John Preston

Pokonać depresję

przekład: Jolanta Bartosik

GDAŃSKIE WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE

Gdańsk 2002

Tytuł oryginału: You can beat depression

Copyright © 1989, 1996, 2000, 2001 by John Preston

Copyright © for the Polish edition by Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne s. c., Gdańsk 2002

Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana, powielana mechanicznie, fotograficznie, elektronicznie lub magnetycznie ani odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.

Wydanie pierwsze w języku polskim

Redakcja: Jolanta Stecewicz

Korekta: Anna Świtalska-Jopek, Grażyna Kompowska

Projekt okładki: Agnieszka Żelewska

Zdjęcie na okładce: Joanna Olechnowicz-Sadocha

Skład: Piotr Żylicz

ISBN 83-89120-38-0

Druk: WDG Drukarnia w Gdyni sp. z o. o.,

ul. Św. Piotra 12, 81-347 Gdynia

tel. 058 660 73 10, tel./fax 058 621 68 51

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne s. c.

81-753 Sopot, ul. Bema 4/1a, tel./fax O (pretix) 58 551 61 04

e-mail: gwp@gwp.gda.pl

www.gwp.pl

Mojej matce, Betty,

i pamięci mojego ojca, Conrada Prestona

Od autora

Dawki leków przeciwdepresyjnych, które zalecam w tej książce, odpowiadają stanowi mojej wiedzy, jednak lekarz, zanim wypisze re­ceptę, powinien jeszcze sprawdzić, jakie dawki podaje spis leków i ja­kie zaleca producent w ulotce informacyjnej.

Imiona wszystkich pacjentów, o których napisałem, zostały zmie­nione.

Od wydawcy

Celem tej publikacji jest dostarczenie rzetelnej wiedzy na tematy, które zostały tu poruszone, należy jednak pamiętać, że wydawca nie świadczy usług medycznych ani nie udziela pomocy psychologicznej. Osoby, które takiej pomocy potrzebują, powinny się zgłosić do specja­listy.

Jeśli jesteś w depresji, pewnie nie masz ochoty na czytanie. Nie jesteś wyjątkiem. Większość ludzi cierpiących na depresję do­świadcza braku sił życiowych i trudności z koncentracją uwagi. Pamiętałem o tym i pisząc tę książkę, starałem się formułować myśli prosto i zwięźle. Myślę, że książka jest praktyczna i łatwa w odbiorze.

Warto wiedzieć, że depresja jest:

• powszechna (co roku dotyka 10% populacji; w którymś momencie życia cierpi na nią co piąta osoba),

• poważna (jest źródłem ogromnego cierpienia, nie leczona może trwać wiele miesięcy),

• przeważnie uleczalna.

Mimo to tylko jedna na trzy osoby, które są w depresji, szuka po­mocy!

Mam nadzieję, że ta książka ci pomoże. Jeśli jednak nic masz siły na nic innego, przynajmniej pójdź do lekarza! Zgłoś się do po­radni zdrowia psychicznego albo spytaj swojego lekarza, gdzie możesz uzyskać pomoc. Nie odkładaj tego na później. Z de­presją można wygrać!

John Preston

Spis treści

Podziękowania                             ................................................................................................11

Wprowadzenie                             ................................................................................................12

Rozdział l

Czym jest depresja?              ...............................................................................................14

Rozdział 2

Depresja może mieć różne oblicza               ........................................................................18

Rozdział 3

Objawy depresji                                       .......................................................................................23

Rozdział 4

Samodzielne stawianie diagnozy i obserwowanie postępów leczenia               ............30

Rozdział 5

Jakie są przyczyny depresji? Historia przypadku               ................................................35

Rozdział 6

Jakie są przyczyny depresji? Aktualne wydarzenia życiowe               ........................42

Rozdział 7

Jakie są przyczyny depresji? Czynniki biologiczne               ...............................................48

Rozdział 8

Przebieg depresji i zapobieganie nawrotom                   ........................................................55

Rozdział 9

Wybór terapii                             ................................................................................................62

Rozdział 10

Zdrowe i niezdrowe sposoby reagowania na ból emocjonalny               ........................65

Rozdział 11

Czy można pomóc sobie samemu?                             ............................................................69

Rozdział 12

Zmiana negatywnego myślenia                         .............................................................75

Rozdział 13

Inne techniki do samodzielnego wykorzystania    ..................................................87

Rozdział 14

Psychoterapia i inne specjalistyczne metody terapeutyczne         .........................96

Rozdział 15

Leki przeciwdepresyjne                                     ..........................................................106

Rozdział 16

Czy w depresji biologicznej może pomóc tylko leczenie farmakologiczne? ..... 121

Rozdział 17

Depresja a rodzina                                            .................................................................. 128

Rozdział 18

Nie trać nadziei!                                     ........................................................................................133

Bibliografia                                                 ............................................................................. 135

Podziękowania

Jestem pełen podziwu dla doktorów Alberta Ellisa, Aarona Becka i Johna Rusha, którzy podjęli pionierskie badania. Ich wiedza i inno­wacje tchnęły nadzieję w ludzi cierpiących na depresję.

Słowa uznania należą się też Isabel Davidoff i innym członkom Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, uczestniczącym w pro­gramie Depression Awareness, dzięki któremu społeczeństwo zaczęło rozumieć, że depresję można leczyć. Redaktor Robert Alberti udzielił mi wielu cennych wskazówek. Jestem bardzo wdzięczny za jego pomoc.

Specjalne podziękowania należą się moim przyjaciołom i kolegom:

doktorowi Johnowi O'Nealowi i doktorowi Mike'owi Duveneckowi. Zawsze mogę liczyć na zachętę, pomoc i miłość z ich strony.

Bonnie, mojej żonie, dziękuję za to, że dzieli ze mną życie i uczestni­czy w realizacji wspólnych celów, przez co moje cierpienie jest mniejsze.

Pragnę podziękować również moim pacjentom, którzy nauczyli mnie, jak można wytrwać i się odrodzić.

John Preston, doktor psychiatrii

Wprowadzenie

Depresja jest źródłem cierpienia.

To wyniszczająca choroba, która co roku dotyka miliony ludzi. Po­woduje emocjonalny ból, komplikuje życie codzienne, rodzinne i zawo­dowe, zwiększa podatność na inne choroby, czasem kończy się sa­mobójczą śmiercią... A przecież można ją leczyć! Niestety, większość chorych na depresję nie korzysta z pomocy lekarskiej i nawet nie wie, że taka możliwość istnieje.

Jednym z najbardziej bolesnych aspektów depresji jest poczucie bezradności i bezsilności. Chory czuje się jak w pułapce, jest zrozpa­czony, nie ma żadnej nadziei na poprawę i nie potrafi sobie poradzić z tymi uczuciami. Zaniepokojeni przyjaciele często próbują go pod­nosić na duchu. Mówią: „Nie jest aż tak źle; jutro będzie lepiej", ale takie słowa nie przenikają przez gęstą zasłonę smutku i pesymizmu. Źródłem nadziei może się stać wskazanie takiego sposobu wyjścia z depresji, któ­ry wyda się choremu sensowny i który wcześniej okazał się skuteczny.

W tej książce zwięźle i zrozumiale opisano kilka metod leczenia depresji u osób dorosłych i u starszych nastolatków. Wszystkie metody terapeutyczne mają solidne, naukowe podstawy i sprawdziły się w prak­tyce. Można je podzielić na dwie duże grupy: leczenie specjali­styczne i pomaganie sobie we własnym zakresie. Niejeden cho­ry potrzebuje pomocy psychiatry, ale wiele można zrobić samemu, żeby poprawić swój stan. Próby samodzielnego zapanowania nad własnym życiem przynoszą wiele korzyści.

·    Opisane przeze mnie sposoby pomagania sobie we własnym za­kresie są bardzo skuteczne, bardzo szybko można zauważyć po­prawę. Badania wielokrotnie potwierdzały efektywność tych metod.

·    Świadomość, że można samemu coś zrobić, żeby zmienić sytuację, że panuje się nad swoimi uczuciami i ma się siłę do pokonania depresji, daje poczucie satysfakcji i podbudowuje wiarę w sie­bie. Odbudowanie zaufania we własne możliwości i szacunku dla siebie samego to ważny element walki z depresją.

·    Metody, które można stosować we własnym zakresie, pom...