Baker Mark - Najwiekszy psycholog wszech czasow.pdf - Psychologia_Psychiatria - himen303

Mark Baker

Największy psycholog wszech czasów

przełożyła Aleksandra Wolnicka

Wydawnictwo Jacek Santorski & Co

Tytuł oryginału The Greatest Psychologist Who Ever Lived

Redakcja Krystyna Koziorowska

Korekta Dorota Piekarska

Skład i łamanie Adam Poczciwek

Projekt okładki Agnieszka Spyrka

Druk i oprawa Grafmar

HarperSanFrancisco, a division of

Jacek Santorski & Co, 2003

ISBN 83-88875-45-0

JACEK SANTORSKI & CO ul. Alzacka 15 a, 03-972 Warszawa

www.jsantorski.pl

e-mail:wydawnictwo@jsantorski. com.pl

dział sprzedaży: tel. 022 616 29 36, 616 29 28

fax 022 616 12 72

Spis treści

Podziękowania............................................9

Wprowadzenie...........................................11

CZĘŚĆ PIERWSZA

Zrozumieć ludzi..........................................15

1. Zrozumieć, jak ludzie myślą .............................17

Dlaczego Jezus posługiwał się przypowieściami............18

Jak dostrzec prawdę .........................,...........20

Dlaczego staramy się być obiektywni .........................22

Można się mylić w dobrej wierze............................23

Nie potępiaj tego, czego nie rozumiesz........................25

Wolność od potępiania samego siebie.........................27

Dlaczego wyciągamy pochopne wnioski.......................30

Być pokornym jak Albert Einstein ...........................31

Prawda nie jest względna..................................32

Pokora nie jest tym samym co pasywność......................34

Dlaczego terapeuci muszą być pokorni........................36

Jezus jako terapeuta .....................................38

2. Zrozumieć innych: dobrzy czy źli?........................41

Czy Jezus uważał ludzi za złych z natury?......................42

Problem traktowania ludzi jako złych z natury..................44

Czy ludzie są z natury dobrzy?..............................47

Czy Jezus uważał ludzi za dobrych z natury? ...................49

Problem traktowania ludzi jako dobrych z natury................50

Ludzie nie są ani dobrzy, ani źli.............................53

Wizerunek Boga na ziemi .................................56

Błędna interpretacja sensu życia Jezusa........................58

Powrót do raju .........................................60

3. Zrozumieć rozwój......................................62

Gdy świadomość jest źródłem rozwoju........................62

Gdy rozwój jest źródłem świadomości ........................64

Zawzięty umysł to owoc zawziętego serca.....................66

Dlaczego ludzie nie potrafią się zmienić.......................67

Przestać żyć przeszłością ..................................69

W jaki sposób ludzie się rozwijają ...........................71

Terapeuci i żarówki......................................73

Czasami nie można wrócić do domu .........................75

Rozwój to praca ........................................77

4. Zrozumieć grzech i psychopatologie.......................80

Patologia egoizmu.......................................81

Zdrowie i zbawienie to ukierunkowanie się na innych.............83

Rola pokuty w terapii ....................................85

Prawdziwe i fałszywe poczucie winy..........................88

Gdybyśmy wszyscy byli doskonali, któż by grzeszył?..............91

Gdy mieć rację znaczy grzeszyć .............................93

Czy zaparcie się samego siebie to przejaw duchowej

dojrzałości czy raczej nieprawidłowo funkcjonującej psychiki?.......95

Grzech jest osobistym problemem ...........................97

Kto idzie do piekła? .....................................98

Zbawienie i psychoterapia................................100

5. Zrozumieć religię .....................................103

Rytuały religijne.......................................104

Im dalej, tym gorzej.....................................105

Dlaczego Freud krytykował fundamentalizm religijny............107

Dlaczego Jezus krytykował fundamentalizm religijny.............109

Kłopoty z religią.......................................111

Konserwatywny fundamentalista ...........................113

Liberalny fundamentalista ................................115

Cel religii............................................117

Cel zasad religijnych ....................................119

Tajemnica sensownego życia ..............................122

6. Zrozumieć uzależnienie ................................124

Uzależnienie i bałwochwalstwo ............................125

To przeklęte myślenie ...................................127

Problem z narkotykami..................................129

Narkotyki nie pomogą ci dojrzeć...........................132

Uzależnienie od seksu ...................................135

Uzależnienie od religii...................................137

Czy można się uzależnić od terapii?.........................139

