Adam Łazowski Traktaty Europejskie Redakcja i korekta Ewa Wedel-Maciejczak Redakcja techniczna Czesław Rygielski Projekt okładki Romuald Fajtanowski O Copyright by Adam Łazowski 2003 Š Copyright by Oficyna Wydawnicza BRANTA Bydgoszcz 2003 Całoć honorarium autorskiego przeznaczona jest dla Warszawskiego Hospicjum Społecznego mieszczšcego się/,: przy ul. Daniłowskiego 64 w Warszawie ISBN 83-89073-47-1 Oficyna Wydawnicza BRANTA - Rok założenia 1990 85-959 Bydgoszcz, ul. Królowej Jadwigi 18 tel./fax (052) 322 89 19, (052) 322 75 34 http://www.ksiegarnia.branta.com.pl e-mail: oficyna@branta.com.pl Wydanie I Ark. druk. 25,50 Druk ukończono w padzierniku 2003 r. Skład i łamanie: ARPON, Warszawa, tel. (022) 621 4Ť 13' Druk i oprawa: Drukarnia GS Kraków, ul. Zabłocie 43 (012) 65 65 902 Spis treci Wykaz skrótów....................................................................................................'.'"' 7 Wstęp .................................................................................................................... 9 Wprowadzenie...................................................................................................... 11 1. Historia Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej ................................. 11 2. Podstawy prawne Unii Europejskiej ........................................................... 14 3. Trójfilarowa konstrukcja Unii Europejskiej ............................................... 15 4. Charakter prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej ................. 16 5. Członkostwo w Unii Europejskiej .............................................................. 17 6. Struktura instytucjonalna Unii Europejskiej............................................... 19 7. System prawny Unii Europejskiej .............................................................. 24 Wykaz podstawowej literatury............................................................................. 29 Wykaz stron internetowych.................................................................................. 32 Traktat o Unii Europejskiej .............................................................................. 33 Traktat ustanawiajšcy Wspólnotę Europejskš............................................... 71 Traktat ustanawiaj šcy Europej skš Wspólnotę Energii Atomowej .............. 241 Wybrane protokoły ............................................................................................ 339 Protokoły załšczone do Traktatu o Unii Europejskiej oraz Traktatu ustanawiajšcego Wspólnotę Europejskš (wybór)................................. 340 Protokół włšczaj šcy dorobek Schengen w ramy Unii Europej skiej ......... 340 Protokół w sprawie stosowania niektórych aspektów artykułu 7a Traktatu ustanawiajšcego Wspólnotę Europejskš do Zjednoczonego Królestwa i Irlandii ................................................................................ 345 Protokół w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii ....... 348 Protokół w sprawie stanowiska Danii ........................................................ 351 Protokoły dołšczone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiajšcego Wspólnotę Europejskš i Traktatu ustanawiajšcego Europejskš Wspólnotę Energii Atomowej (wybór).............................. 354 Protokół w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwoci........................... Protokół w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów i służb Wspólnot Europejskich oraz Europolu...................................... 374 Protokół w sprawie roli parlamentów państw członkowskich w Unii Europejskiej ........................................................................................... 376 Protokoły załšczone do Traktatu ustanawiajšcego Wspólnotę Europejskš (wybór).................................................................................. 378 Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczoći i proporcjonalnoci.... 378 Tabela ekwiwalencyjna, o której mowa w artykule 12 Traktatu z Amsterdamu ...................................................................................i.:.'