ściąga serce cz 2.doc

1. Tropizmy serca to działania wywierane na serce i wpływające na jego pracę. Wyróżnia się:

·     chronotropizm (wpływ na częstość skurczów)

·     lusitropizm (wpływ na długość fazy rozkurczu)

·     inotropizm (wpływ na kurczliwość kardiomiocytów i siłę skurczu)

·     dromotropizm (wpływ na szybkość przewodnictwa w układzie bodźco-przewodzącym)

·     batmotropizm (wpływ na pobudliwość mięśnia sercowego)

·     tonotropizm (wpływ na napięcie komórek mięśnia sercowego).

2. Oś elektryczna serca – w elektrokardiografii kierunek średniego wektora depolaryzacji komór serca w płaszczyźnie czołowej. Najczęściej korzysta się z uproszczonego sposobu oznaczania osi elektrycznej, polegającego na nałożeniu sumy algebraicznej załamków tworzących zespoły QRS w odprowadzeniach I i III na odpowiedni wzorzec graficzny (np. nomogram Węsława) w celu określenia kąta nachylenia osi.

Możliwe kąty nachylenia

·     oś elektryczna prawidłowa – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach 0° do +90°

·     prawogram (dekstrogram) – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach +90° do +180°

·     prawogram patologiczny – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach +110° do +180° (możliwe przyczyny: przerost prawej komory, zawał ściany bocznej, blok tylnej wiązki lewej odnogi pęczka Hisa, pionowe położenie serca w klatce piersiowej u osób młodych i szczupłych, zespół preekscytacji)

·     lewogram (sinistrogram) – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach 0° do -90°

·     lewogram patologiczny – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach -30° do -90° (możliwe przyczyny: blok przedniej wiązki lewej odnogi pęczka Hisa, zespół preekscytacji, zawał ściany dolnej, poziome położenie serca u osób otyłych z szeroką klatką piersiową)

·     oś elektryczna nieokreślona – kąt nachylenia osi elektrycznej mieści się w granicach -90° do ±180° (możliwe przyczyny: duży przerost prawej komory serca, serce płucne, kardiomiopatia przerostowa). Według niektórych autorów może być uznawana jako prawogram patologiczny[1].

·     oś elektryczna nieoznaczalna – suma algebraiczna załamków tworzących zespoły QRS w odprowadzeniach I – III równa się zeru. Nie ma znaczenia klinicznego.

3. Prawo Franka-Starlinga (znane również jako Prawo Starlinga lub mechanizm Franka-Starlinga) mówi, że większa ilość krwi wpływającej do serca w trakcie rozkurczu (objętość końcoworozkurczowa) powoduje wypłynięcie większej ilości krwi w trakcie skurczu (objętość wyrzutowa). Innymi słowy, siła skurczu mięśnia jest wprost proporcjonalna do długości początkowej jego włókien. Długość włókien mięśniowych zależy od stopnia wypełnienia komór serca krwią, a ta z kolei od dopływu krwi do serca. W efekcie obserwuje się zwiększenie objętości wyrzutowej serca (SV). Dzięki temu możliwe jest zsynchronizowanie powrotu żylnego z objętością wyrzutową bez interwencji zewnętrznych czynników (układ nerwowy lub hormony).

Gdy serce napełnia się większą objętością krwi niż zwykle, powoduje to zwiększenie siły skurczu włókien mięśniowych. Siła skurczu jest proporcjonalna do początkowej długości sarkomeru, natomiast rozciągnięcie poszczególnych włókien zależy od objętości końcoworozkurczowej. Rozciąganie włókien mięśniowych powoduje zwiększenie powinowactwa troponiny C do wapnia, zatem powstaje więcej mostków w obrębie włókna. W rezultacie wzmocniona zostaje siła skurczu.

4 Układ odprowadzeń rejestrujący

różnice potencjałów między kończynami można przedstawić w formie

równobocznego trójkąta (trójkąt Einthovena). Kierunek i wielkość rejestrowanych

napięć odpowiada rzutom wektora siły elektromotorycznej serca na osi tych odprowadzeń.

Elektrokardiogram jest różnicą napięć w wybranych punktach pola elektrycznego

wytwarzanego przez zmieniającą się w czasie wypadkową siłę elektromotoryczną

serca. W standardowych EKG wektory sił elektromechanicznych ocenia

się za pomocą odprowadzeń jedno- i dwubiegunowych, które w zależności od

położenia nazywają się kończynowe lub przedsercowe. Odprowadzenia jednobiegunowe

rejestrują różnicę napięć między elektrodą badającą a tzw. elektrodą obojętną.

