Podboje Aleksandra Wielkiego (336-323 p.n.e.)
Wiadomość o śmierci Filipa wzbudziła w wielu miastach greckich nadzieje na uwolnienie się spod władzy macedońskiej. Gdy Aleksander pojawił się w Grecji środkowej wielu buntowników obsypało go zaszczytami. Wszyscy potwierdzili, że będą respektować prawa związku powołanego przez Filipa. Aleksandra obwołano hegemonem, który w zaledwie kilka miesięcy zdobył wszystkie zaszczyty przyznawane prędzej jago ojcu.
W czasie, gdy Aleksander wyprawił się na Bałkany, Teby za namowa Aten wystąpiły przeciwko Macedonii. Aleksander szybko dotarł do Boiotii. Miasto zostało wzięte szturmem i zniszczone. Po opanowaniu sytuacji w Grecji Aleksander zajął się realizacja podboju Persji. Bez problemu przeprowadził wojska przez Hellespont. Początkowa sytuacja króla nie była prosta, gdyż brakowało mu pieniędzy i zaopatrzenia dla armii, która prawdopodobnie miał liczyć 40 tysięcy piechoty i 5 tysięcy jazdy. Szansą na dalsze prowadzenie wyprawy była błyskawiczna wygrana. Miała ona miejsce w czerwcu 334r. p.n.e. nad rzeka Granikos. To zwycięstwo nad persami otworzyło drogę Aleksandrowi do Sardes, perskiej stolicy oraz zajęcie miast greckich na wybrzeżach Morza Egejskiego. Azja Mniejsza została zdobyta bez żadnych, problemów, co wynikało z błędnej taktyki przyjętej przez perskich satrapów. Pod koniec 333r.p.n.e. pod Issos Aleksander natrafia na armię perską dowodzona przez Dariusza III Kodomana. Aleksander odniósł przekonujące zwycięstwo głownie dzięki swoim oddziałom przybocznym. Dariusz bojąc się oblężenia zbiegł z pola bitwy. Macedończycy zdobyli bogactwo perskiego obozu oraz wzięli do niewoli najbliższą rodzinę Dariusza. Aleksander kontynuował swój marsz w kierunku Fenicji i Palestyny, gdzie większość miast poddała się bez walki. W ten sposób Persowie zostali odcięci od floty. Następnie król udał się do Egiptu gdzie był witany jak wybawca spod władzy perskiej. Aleksander zakłada w Egipcie Aleksandrię, co było ważnym działaniem dla oceny Macedończyka. Odwiedził także wyrocznię Zeusa-Amona, gdzie był witany jak syn boga. W roku 331 p.n.e. zwraca się ku Eufratowi. W tym czasie odrzuca ponownie propozycje Dariusza o pokoju. Do ostatecznego starcia doszło w roku 331 p.n.e. koło Gaugameli niedaleko Babilonu. Persowie mieli przewagę liczebna, ale Aleksander nie dopuścił by Dariusz przejął inicjatywę. Dariusz podobnie jak pod Issos zbiegł, a armia perska przestała istnieć. Babilon i Suza poddały się bez walki. Zajęcie skarbców perskich w końcu rozwiązało problemy finansowe Macedończyków. Rok po bitwie Dariusza zamordował jeden z satrapów. Aleksander przejął spuściznę po Achemenida, od tej pory Aleksander uważał się za sukcesora ostatniego z Achemenidów. W latach 330-328 p.n.e. Macedończycy zajęli tereny za górami Hindukusz m.in. Arachozję i Baktrię. Ważnym elementem w polityce Aleksandra były małżeństwa macedońskich oficerów z córkami elit. Również Aleksander zawarł taki związek z córką sogdiańskiego dostojnika, Roksaną. Aleksander kierowany pasją zdobywcy i wieściami wielkich bogactwach na przełomie 326/325 p.n.e. dotarł do doliny Indusu. W tym czasie armia Aleksandra zmęczona nieustającym marszem i nierozumiejąca ambitnych planów króla odmówiła posłuszeństwa. Wracając Aleksander podzielił swoje wojska na dwie grupy. Pierwsza to ranni, tabory i część wojsk wracała drogą przez Arachozję. Pozostali wraz z samym królem szli drogą bardzo trudna, bo przez pustynne obszary Gedrozji. Aleksander dociera do Mezopotamii w 325 r. p.n.e. jego powrót był nie na rękę, ponieważ wielu satrapów zarówno perskich, jaki i Macedończyków usamodzielniło się. Aleksander szybko zorganizował podlegle mu oddziały wojskowe i zrezygnował ze sporej liczby najemników.
Uporządkowanie spraw imperium zajęło mu prawie dwa lata. Zwolnił wszystkich weteranów i po raz pierwszy od sześciu lat powołał młodych żołnierzy z Macedonii. Zdecydował się na ten ruch, ponieważ planował podbój zachodniego basenu Morza Śródziemnego po Słupy Heraklesa i ocean. Chciał także zdobyć wybrzeża Arabii. Gdy wszystko było gotowe do wyprawy Aleksander zmarł nagle po krótkiej chorobie w czerwcu 323 r. w Babilonie mając zaledwie 33 lata. Prawdopodobnie przyczyną śmierci była malaria, której wyczerpany organizm nie mógł zwalczyć. Istnieje też teoria, że Aleksander został otruty, co nie powinno nikogo dziwić gdyż maił wielu wrogów, czujących do młodego króla nienawiść.
Męcińska Natalia
Bibliografia
1) A. Ziółkowski, Historia powszechna, Starożytność, Warszawa 2009.
2) D. Musiał, Grecja, [w:] Historia starożytna, pod red. M. Jaczynowskiej, Warszawa 2010.
mandy_1231