Posiadanie potrzeb nie uzależnia cię od innych.................142

Jak odnaleźć spokój ducha................................144

Nie możesz sam siebie uleczyć.............................146

Lekarstwem jest miłość ..................................149

Dlaczego Bóg nie toleruje bałwochwalstwa....................151

CZĘŚĆ DRUGA

Poznać samego siebie ....................................155

7. Poznać swoje uczucia..................................157

Bądź jak dziecko, ale nie bądź dziecinny......................158

Rola uczuć w rozwoju człowieka ...........................160

Rola uczuć w naszych kontaktach z innymi....................162

Jak przetrwać cierpienie .................................164

Dlaczego cierpienie rodzi traumę? ..........................166

Ludzie są racjonalizującymi zwierzętami......................168

Granice logicznego rozumowania...........................170

Dlaczego robimy to, co robimy ............................172

Inteligencja emocjonalna.................................174

8. Poznać swoją podświadomość...........................176

Żyjemy dzięki wierze, nie dzięki wzrokowi....................177

Jesteśmy niewolnikami swoich przyzwyczajeń..................178

Nie bądź tak pewny siebie................................180

Przecież zawsze robiliśmy to w ten sposób!....................182

Lekarstwo pochodzi z wnętrza.............................184

To, o czym nie wiesz, może cię zranić........................185

Pamięć to nie to samo co rzeczywistość ......................187

Leczenie nienawiści.....................................189

Historia się powtarza, chyba że..............................191

9. Poznać duchową pełnię ................................194

Wojna psychologii z religią ...............................195

Gdy religia staje się sposobem obrony .......................197

Gdy psychologia staje się sposobem obrony ...................198

Jezus głosił miłość, nie zasady .............................200

Zachęta .............................................202

Bezpieczeństwo........................................204

Nie jesteś sam.........................................205

Być kochanym za to, kim się jest ...........................207

Misja Jezusa a psychologia................................209

Przebaczenie i uzdrowienie ...............................211

10. Poznać swoją wewnętrzną moc.........................214

Definicja wewnętrznej mocy ..............................215

Moc indywidualnego poznania.............................217

Moc empatii..........................................219

Moc współczucia.......................................221

Moc identyfikowania się z innymi ..........................223

Ludzie czy polityka? ....................................225

Moc zdrowej samooceny.................................227

Różnica między pewnością siebie a arogancją..................228

Cena wewnętrznej mocy .................................230

11. Poznać swoje duchowe „ja"............................232

Prawość .............................................233

Tylko grzesznicy mogą być prawi...........................236

Fałszywe poczucie własnej prawości.........................239

Mit indywidualizmu ....................................242

Nie jesteś bogiem ......................................244

Klucz do naszego duchowego „ja"..........................246

Miłość własna.........................................248

Skupienie się na swoim „ja" to nie to samo co egoizm............251

Zakończenie............................................255

Przypisy............................................... 257

Wykaz skrótów

Ewangelia wg św. Mateusza

Ewangelia wg św. Marka

Łk

Ewangelia wg św. Łukasza

Ewangelia wg św. Jana

IKor

Pierwszy List do Koryntian

2 Kor

Drugi List do Koryntian

List do Rzymian

Hbr

List do Hebrajczyków

Koh

Księga Koheleta, czyli Eklezjastesa

Rdz

Księga Rodzaju

Księga wyjścia

Podziękowania

Wszystkie moje dokonania to owoc moich kontaktów z ludźmi. Ta książka nie

jest wyjątkiem. Chcę podziękować mojej żonie Barbarze i mojemu synowi

Brendanowi za to, że cierpliwie sekundowali mi przy jej narodzinach.

Podziękowania niech przyjmą także J. D. Hinton i Gary Verboon, którzy -

jak na dobrych przyjaciół przystało - pomogli mi skoncentrować się na

pisaniu. Dziękuję Mimi Craven za ekspertyzę fotograficzną. Dziękuję

Carmen Berry, Therezie Yerboon, dr. Donowi i Simone Morga-nom, Timowi i

Joan Smithom, Dwightowi i Virginii Case'om, Eugene'owi i Virginii Lowe,

Michaelowi i Lorraine Chapmanom, dr. Peterowi i Kary Radestockom, dr Lynn

Becker, dr. Danowi Spectorowi oraz Madisonowi i Lindzie Masonom za ich

przyjaźń, która całkowicie mnie odmieniła. Dziękuję dr. Scottowi Weime-

rowi, dr. Maćkowi Harndenowi, dr. Steve'owi Murrayowi, dr. Joemu Venemie,

dr. Waltowi i Frań Beckerom oraz Ellen Rhodzie za to, że przez lata

kształtowali moje życie duchowe.