Wyróżnia się 3 odprowadzenia kończynowe jednobiegunowe położone na

kończynie górnej prawej (aVR), górnej lewej (aVL) i dolnej lewej (aVF), w których

symbolach litera „a” oznacza zwiększenie amplitudy rejestrowanych napięć

(augmented), natomiast litera „V” to napięcie (voltage). Odprowadzenia dwubiegunowe

prezentują siły elektromotoryczne serca w płaszczyźnie czołowej. W uproszczeniu

rejestrują różnicę napięcia pomiędzy jednobiegunowymi elektrodami kończynowymi

i oznaczone są rzymskimi cyframi I (aVR-aVL), II (aVR-aVF) i III

(aVL-aVF). Oprócz 6 wyżej wymienionych elektrod kończynowych standardowo

stosuje się 6 jednobiegunowych odprowadzeń przedsercowych położonych po obu

stronach mostka i lewej stronie klatki piersiowej, oznaczonych symbolami od V1

do V6. U niemowląt i małych dzieci niekiedy są stosowane odprowadzenia przedsercowe

położone po prawej stronie klatki piersiowej, tzw. VR3 i VR4, w których

elektroda rejestrująca leży w punktach symetrycznych do standardowego położenia

elektrody V3 i V4.

Wektokardiografia polega na ocenie ruchu wektora sił elektromotorycznych serca

w 3 prostopadłych do siebie płaszczyznach (czołowej, strzałkowej, poziomej =

= horyzontalnej) za pomocą tzw. odprowadzeń ortogonalnych. Nie jest to obecnie

metoda stosowana w codziennej praktyce, natomiast układ odprowadzeń ortogonalnych

w modyfikacji Franka jest stosowany w tzw. uśrednionym zapisie EKG do wykrywania późnych potencjałów komorowych.

Rola serca w obiegu dużym i małym
Układ krwionośny składa się z serca i naczyń krwionośnych: tętnic, żył i naczyń włosowatych. W układzie krwionośnym wyróżnia się krwioobieg duży i mały.
Krwioobieg duży obejmuje wędrówkę krwi z lewej komory, poprzez naczynia do przedsionka prawego. A krwioobieg mały, inaczej płucny, obejmuje wędrówkę z krwi z komory prawej, poprzez naczynia do przedsionka lewego. W obiegu dużym tętnicami płynie krew natlenowana, a żyłami krew odtlenowana. W obiegu małym jest odwrotnie, żyłami płynie krew natlenowana, a tętnicami krew odtlenowana. W układzie krwionośnym bezustannie krąży krew dzięki pracy serca, które działa jak pompa, która najpierw wyrzuca krew do naczyń krwionośnych, a potem wysysa ją z naczyń.
Skurcz komory lewej wyrzuca krew do tętnicy głównej, zwanej aortą, która dzieli się na coraz drobniejsze naczynia tętnicze przechodzące w sieć naczyń włosowatych. Po zaopatrzeniu tkanek w tlen i  substancje odżywcze oraz odebraniu dwutlenku węgla i końcowych produktów metabolizmu, związków azotowych krew wraca do serca żyłami, które zbierają się w żyłę główną dolną i żyłę główną górną, a te wpadają do przedsionka prawego, skąd trafia on do komory prawej.
W wyniku skurczu komory prawej krew żylna jest wyrzucana do pnia płucnego i dalej do tętnic płucnych biegnących do płuc. W płucach krew oddaje dwutlenek węgla, pobiera tlen i wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka, skąd dostaje się do komory lewej.
Analizując rolę serca w obiegu dużym i małym można powiedzieć, że serce stanowi jakby dwie pompy (prawą obejmującą prawą część serca i lewą obejmującą lewą część). Dzięki systemowi zastawek znajdujących się wewnątrz każdej z tych pomp, krew porusza się tylko w jednym kierunku.

Czynniki zmieniające przepływ wieńcowy
Wśród czynników zmieniających przepływ krwi przez naczynia wieńcowe są zarówno czynniki nerwowe, jaki humoralne (hormonalne). Nieustanna regulacja ciśnienia i korygowanie jego odchyleń od normy są warunkiem zdrowia. Zbyt wysokie ciśnienie może uszkodzić lub nawet spowodować pęknięcie naczyń krwionośnych, natomiast zbyt niskie prowadzi do niedoboru tlenu i substancji odżywczych. Jeżeli zaistnieje nagłe znaczne niedotlenienie mięśnia sercowego, to wówczas kilkakrotnie zwiększy się przepływ wieńcowy. Gdy nasze serce jest niedotlenione, to z komórek mięśnia sercowego uwalniają się związki, które działają silnie rozkurczowo na błonę mięśniową tętnic wieńcowych. Zwiększenie zawartości dwutlenku węgla we krwi również powoduje zwiększenie przepływu wieńcowego, ponieważ jednocześnie zmienia się zawartość tlenu we krwi. Hormon wazopresyna działa silnie kurczące na błonę mięśniową tętnic i zmniejsza przepływ wieńcowy. Adrenalina i noradrenalina krążące we krwi przyspieszają częstość i zwiększają silę skurczów serca oraz przepływ wieńcowy Impulsy współczulne i przywspółczulne nerwowe działają bezpośrednio na serce, zmieniając przepływ krwi.