/.:! Ś 383 iJsIWR; UlilKfOtf' Śur&ut\A Wykaz skrótów Dz.U. - Dziennik Ustaw ECR - European Court Reports ETS -Europejski Trybunał Sprawiedliwoci EWEA - Europejska Wspólnota Energii Atomowej EWG - Europejska Wspólnota Gospodarcza EWWiS -Europejska Wspólnota Węgla i Stali JEA - Jednolity Akt Europejski OJ - Official Journal of the European Union (przed 1 lutego 2003 r. - Official Journal of the European Communities) PE -Parlament Europejski PL - Przeglšd Legislacyjny Ś PolYBIL - Polish Yearbook of Interantional Law PPE 'Ś - Przeglšd Prawa Europejskiego PS - Przeglšd Sšdowy SM - Sprawy Międzynarodowe SP - Studia Prawnicze SPI - Sšd Pierwszej Instancji TEWEA - Traktat ustanawiajšcy Europejskš Wspólnotę Energii Atomowej TEWWiS - Traktat ustanawiajšcy Europejskš Wspólnotę Węgla i Stali TUE -Traktat o Unii Europejskiej TWE - Traktat ustanawiaj šcy Wspólnotę Europej skš UE - Unia Europejska UKIE - Urzšd Komitetu Integracji Europejskiej ZN PSPE - Zeszyty Naukowe Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego Wstęp fifił<d 1 u- o Ť;i;iin s Oddawany do ršk Czytelników zbiór traktatów europejskich zawiera trzy naj ważniej sze umowy tworzšce podstawę prawnš dla funkcj onowania Unii Europejskiej, tj. Traktat o Unii Europejskiej (TUE), Traktat ustanawiajšcy Wspólnotę Europejskš (TWE) oraz Traktat ustanawiajšcy Europejskš Wspólnotę Energii Atomowej (TEWEA). Wszystkie teksty majš charakter skonsolidowany i obejmujš dotychczasowe zmiany wprowadzane przez kolejne traktaty modyfikujšce (w tym ostatni Traktat z Nicei) oraz Traktaty Akcesyjne. W przypadku TWE oraz TUE konsolidacja ma charakter urzędowy, a redaktor zbioru uzupełnił teksty jedynie o zmiany wynikajšce z wejcia w życie Traktatu Akcesyjnego z 16 kwietnia 2003 r. regulujšcego przystšpienie grupy państw do Unii Europejskiej (w tym Polski). Tekst TEWEA nie doczekał się jeszcze urzędowej konsolidacji, z tego względu została ona przygotowana przez redaktora na potrzeby niniejszego wydawnictwa. Uwzględniono wszystkie kolejne zmiany dokonane w tekcie traktatu poczšwszy od 1957 r. oraz modyfikacje wynikajšce z Traktatu Akcesyjnego z 16 kwietnia 2003 r. Tłumaczenia traktatów zamieszczone w niniejszym zbiorze pochodzš z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej i stanowiš wersję zbliżonš do tłumaczenia, które będzie miało charakter oficjalny. Redaktor chciałby złożyć serdeczne podziękowania Pani Grażynie Kacprowicz, Dyrektorowi Generalnemu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej za uprzejmš zgodę na publikację tłumaczeń. ADAMŁAZOWSKI Warszawa, sierpień 2003 '-i ' ' ''i A*-' ' ID .i. * . -3 iwoiof;i&'!v< Wprowadzenie 1. Historia Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej Historia Wspólnot Europejskich sięga pierwszych lat po zakończeniu II Wojny wiatowej. Wtedy to bowiem państwa do niedawna zaangażowane w działania militarne podjęły pierwsze kroki w celu zapewnienia pokojowej współpracy na kontynencie. Jednoczenie, wobec zagrożeń ze strony ZSRR, niezbędne stało się utworzenie sojuszu obronnego o charakterze polityczno-wojskowym. W efekcie tychże działań doszło do powołania Rady Europy1, Unii Zachodniej (przekształconej póniej w Unię Zachodnioeuropejskš)2, Europejskiej Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (przekształconej następnie w Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju)3, oraz Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.4 Wszystkie te organizacje skupiały ówczenie państwa pozostajšce w sferze euro-atlantyckiej (głównie państwa Europy Zachodniej).5 1 Statut Rady Europy, Dz.U. Nr 118/1994, poz. 565. 2 Traktat w sprawie gospodarczej, społecznej i kulturalnej współpracy oraz zbiorowej samoobrony podpisany w Brukseli 17 marca 1948 r. i zmieniony na mocy Protokołu modyfikujšcego i uzupełniajšcego Traktat Brukselski, Tekst traktatu w j. polskim w: A. Przyborow-ska-Klimczak, E. Skrzydło-Tefelska, Dokumenty Europejskie, Tom II, Lublin 1999 r, s. 220. 3 Konwencja o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, wraz z Protokołami dodatkowymi nr 1 i 2 do tej Konwencji, stanowišcymi jej integralnšczęć, Dz.U. Nr 76/1998, poz. 490. 4 Traktat Północnoatlantycki, Dz.U. Nr 87/2000, poz. 970; Umowa dotyczšca statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, Dz.U. Nr 64/2000, poz. 736. 5 Szerzej na temat historii tychże organizacji patrz m.in.: S. Parzymies (red.), Europejskie struktury współpracy. Informator, wyd. II zaktualizowane, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2000 r.; T. Ło-Nowak (red.), Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota -mechanizmy działania - zasięg, wyd. III poszerzone i poprawione, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999 r.; E. Latoszek, M. Proczek, Organizacje międzynarodowe. Założenia, cele, działalnoć, wyd. I, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2001 r. Pierwsza ze Wspólnot Europejskich została powołana do życia w 1951 roku. Była realizacjš koncepcji autorstwa J. Monneta oraz R. Schumana. Za punkt wyjcia uważana jest Deklaracja Schumana zaprezentowana 9 maja 1950 r. Zaproponował w niej m.in. poddanie francuskiej i niemieckiej produkcji węgla i stali pod wspólny zarzšd Wysokiej Władzy (organu o charakterze niezależnym, wydajšcego decyzje wišżšce dla państw członkowsk...
wojto_2222