Jestem wdzięczny wszystkim moim pacjentom, zarówno dawnym, jak i obecnym,

dzięki którym tak wiele dowiedziałem się

0 ludziach. Jestem wdzięczny dr. Robertowi Stolorowowi, który nauczył

mnie rozmyślania nad terapią. Podziękowania niech przyjmą moi

przyjaciele i koledzy z La Vie Counselling Center, a zwłaszcza Jeanie

Price, Greta Hassel, Clint Daniels, dr Curtis Miller oraz dr Jim Bickley,

którzy wraz z Janet Joslyn i dr. Ala-nem Karlbelnigiem wnieśli ogromny

wkład do przemyśleń zawartych w tej książce. Jestem również wdzięczny

Dennisowi Pa-lumbo, dr. Bruce'owi Howardowi, Mickiemu Alterowi, dr Eliza-

beth Crim, dr. Robowi Piehlowi oraz dr. Craigowi Wagnerowi, dzięki którym

zacząłem rozumieć moich pacjentów w stopniu, jakiego nie mógłbym osiągnąć

samodzielnie. Dziękuję też dr. Howardowi Bacalowi, który wywarł olbrzymi

wpływ na mnie osobiście.

Chciałbym także podziękować moim rodzicom - Charlesowi

1 Dianę Bakerom - oraz rodzeństwu: Timowi, Pauli, Mitchowi,

Phillipowi i Lisie, którzy nadali kształt memu dzieciństwu i zachęcali

mnie do studiowania psychologii. Dziękuję wspólnotom religijnym kościołów

prezbiteriańskich w Westwood i Brentwood za udzielenie mi gościny, bym w

spokoju mógł snuć rozmyślania na temat psychologii i teologii. Jestem

szczególnie wdzięczny Julie Castiglii z Agencji Wydawniczej Castiglia

oraz Gideonowi Weilo-wi i Johnowi Loudonowi z Harper San Francisco za to,

że zaakceptowali pomysł tej książki i pomogli mi przenieść moje idee na

papier.

Wpro wadzenie

Jezus rozumiał ludzi. Dowodzi tego fakt, że wywarł prawdopodobnie

największy wpływ na historię świata. Nauki, jakie głosił dwa tysiące lat

temu, wędrując po Ziemi Świętej, stały się podwaliną kultur, zarzewiem

wojen i odmieniły losy wielu ludzi. Jako psycholog wielokrotnie

zastanawiałem się, w czym tkwiła tak olbrzymia moc owych nauk. Po wielu

latach badań doszedłem do następującego wniosku: aby zrozumieć, dlaczego

słowa Jezusa miały tak wielki wpływ na jego słuchaczy, należy pojąć ich

psychologiczne przesłanie. Biorąc pod uwagę powszechnie znane współczesne

teorie psychologiczne, śmiem twierdzić, że Jezus zdobywał wiernych

słuchaczy dzięki znakomitemu psychologicznemu podejściu do ludzi.

Przez ponad dwadzieścia lat zgłębiałem zarówno teologię, jak i

psychologię. Odkryłem, że studiowanie jednej z tych dyscyplin ułatwia mi

poznanie drugiej - i na odwrót. Wciąż nie przestają mnie zadziwiać

podobieństwa między duchowymi i emocjonalnymi regułami, od których zależy

zdrowie człowieka.

Freud uważał religię za rodzaj protezy, jaką człowiek podpiera się w

walce z własną bezsilnością. Jego teza zapoczątkowała -toczącą się po

dziś dzień - wojnę między psychologią a religią. Niektórzy psycholodzy

uważają religię za kult, ograniczający ludzki potencjał; równocześnie

pewni ludzie związani z religią kultem nazywają psychologię. Odkryłem, że

źródłem animozji występujących po obu stronach jest strach. A strach

uniemożliwia wszelkie zrozumienie. Ludzie mogą się nawzajem zrozumieć

dopiero wtedy, gdy zamiast sobie grozić, zaczną się słuchać.

