organizacje międzynarodowe)
stosunki, czyli powiązania ekonomiczne (przepływy towarowe, usługowe, kapitałowe, siły roboczej, myśli naukowo-technicznej).
Gospodarka światowa jest kategorią dynamiczną (gdyż podlega zmianom w czasie) i historyczną (gdyż pojawiła się na pewnym etapie rozwoju historycznego)
Podane wyżej trzy główne gałęzie gospodarki nie wyczerpują tematu. Nasza ulubiona encyklopedia internetowa podaje jeszcze kilka:
Gospodarka ekstensywna to system ekonomiczny, w którym wzrost uzyskiwany jest przede wszystkim przez:
· nakład czynników pracy (m.in. liczbę pracowników),
· areał upraw w rolnictwie,
· liczbę budowanych fabryk,
· wydobycie i zużycie większej ilości surowców.
Typowym przykładem gospodarki ekstensywnej była gospodarka Związku Radzieckiego.
Przeciwieństwem gospodarki ekstensywnej jest gospodarka intensywna.
Gospodarka intensywna to taki system ekonomiczny, w którym wzrost uzyskiwany jest przede wszystkim przez:
1. wzrost wydajności pracy
2. oszczędzanie surowców
3. modernizacje istniejących fabryk lub zastępowanie starych nowocześniejszymi
4. rozwój nowych technologii dzięki wysokim nakładom na naukę
5. większe w porównaniu do gospodarki ekstensywnej nakłady pieniędzy(kapitału)
Typowym przykładem gospodarek intensywnych są gospodarki Stanów Zjednoczonych oraz Japonii.
Gospodarka komunalna
Obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności poprzez świadczenie usług powszechnie dostępnych.
Gospodarka rynkowa
Rodzaj gospodarki, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są przez podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, gospodarstwa rolne, przedsiębiorstwa, instytucje finansowe, rząd), kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku, m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, kursy walutowe oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do kształtowania się wyżej wymienionych w przyszłości.
Chciałbym jeszcze zaznaczyć, że istnieje również takie zjawisko jak gospodarka nieruchomościami, której obfite definicje nie pasowałyby do przyjętego stylu przedstawionych przeze mnie wcześniejszych opisów.
Mam nadzieje, że moja praca usatysfakcjonuje Pana/Panią w takim samym stopniu co mnie. Szeroko pojętą bibliografią jest tutaj bogaty
w informację Internet.
TheSkowyt