Czy LED to rzeczywicie technologiczny przełom na rynku telewizorów? Jakie sš wady i zalety tego rozwišzania? A wreszcie jakie typy odbiorników LED sš aktualnie dostępne w sprzedaży? Na te i inne pytania odpowiada Juliusz Kornaszewski, wieloletni zastępca redaktora naczelnego miesięcznika PC World, szef działu sprzętowego Kino Domowe Magazyn DVD oraz ekspert Centrum Dobrego Obrazu. Jeli sšdzisz, że telewizor LED to produkt najnowszej technologii, następca telewizora LCD, to jeste w błędzie. Częć producentów chciałaby, aby klienci tak myleli. Jednak prawda jest inna LCD LED to po prostu kolejna odmiana telewizora ciekłokrystalicznego. Różni się w nim tylko jeden element podwietlenie ekranu. Warto również wiedzieć, że LED występuje w aż czterech odmianach, o których dowiesz się z naszego materiału. Podwietlane diodami LED ekrany LCD sš na rynku dłużej niż wielu osobom może się wydawać. Poczštkowo były to monitory LCD, które trafiły na rynek już w 2004 roku. W kolejnych latach rosły zarówno popularnoć, jak i stopień zaawansowania rozwišzań LED, a aktualnie ten typ odbiorników jest dla wielu osób synonimem nowoczesnoci. Zanim jednak przejdziemy do omówienia poszczególnych rodzajów podwietlenia matrycy ciekłokrystalicznej diodami LED i wynikajšcymi z tego konsekwencjami dla jakoci obrazu i budowy samych odbiorników TV, wyjanimy w skrócie, jak zbudowany jest telewizor LCD. W uproszczeniu można powiedzieć, że składa się on z czterech grup komponentów: - Obudowa skrywa wszystkie elementy technologiczne telewizora. - Podwietlenie ekran LCD musi być wyposażony we własne ródło wiatła, a stosowane obecnie rozwišzania to wietlówki fluorescencyjne lub diody LED. - Kolejnym z elementów jest płyta główna zawierajšca elektronikę odpowiadajšcš za sterowanie matrycš ciekłokrystalicznš, gniazda do połšczeń pomiędzy urzšdzeniami i tunery TV zapewniajšce odbiór kanałów telewizyjnych. - Matryca LCD widoczny dla każdego ostatni element składowy telewizora to matryca ciekłokrystaliczna. Warto w tym miejscu wspomnieć w telegraficznym skrócie, czym panel LCD różni się od plazmowego. Jak działa plazma? Podstawowš cechš ekranów plazmowych jest to, że składajš się z dwóch szklanych tafli. Na jednš naniesiona jest czarna matryca elektrod przewodzšca pršd, a drugš pokrywa luminofor złożony z czerwonych, zielonych i niebieskich plamek, czyli podstawowych barw, z których powstajš pozostałe kolory. Między szklanymi taflami znajduje się mieszanina neonu i ksenonu. Gdy elektrony jonizujš gaz powstaje promieniowanie ultrafioletowe, co pobudza do wiecenia luminofor. Piksele ekranu plazmowego wiecš zatem samoistnie, nie potrzebujš dodatkowego podwietlenia, jak w ekranie LCD. Jak działa LCD? LCD funkcjonuje na innej zasadzie. Ekran LCD składa się z warstwy ciekłych kryształów umieszczonych między dwoma polaryzatorami ustawionymi prostopadle względem siebie. W LCD piksele nie wiecš tak jak w plazmie, lecz służš jako filtr przepuszczajšcy wiatło. Aby tak się stało, do ciekłych kryształów wystarczy przyłożyć napięcie elektryczne, a molekuły przemieszczš się pionowo, przepuszczajšc wiatło bez zmiany położenia o 90 stopni. ródłem owietlenia jest lampa fluorescencyjna emitujšca białe wiatło, które przepuszczane jest przez aktywny filtr w celu uzyskania odpowiedniego koloru. Co takiego jak LED TV nie istnieje W przekazie reklamowym, w sklepach, w Internecie spotkamy się z okreleniem LED TV. Warto zaznaczyć, że produkt taki istnieje tylko w głowach marketingowców i zdezorientowanych klientów. Telewizor LCD z podwietleniem LED jest po prostu unowoczenionš wersjš standardowego odbiornika ciekłokrystalicznego. Ma ten sam panel LCD, inne jest za to ródło wiatła. W standardowych telewizorach LCD elementem podwietlenia sš lampy fluorescencyjne CCFL (szklane rurki wypełnione gazem szlachetnym z naniesionš od wewnštrz warstwš luminoforu). W telewizorze LCD LED ródłem wiatła sš diody LED. Dlaczego producenci wybrali włanie je jako element podwietlenia? W stosunku do wietlówek CCFL majš istotne przewagi. Najważniejsze z nich to: - niewielkie rozmiary (to pozwala tworzyć telewizory o mniejszej gruboci) - energooszczędnoć (telewizor pobiera mniej pršdu) - wysoka skutecznoć wietlna (telewizor może wywietlać jasny, żywy obraz) - trwałoć (typowa żywotnoć diod LED to 100 000 godzin). W zależnoci od modelu telewizora LCD LED stosowane sš aż 4 typy podwietlenia. Poniżej omówimy każdy z nich. 1. Podwietlenie matrycowe LED ze strefowym wygaszaniem Najbardziej zaawansowanš formš podwietlenia diodowego jest zastosowanie matrycy diod umieszczonej za ekranem ciekłokrystalicznym. W zależnoci od modelu diody te mogš być podwietlane stale lub strefowo wygaszane (producenci okrelajš tę funkcję jako local dimming). To drugie rozwišzanie jest aktualnie chętniej wykorzystywane przez producentów, szczególnie w najdroższych modelach telewizorów LCD. Matryca diod w najbardziej zaawansowanych odbiornikach składa się z 224 segmentów LED zbudowanych z 1792 diod. Segmenty te mogš być wygaszane strefowo, co pozwala na uzyskanie przez telewizor LCD znacznie lepszej głębi czerni i wyższego współczynnika kontrastu niż w modelach z podwietleniem standardowym lub krawędziowym. Sęk w tym, że podwietlenie to nie jest także pozbawione pewnych wad. Segmenty nie sš na tyle małe aby precyzyjnie podwietlić niewielkie elementy prezentowane na ekranie. W efekcie może dochodzić do tzw. efektu halo objawiajšcego się widocznš aureolš wokół prezentowanego na ekranie obiektu spowodowanego przez nadmiernie rozproszone wiatło emitowane przez segment diod. Jeli przyrównamy najbardziej zaawansowany sposób podwietlenia LED do rozwišzań w panelach plazmowych, widać tu bezspornš przewagę plazmy. Piksele w komórkach plazmowych wiecš tylko wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba i w zwišzku z tym nie ma mowy o jakichkolwiek problemach nierównomiernoci podwietlenia. Łatwiej też uzyskać płynnš gradację szaroci, co szczególnie widać w bezporednim porównaniu plazmy z telewizorami LCD, które co prawda radzš już sobie z wywietlaniem głębokiej czerni, lecz wcišż majš problemy z poprawnš prezentacjš odcieni szaroci, które często zlewajš się w ciemne plamy. Zaletš pełnego podwietlenia LED w stosunku do innych typów telewizorów LCD jest równomiernoć podwietlenia dużo lepsza niż w LCD z podwietleniem krawędziowym. Minus to zazwyczaj grubsze obudowy telewizorów niż w modelach z krawędziowym LED-em. 2. Podwietlenie matrycowe LED Drugim aktualnie rzadziej wykorzystywanym typem podwietlenia LED jest zastosowanie stałej matrycy diod umieszczonej za panelem LCD. W takim wariancie diod jest zazwyczaj dużo mniej niż w systemach wygaszanych strefowo, m.in. ze względu na to, że podwietlenie jest stałe i nie ma szczególnego znaczenia dla równomiernoci podwietlenia (diody sš rozmieszczone na tyle gęsto, że i tak równomiernoć podwietlenia jest niezła). Minus to wyższy pobór energii niż w modelach z podwietleniem wygaszanym strefowo oraz podwietleniem krawędziowym. Ich obudowy sš także stosunkowo grube, przez co mniej atrakcyjne dla częci konsumentów. 3. Podwietlenie krawędziowe LED Najpopularniejsze aktualnie podwietlenie LED to podwietlenie krawędziowe. Telewizor z tego typu podwietleniem jest znacznie tańszy w produkcji niż model z pełnš matrycš diod LED. Dodatkowo możliwe jest budowanie telewizorów, które mogš być bardzo cienkie ich obudowy majš gruboć nawet poniżej 2,5 cm. To przycišga konsumentów, choć w typowych instalacjach domowych trudno wskazać, w czym cienki telewizor może być lepszy od standardowej gruboci. Czynnik marketingowy doskonale jednak działa w sklepach, gdzie odbiorniki typu slim spotykajš się z zachwytem klientów. W krawędziowo podwietlanych LCD LED diody umieszczone sš tylko wzdłuż krawędzi ekranu, a o rozprowadzenie wiatła na całš powierzchnię matrycy dbajš specjalne elementy rozpraszajšce. Telewizory LCD tego typu cechuje najniższe zużycie energii, wynikajšce bezporednio z użycia niewielkiej iloci diod. Pozytywny wpływ znajduje swoje odzwierciedlenie w cenach tych produktów, które sš przystępniejsze niż modeli z pełnym podwietleniem diodowym. Minusów jest jednak dużo więcej. Podstawowy problem to równomiernoć podwietlenia. Pomimo stosowania wymylnych rozpraszaczy wiatła obraz prezentowany na ekranie telewizorów z krawędziowym LED zawsze jest tym janiejszy, im bliżej diod umieszczonych wzdłuż krawędzi matrycy. Często można zauważyć tzw. clouding, czyli widoczne, szczególnie podczas wywietlania ciemnych scen, chmury janiejszych i ciemniejszych stref panelu. W przypadku LCD podwietlanych krawędziowo nie uzyskujemy też tak dobrej głębi czerni i współczynnika kontrastu, jak w modelach LCD z pełnym podwietleniem LED czy chociażby w przodujšcych w tej kwestii panelach plazmowych. 4. Podwietlenie krawędziowe LED ze strefowym wygaszaniem Najnowszy sposób podwietlenia LCD to rozwinięcie idei podwietlenia krawędziowego LED, które uzupełniono o możliwoć strefowego wygaszania diod. Zdaniem producentów stosujšcych ten typ podwietlenia, jego zaletš jest uniknięcie tzw. efektu halo, o którym piszemy przy omówieniu podwietlenia matrycowego ze strefowym wygaszaniem. W celu poprawy rozpraszania wiatła przez dynamicznie wygaszane LED-y ułożone wzdłuż górnej i dolnej krawędzi ekranu telewizorów LCD, zaprojektowano nowe diody, precyzyjnie kierunkujšce strumień wietlny. W praktyce jednak system ten nie daje tak dobrych rezultatów, jak deklarujš producenci. Podobnie jak w przypadku standardowego podwietlenia krawędziowego, wcišż mamy do czynienia z nierównomiernociš podwietlenia matrycy, przeciętnš czerniš oraz zwišzanym z tym niższym współczynnikiem kontrastu. Zaletš jest za to zminimalizowanie zużyc...
Marchewka2008