Ochrona własności

Ochrona petytoryjna – ochrona praw podmiotowych. Tym się różni od ochrony posesoryjnej, która chroni posiadanie. Właściciel ma do wyboru obie opcje, ale ochrona petytoryjna jest oczywiście fajniejsza ;p

⇨           roszczenie windykacyjne (wydobywcze) – roszczenie o wydanie rzeczy.

Ä                       obiektywne – bo służy właścicielowi niezależnie od winy nieuprawnionego posiadacze.

Ä                       przysługuje tylko właścicielowi, któremu rzecz odebrano; nie może być przelane. Dzieli więc los prawny prawa własności.

Ä                       jego celem jest odzyskanie rzeczy w takim stanie, w jakim aktualnie się znajduje (jeśli została zniszczona bądź zużyta, to pech.

Ä                       sytuacja procesowa:

ü              powód – właściciela – na nim spoczywa ciężar dowodu własności[1].

ü              pozwany – aktualny posiadacz rzeczy (kto ma corpus). Służą mu zarzuty:

⇨      peremptoryjne (niweczące) – e.g. przedawnienia.

⇨      dylatoryjny (zawieszający) – e.g. legalny tytuł posiadania (e.g. najem)

Ä                       przedawnienie:

ü              dla nieruchomości – nigdy

ü              dla ruchomości – znane z cz. ogólnej 10 lat

⇨           roszczenia uzupełniające – względem roszczenia windykacyjnego:

Ä                       można nimi samodzielnie obracać – podlegają więc cesji ;p

Ä                       uregulowane via ius dispositivum – strony mogą więc umówić się inaczej.

Ä                       subiektywne – wina posiadacza ma znaczenie dla skuteczności roszczenia:

ü              posiadacze bona fide

ü              posiadacze bona fide w toku procesu[2]

ü              posiadacze mala fide

Ä                       roszczenia szczególne

ü              wynagrodzenie utraty zysków – kwotą, jaką właściciel mógłby uzyskać, oddając rzecz w najem.

⇨      posiadacz bona fide – nie płaci do chwili, gdy się dowie o początku procesu, pozostali – i owszem.

ü              o zwrot pożytków

⇨      posiadacz bona fide – zatrzymuje

⇨      w toku procesu – zwraca w naturze, a jeśliby było to niemożliwe – w pieniądzu.

⇨      posiadacz mala fide – dodatkowo wypłaca wartość pożytków zaprzepaszczonych[3].

Ä                       roszczenia odszkodowawcze:

ü              za zużycie rzeczy – należne, jeśli rzecz została oddana w normalnym stanie, który jednak wynikł z normalnego używania rzeczy.

ü              za pogorszenie rzeczy – należne, jeśli rzecz została oddana w gorszym stanie wynikłym z przyczyn innych niż usus. ;p

ü              za utratę rzeczy – należne, jeśli rzecz została unicestwiona lub w inny sposób utracona.

Ä                       zasądzając odszkodowanie – sąd bierze pod uwagę wartość rzeczy tudzież ubytek jej wartości.

Ä                       odpowiedzialność:

ü              posiadacz bona fide – nie płaci nic

ü              posiadacze w toku procesu – płaci normalnie za zużycie – w pozostałych przypadkach – płaci, jeśli zawinił spadkowi wartości. Obowiązuje domniemanie winy.

ü              posiadacz mala fide – płaci normalnie za zużycie – w pozostałych przypadkach płaci niezależnie od swej winy, chyba, że utrata (wartości) rzeczy była nieuchronna.

Nakłady na rzecz – w czasie nieprawnego używania:

⇨           wg. potrzebności: konieczne /. użyteczne / zbytkowe (jak w Rzymie ;p)

⇨           wg. rodzaju:

Ä                       nakłady finansowe

Ä                       nakłady rzeczowe (e.g. obsianie pola)

Ä                       nakłady pracy

Należy się zwrot pieniężny nakładów lub przez odłączenie nakładów (ius tollendi), jeśli jest to możliwe.

Posiadacz bona fide w trakcie czynienia nakładu – wybiera sobie sposób spłaty i wybór ten wiąże właściciela.

Posiadacz mala fide lub w toku procesu – musi dostosować się do woli właściciela w zakresie spłaty.

UWAGA na art. 226 KC

Gdy nakład polega na zabudowaniu[4] gruntu budynkiem, który przewyższa wartością sam grunt. W takiej sytuacji – inwestor ma roszczenie o przeniesienie własności zajętej działki[5], jeśli działał bona fide przez cały okres budowy. Roszczenie realizuje się:

⇨           za zgodą właściciela – w trybie umownym – zawiera się umowę o przeniesienie własności, płaci się cenę i gotowe.

⇨           bez zgody właściciela – w myśl art. 64 sąd wyda wyrok zastępujący oświadczenie woli.

Ochrona właściciela wyraża się w tym, że właściciel ma roszczenie o nabycie działki przez inwestora. Bona fides nie ma tu znaczenia

Roszczenie negatoryjne:

⇨           gdy właściciel włada rzeczą, a jego władanie jest w inny sposób naruszane, e.g.

Ä                       bezprawne przejście przez cudzy grunt, czerpanie wody, bądź używanie rzeczy.

⇨           pozycja właściciela jest tu nieco lepsza, gdyż pozostając posiadaczem, jest beneficjentem domniemania własności posiadacza.

⇨           jest obiektywne, i.e. nie zależą od dobrej wiary pozwanego.

⇨           treść:

Ä                       ...