46
Wprowadzenie do oligofrenopedagogiki
3. Trzecia grupa dotyczy czynników szkodliwych, działających w czasie porodu i we wczesnym dzieciństwie (zamartwica, urazy porodowe, zapalenie mózgu i opon mózgowych).
Przedstawiony schemat czynników etiologicznych w upośledzeniu umysłowym (s. 45) nie jest wyczerpujący. Suchariewa obok tych trzech grup wymienia grupę nietypowych postaci oligofrenii, związanych z narastającym wodogłowiem, wadami rozwoju mózgu, zaburzeniami wewnątrzwydzielniczymi, itd.
Klasyfikacja upośledzenia umysłowego według przyczyn została przedstawiona przez Zarembę (1975). Systematyzując etiologie upośledzeń umysłowych autor wyróżnia:
1. Choroby lub cechy uwarunkowane genetycznie.
Zależne od pojedynczych genów: dominujące, recesywne, rece-
sywne sprzężone z płcią.
Uwarunkowania wieloczynnikowe: anomalia chromosomowe.
2. Choroby zależne od wpływu środowiska (niegenetyczne).; Uszkodzenia zarodka (embriopatie), płodu (fetopatie).
W ostatnich dziesiątkach lat pojawia się coraz więcej prac naukowych z dziedziny etiologii upośledzeń umysłowych. Zrozumienie przyczyn jest bowiem podstawą stosowania racjonalnej profilaktyki i postępowania rewalidacyjnego. Mimo dużych postępów nauki w ostatnich latach nie wszystkie przyczyny upośledzenia umysłowego są już znane.
Podstawowe założenia pracy rewalidacyjnej z upośledzonymi umysłowo, zasady rewalidacji
*' !
W naszym stuleciu wzrosło znaczenie pracy rewalidacyjnej z upośledzonymi umysłowo. Przyczyną tego stanu rzeczy jest między innymi rozwój idei humanitaryzmu, postęp naukowy (szczególnie osiągnięcia medycyny, fizjologii, psychologii, nauk społecznych). Ponadto ważną rolę odgrywają względy społeczno-ekonomiczne i prawne.
Podstawowe cele kształcenia upośledzonych umysłowo zmierzają do optymalnego ich rozwoju i pełnego przystosowania do życia
Podstawowe założenia pracy rewalidacyjnej z upośledzonymi umysłowo... 47
społecznego w granicach indywidualnej wydolności każdej jednostki. Z tego wynikają ogólne założenia (zasady) rewalidacji. Najważniejsze z nich według Lipkowskiego (1977) są następujące: „Zasada akceptacji, pomocy, indywidualizacji. Zasada terapii pedagogicznej i zasada współpracy z rodziną".
Zasada akceptacji polega na kształtowaniu stosunku społeczeństwa do jednostek upośledzonych umysłowo, aby uznając trudności rozwojowe tych osób nie zaniedbywano wszelkich form opieki i pomocy dla nich, czyli, aby obowiązki społeczne były podejmowane w pełni gotowości w stosunku do potrzeb osób odchylonych od normy.
Zasada pomocy to dbałość o aktywizację sił biologicznych wychowanka, aby go usamodzielnić, aby wytworzyć odpowiednią atmosferę w środowisku (nie dopuszczając jednak do przesadnej ochronyszkodliwej dla rozwoju). ......
Zasada indywidualizacji dostosowanie nauczania do indywidualnych właś...
jacek.rutkowski