Wiele lat temu kolega poprosił mnie, bym zastąpił go podczas niedzielnej

prelekcji w kościele. Chociaż sprawy kościoła były mi zupełnie obce,

zgodziłem się wygłosić jeden ze swoich wykładów z dziedziny psychologii,

skierowany do religijnej publiczności. Po kilku minutach mojej przemowy

jakiś mężczyzna podniósł dłoń i powiedział: „To mogłoby być interesujące

we wtorkowy wieczór w bibliotece lub podobnym miejscu, ale nie godzi się

tego

słuchać w Dzień Pański w Domu Bożym!". Nie muszę chyba dodawać, że nie

miałem łatwej publiczności. Niestety, z podobnym wrogim nastawieniem

ludzi religijnych do „laickiej psychologii" spotkałem się wówczas nie po

raz pierwszy i nie ostatni.

Trzeba jednak przyznać, że wzajemna antypatia podtrzymywana jest po obu

stronach. Kiedyś, po odbyciu trudnej dyskusji na temat chrześcijaństwa z

grupą psychoanalityków, podzieliłem się z przyjacielem - również

psychoanalitykiem - swoim rozczarowaniem dotyczącym, jak mi się wydawało,

ich pełnego uprzedzeń stosunku do osób wierzących. Wyjaśnił mi ich

zachowanie w następujący sposób: „Dobrze znam tych ludzi i nie sądzę, by

spotkali chociaż jednego terapeutę, który byłby inteligentny i

jednocześnie był chrześcijaninem". Właśnie tacy psychoanalitycy,

podtrzymujący swoje uprzedzenia wobec ludzi religijnych, których

wykluczyli ze swego życia zawodowego, są równie winni jak ludzie

wierzący, nie dopuszczający psychologii do swego życia religijnego.

Na szczęście Freud nie miał ostatniego zdania ani w kwestii religii, ani

psychologii. Współcześni psycholodzy, dokonujący ponownej oceny poglądów

Freuda, powinni zająć się również jego uprzedzeniem wobec religii. Od

kilku lat z zapartym tchem śledzę nowe odkrycia w dziedzinie psychologii.

Zdumiewają mnie podobieństwa między współczesnymi teoriami a liczącymi

niemal dwa tysiące kt naukami Jezusa.

Jezus nauczał w sposób subiektywny, posługując się przypowieściami;

współczesne psychoanalityczne teorie intersubiektyw-ności wyjaśniają nam,

dlaczego tak właśnie postępował. Jezus wierzył, że kontakt z Bogiem jest

źródłem zbawienia; psychoanalityczne teorie relacji z obiektem tłumaczą,

dlaczego ma to sens z punktu widzenia psychologii. Jezus utożsamiał się z

Kimś istniejącym poza Nim; teorie psychologiczne w podobny sposób

tłumaczą istnienie naszego „ja". Jezus pochwalał szczerość dziecięcych

emocji; wyt}umaczenie tego znajdziemy w psychologicznych koncepcjach

afektu. Jezus wiedział, że w umyśle może toczyć się walka między dwiema

siłami; my zaś wiemy, że nasza podświadomość może toczyć walkę z naszą

świadomością. Jezus traktował

grzech w kategoriach zerwania więzi człowieka z Bogiem; według

współczesnych teorii zjawiska psychopatologiczne są wynikiem zerwanych

więzi. To, co Jezus nazywał bałwochwalstwem, psycholodzy nazywają

uzależnieniem. Jezus nauczał, że powinniśmy poznać Boga, a wówczas On

również nas pozna; celem terapii jest leczenie poprzez empatię. Jezus

tłumaczył, że prawość to kontakt z Bogiem na płaszczyźnie wertykalnej;

natomiast psycholodzy opisują zdrowie psychiczne jako efekt związków

międzyludzkich na płaszczyźnie horyzontalnej. A to dopiero początek.

Na temat nauk Jezusa napisano wiele książek. Większości z nas nie jest

obca tradycyjna interpretacja jego słów, chciałbym jednak rzucić nowe

światło na ich odwieczną mądrość. Analiza współczesnych teorii

psychoanalitycznych umożliwiła mi spojrzenie pod innym kątem na naukę

Jezusa i wzbogaciła życie moje oraz moich pacjentów. Odkryłem, że

najnowsze osiągnięcia psychologii nie tylko nie kłócą się z przesłaniem

Baker Mark - Najwiekszy psycholog wszech czasow.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: