Kręgosłup biegacza.pdf

Literatura ani nasza praktyka nie wskazują, że ból kręgosłupa może bezpośrednio wynikać z

biegania. Jednak wielu zawodników boryka się z tym problemem, który może uniemożliwiać

dalsze trenowanie i starty.

W trakcie całego dorosłego życia, prawie każdy z nas doświadcza chociaż raz silnego bólu

kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego. W większości przypadków, bóle samoistnie przechodzą

w ciągu kilku tygodni, inne jednak przeradzają się w przewlekłe i przykre dolegliwości.

Potocznie na ból odcinka lędźwiowego mówi się „bóle krzyża” lub „dyskopatia”, a

promieniowanie do nogi nazywa „rwą kulszową”.

Problem zaczyna się, gdy podniesiemy ciężki przedmiot, upadniemy z wysokości lub na kość

ogonową, długo siedzimy w niewłaściwej pozycji, wykonamy gwałtowny ruch, przeciążymy

kręgosłup w wyniku powtarzających się ruchów lub w czasie ciąży i okresie połogu.

Kłopoty z kręgosłupem mogą też wynikać z predyspozycji osobniczych.

Kiedy pojawi się ból należy udać się do lekarza, który często już po przeprowadzeniu

wywiadu, badania klinicznego i kilku testów, może przypuszczać, jaka jest jego przyczyna.

Dalszym krokiem są badania diagnostyczne: RTG, CT (tomografia komputerowa) czy MRI

(rezonans magnetyczny) np. w razie występowania objawów neurologicznych lub przy

podejrzeniu przepukliny jądra miażdżystego.

Lekcja anatomii i biomechaniki

Kręgosłup składa się z elementów kostnych (kręgów), połączonych systemem stawów.

Połączenia te utworzone są przez krążki międzykręgowe i stawy międzykręgowe, a cały układ

wraz z towarzyszącymi więzadłami, naczyniami i nerwami tworzy segment nerwowo-

ruchowy – podstawowy element funkcjonalny kręgosłupa.

Kręgosłup tworzą dwie kolumny. Przednia złożona jest z krążków międzykręgowych i

trzonów kręgów, a także spinających je więzadeł podłużnych, biegnących w osi ciała.

Kolumna tylna obejmuje stawy międzykręgowe, łuk kręgu, wyrostki kolczyste i spinające je

więzadła.

Mówiąc o anatomii kręgosłupa, należy pamiętać o ważnej roli całego tułowia i otaczających

go mięśni. Chociaż statyczne struktury więzadłowe zapewniają dużą wytrzymałość na urazy,

nie byłaby ona wystarczająca bez wsparcia mięśni tułowia i powięzi. To właśnie te

dodatkowe stabilizatory zapewniają znacznie większą odporność kręgosłupa na ugięcia i

obciążenia. Pamiętajmy, że ich rola w prawidłowym funkcjonowaniu kręgosłupa jest co

najmniej równa roli tak wyspecjalizowanych struktur, jak krążki międzykręgowe czy stawy

międzykręgowe.

Patologie

Kręgozmyk

Kręgozmyk, czyli „zsuwanie się” części kręgosłupa względem niżej leżących segmentów jest

częstą patologią, dotyczącą z różnym nasileniem około 6% populacji. Powstaje wskutek

przerwania łuku kręgu. Najczęściej dzieje się tak w wyniku przeciążenia, gdy jednocześnie

kość w obrębie tylnej kolumny jest zbyt słaba (predyspozycje genetyczne), aby wytrzymać

nałożone na nią obciążenia. Ból najczęściej pojawia się na pograniczu kręgosłupa

lędźwiowego i kości krzyżowej. Ta dolegliwość jest dosyć powszechna u młodych, nawet

nastoletnich, aktywnych sportowo osób. Osoby uprawiające niektóre sporty, jak np.

gimnastyka czy podnoszenie ciężarów, są szczególnie narażone na powstanie tej patologii. W

razie podejrzenia kręgozmyku należy zawsze zasięgnąć opinii lekarza i wykonać

przynajmniej badanie RTG. Jednak sam fakt występowania kręgozmyku, poza fazą ostrą tuż

po jego powstaniu (którą traktujemy podobnie jak złamanie kręgosłupa), najczęściej nie jest

przeciwwskazaniem do uprawiania sportu.

Zablokowanie stawu krzyżowo-biodrowego

Może do niego dojść podczas zeskoku na jedną nogę, upadku, niewygodnej pozycji podczas

snu. Ból, czasami bardzo ostry, który może promieniować do pośladka, najczęściej wiąże się

z rotacją miednicy. Długotrwałe zablokowanie stawu może ustawiać miednicę w pozycji

rotacji, powodując skrócenie funkcjonalne jednej kończyny i nadmierne obciążenie drugiej.

Lekarstwem na tę dolegliwość jest wizyta u terapeuty manualnego, który odblokuje staw oraz

ćwiczenia wzmacniające pośladek po tej stronie, po której staw był nadruchomy, a

rozciągające tam gdzie był za mało ruchomy.

Dyskopatia lędźwiowa

Z wiekiem dochodzi do powstawania zmian zwyrodnieniowych krążka międzylędźwiowego i

jego odwodnienia. W efekcie przenosi on większe obciążenia na pierścień włóknisty, co może

prowadzić do jego pęknięcia i powstania przepukliny jądra miażdżystego. Ważne jest, aby

móc zdiagnozować czy źródłem bólu jest tylko zwyrodnienie krążka i związane z tym

zaburzenia, czy przepuklina z uciskiem na korzeń nerwowy. W przypadku dolegliwości

związanych z degeneracją krążka międzykręgowego, gdy korzenie nerwowe nie są uciśnięte,

najczęściej wystarcza leczenie zachowawcze. Zdecydowanie jednak ze świeżą „dyskopatią”

nie da się biegać. W przypadku stanu ostrego czasem konieczne jest kilkudniowe leżenie w

pozycji przeciwbólowej, umożliwiające prawidłowe ustawienie się kręgosłupa i wyciszenie

stanu zapalnego. W stanie ostrym zazwyczaj nie wykonuje się także zabiegów

rehabilitacyjnych. Dopiero po kilku dniach, kiedy stan ostry się wyciszy można zacząć

terapię. Po zakończonym leczeniu z powodzeniem można zacząć biegać, trzeba tylko mieć

dobrze przygotowane mięśnie stabilizujące kręgosłup.

Przepuklina jądra miażdżystego

Zdecydowanie poważniejszym stanem jest przepuklina jądra miażdżystego, gdy dojdzie do

ucisku na struktury nerwowe. Ból będzie miał wtedy najczęściej przebieg wzdłuż któregoś z

nerwów i będzie promieniował do kończyny. Może wiązać się z zaburzeniami czucia (może

być palenie lub mrowienie) lub osłabieniem nogi. Ból o charakterze korzeniowym

(promieniującym) najczęściej pojawia się w obrębie pośladków, tylnej powierzchni ud,

bocznej części podudzi oraz na łydkach. Alarmujące jest występowanie objawów w obu

nogach i zaburzenia kontroli zwieraczy (np. nietrzymanie moczu) lub opadanie stopy. Może

to świadczyć o poważnym ucisku struktur nerwowych w odcinku lędźwiowym i wymaga

pilnej interwencji lekarza. Leczenie może przeciągnąć się nawet do kilku tygodni. W trakcie

ważne jest kontrolowanie funkcji neurologicznych a w razie ich pogarszania konieczne może

być leczenie chirurgiczne. Większość pacjentów odczuje jednak ulgę już po leczeniu

zachowawczym, ale aby móc bezpiecznie powrócić do uprawiania sportu, konieczna będzie

jeszcze specjalistyczna rehabilitacja.

Leczenie problemów kręgosłupa lędźwiowego

Po diagnozie, trzeba przejść do leczenia. Dla większości osób nie będzie potrzebny zabieg

operacyjny, wystarczy leczenie rehabilitacyjne. W razie potrzeby lekarz przepisuje leki

rozluźniające, przeciwbólowe czy przeciwzapalne.

Najczęściej będzie potrzebna terapia manualna (odblokowanie stawów, praca na więzadłach i

tkankach miękkich). Przy zablokowanym stawie, dyskopatii czy zespole przeciążeniowym,

dołącza się nadmierne napięcie określonej grupy mięśni. Należy wtedy zająć się

rozluźnianiem i relaksacją tych partii. Czasami do wspomagania efektu terapeutycznego

używa się kinesiotapingu (plastrowania specjalnymi częściowo półplastycznymi plastrami).

W zależności od techniki naklejania plastra, może on dawać odruchowe rozluźnienie,

podniesienie napięcia spoczynkowego, czy utrzymanie zmiany ustawienia stawu. Przy

problemach dyskopatycznych dobre efekty otrzymuje się także przy użyciu techniki Mc

Kenziego, terapii kranio-sakralnej.

Najważniejsza jest to, aby wiedzieć, czy, kiedy i jak można zacząć biegać. Jakie ćwiczenia

wykonywać podczas leczenia, jakie wykonywać, gdy problem zniknie i jak się rozgrzewać. O

tym wszystkim powinien poinformować pacjenta terapeuta, bo każdy z przypadków będzie

inny, będzie wymagał zupełnie innego leczenia i czasu powrotu do sportu. Ćwiczenie, które

wykonuje kolega nawet z podobnym problemem, może być dla nas szkodliwe.

Współczesne badania pokazują, że najważniejszymi mięśniami stabilizującymi kręgosłup

lędźwiowy są mięśnie lokalne (mięśnie głębokie miednicy, mięśnie wielodzielne, poprzeczny

brzucha). Kiedyś uważano, że funkcję tę pełnią mięśnie globalne np. prostownik grzbietu i na

wszelkie problemy kręgosłupowe stosowano te same ćwiczenia: leżenie na brzuchu i

unoszenie tułowia w górę. Ćwiczenie to jednak jest skuteczne tylko u osób z niektórymi

schorzeniami kręgosłupa.

Prawidłowa pozycja na co dzień

- prawidłowe siedzenie: kolana poniżej bioder, krzywizny kręgosłupa podparte (świetnie

sprawdzają się przyrządy równoważne, na których można usiąść, lub piłki, dzięki temu

mięśnie krótkie cały czas wykonują swoją pracę;

- prawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów z podłogi: kolana ugięte, miednica w dół i

dopiero podnosimy przedmiot, wyprostowując kolana;

- prawidłowa pozycja do biegania: miednica nie może być nadmiernie pochylona do przodu,

a lordoza lędźwiowa pogłębiona. Tułów powinien być wyprostowany. Oczywiście, najlepiej

jest biegać po miękkim podłożu, ponieważ energia gromadzona podczas biegania po twardym

(szczególnie po tartanie) jest kumulowana w stawach. Jednak tak jak ze wszystkim, nie

można przesadzać: jeżeli biegamy w maratonach czy biegach ulicznych, musimy trenować

także na twardym podłożu, aby przyzwyczajać organizm.

Dolegliwości, które odczuwamy jako ból kręgosłupa lędźwiowego:

- dyskopatia i wiążąca się z tym rwa kulszowa;

- kręgozmyk;

- zablokowanie stawu krzyżowo- biodrowego;

- osłabienie mięśni okołokręgosłupowych i mięśni brzucha;

- nadmierne napięcie mięśni grzbietu, kończyn dolnych;

- zespół przeciążeniowo-bólowy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: