Wybrana iteratura w języku polskim
do wykładów i ćwiczeń z:
HISTORII ORGANIZACJI I techniki
BUDOWNICTWA
oraz
HISTORII TECHNIK BUDOWLANYCH
Z ELEMENTAMI MATERIAŁOZNAWSTWA
Uwaga: Drukiem wytłuszczonym podano literaturę obowiązkową dla studentów specjalizacji konserwatorstwo (kierunek ODK) i konserwacja achitektury (kierunek archeologia).
Podręczniki budowlane
1. Kopkowicz F., Ciesielstwo polskie, Warszawa 1959.
2. Mączeński Z., Poradnik budowlany dla architektów, Warszawa 1953
3. Mączeński Z., Tomaszewski Z., Zachwatowicz J., Przegląd materiałów używanych w dawnej Polsce., Warszawa 1954.
4. Mielnicki S., Ustroje budowlane, Katowice 1938.
5. Różycki S., Budownictwo ogólne, Gdańsk 1966.
6. Żenczykowski W., Budownictwo ogólne, t. 1-4, Warszawa 1952-60.
Literatura ogólna
1. Arszyński M. Budownictwo warowne zakonu krzyżackiego w Prusach (1230-1454), Toruń 1995.
2. Arszyński M., Warsztat budowlany w Prusach około 1400 roku., BHS, R.XXIX., 1967,
nr 4, s. 582 - 584.
3. Borusiewicz W., Z dziejów rozwoju myśli konstrukcyjnej przy kształtowaniu architektury murowanej do XIX wieku., "Teka Komisji Urbanistyki i Architektury", t. I., 1967, s.169 -181.
4. Frazik J.T., Organizacje architektoniczno-budowlane w Europie w okresie średniowiecza, TKUiA, T. IX, 1975, s. 137 - 153.
5. Gimpel J., Jak budowano w średniowieczu, Warszawa 1968.
6. Łodyńska-Kosińska M., Geometria architektów gotyckich, KAU, T. IX, 1964, z.2, s. 89 - 114.
7. Świechowski Z., Czy istniały strzechy budowlane, "Przegląd Historyczny, T. LIV, 1963,
nr 4, s. 666 - 670.
8. Świechowski Z., Zachwatowicz J., Dzieje budownictwa w Polsce według Oskara Sosnowskiego do połowy XIII wieku., t.1., Warszawa 1964.
9. Wyrobisz A., Czy istniały strzechy budowlane. Z zagadnień organizacji rzemieślników budowlanych w średniowieczu., "Przegląd Historyczny", T. LIII, 1962, nr 4, s. 745 - 761.
10. Wyrobisz A., Stan badań nad historią budownictwa w Polsce do końca XVIII wieku.,
"Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.20., "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", T.4., 1964, s.11 - 30.
Budownictwo kamienne
1. Bastrzykowski A., Monografia Historyczna Kunowa nad Kamienną i jego okolicy, Kraków 1939.
2. Chołodziński J., Tyrowicz T., Zastosowanie kamienia w budownictwie, Warszawa 1953.
3. Czeczot S., Elewacje kamienne i ich trwałość, "Budownictwo Mieszkaniowe", R.1958,
dodatek "Elewacje", nr 2, s. 5-7, nr 5, s.3-5.
4. Czernodz J., Marmury świętokrzyskie, Warszawa 1952.
5. Czeżowski A., Kamieniołomy, t. 1-3, Warszawa 1946.
6. Czeżowski A., Obróbka kamienia, Kraków 1955.
7. Fleszerowa R., Kardymiczowa I., Koziński W., Kamień w służbie człowieka, Warszawa 1956.
8. Gadomski J., Znaki kamieniarskie w Polsce do połowy XIII wieku, "Folia Historiae
Artium" t.3., 1966.
9. Gierych B. Od kamieniołomów do architektury, Warszawa 1955.
10. Kamienie budowlane i drogowe, praca zbiorowa pod redakcją M. Kamieńskiego
i W. Skalmowskiego, Warszawa 1957,
11. Jarmontowicz A., Krzywobłocka-Laurów R., Lehman J., Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie, Bibl. Tow. Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1994
12. Kamieński M., Rozmieszczenie najważniejszych kamieni budowlanych w Polsce,
Warszawa 1952
13. Kowalczewski S., Marmury kieleckie dawniej i dziś, Kielce 1934.
14. Kozakiewicz S., Początek działalności Komasków, Tessyńczyków i Gryzończyków w Polsce - okres renesansu (1520 - 1580), BHS, R.XXI.,1959, s.3 - 29.
15. Koziński W., Kamień naturalny jako tworzywo architektoniczne. Technologia kamienia naturalnego., "Przegląd budowlany", R.XIX., 1947, nr 9, "Kamień i Wapno",R.1947, nr 8 - 9,
s.280 - 287.
16. Koziński W., Kamień w architekturze, "Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury, R.IV., 1955,
z.3, s. 3 - 56.
17. Pentlakowa Z., Wojno J., O niektórych marmurach dolnośląskich, Warszawa 1952.
18. Stolot F., Testament Tomasza Nikla. Przyczynek do dziejów pińczowskich warsztatów budowlanych i kamieniarsko-rzeźbiarskich na przełomie wieków XVI i XVII., BHS, R.XXXII., 1970,
nr 3 - 4, s. 227 - 244.
19. Sygietyńska W., Kamień w architekturze Warszawy, Warszawa 1970.
20. Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie. [w:] O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku. Architektura i rzeźba, Warszawa 1966, s. 347 - 399.
21. Tyrowicz T., Kamieniarstwo, Warszawa 1952.
22. Weber-Kozińska M., Górnictwo kamienne, [w:] Zarys dziejów górnictwa na ziemiach polskich, red. J. Pazdur, t. 1-2, Katowice 1960-1961.
23. Weber-Kozińska M., Kamieniarka w Polsce w okresie renesansu. Główne etapy rozwojowe w historii naszego kamieniarstwa, "Architektura", R.1954, nr1, s. 13 - 19.
24. Weber-Kozińska M., Z problematyki historii kamieniarstwa w Polsce, KAU, T. III,
1958, s. 61 - 84.
25. Walendowski H., Posadzki szwedzkie z XVI-XVIII w Poznaniu, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/4, 1994 r.
26. Wilcke H., Thunig W., Kamieniarstwo, Warszawa 1987.
27. Zlat M., Znaki kamieniarskie jako źródło w świetle badań wrocławskiego ratusza, BHS, R.XIX., 1957,nr 3, s. 285-286.
Dawne ceglarstwo i budownictwo ceglane
1. Arszyński M., Technika i organizacja budownictwa ceglanego w Prusach w końcu XIV
i 1 połowie XV wieku., "Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.39,
"Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.9 1970, s. 7 - 139.
2. Bogucka M., Cegielnia gdańska w XVI wieku. "Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.10., "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.1., 1961, s. 125 - 140.
3. Bogucka M., Rzemiosła budowlane, [w] Bogucka M., Gdańsk jako ośrodek produkcji w XIV-XVII wieku, Warszawa 1962.
4. A. Gruszecki, Metoda graficzna badań pomiarowych cegły przy ustaleniu chronologii obiektów architektonicznych, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 1965, t. X, z. 1, s. 55-58.
5. Kąsinowski A., Podstawowe zasady murarstwa gotyckiego na Pomorzu Zachodnim, "Studia i Materiały z Historii Kultury materialnej", t.43., "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.10., 1970, s. 47- 131.
6. Kąsinowski M., op. cit., Materiały szkoleniowe PKZ, Warszawa 1972.
7. Kilarski M. O właściwą fakturę muru zabytku, „Ochrona Zabytków”, z. 1 (28),
R. VIII, 1955, s. 23 - 33
8. Koczorowski K., Niektóre problemy strychowania konstrukcyjnej cegły "palcówki", BMiOZ, seria B, t.49, Warszawa 1978 s. 21-38.
9. Małachowicz E., Faktura i polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz ceglanych na Śląsku, KAU, t. X, 1965, z.3, s. 207-227.
10. N. Miks, W sprawie badań nad cegłą średniowieczną, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. V. 1957, nr 1.
11. T. Rudkowski, Badania nad rozmiarami cegły średniowiecznego Wrocławia, Sprawozdanie Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, nr 7, 1952.
12. Z. Tomaszewski, Badania cegły jako metoda pomocnicza przy datowaniu obiektów architektonicznych, Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej, Budownictwo, nr 4, 1955.
13. Świechowski Z., Wczesne budownictwo ceglane w Polsce, "Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.10, "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.1, 1961, s. 83-124.
14. Wyrobisz A., Budownictwo murowane w Małopolsce w XIV i XV wieku, "Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.17, "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.3, 1963.
15. Wyrobisz A., Średniowieczne cegielnie w większych ośrodkach miejskich w Polsce "Studia
i Materiały z Historii Kultury Materialnej", t.10, "Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu", t.1,
1961, s. 55-82.
Sklepienia
1. Babicka M., Sklepienia kryształowe na Warmii i Mazurach, "Rocznik Olsztyński", t.4,
1961-62, s. 9-52.
2. Brykowska M., Sklepienia kryształowe; niektóre problemy, [w:] Późny gotyk, Warszawa,
1965, s. 243-259.
3. Brykowska M., Sklepienia kryształowe, BHS, R.XXV, 1963,nr 3, s.245.
4. Frazik J.T., Poglądy na żebra w sklepieniach gotyckich, BHS, R.XXIII, 1961, nr 4, s.417-320.
5. Frazik J.T., Późnogotyckie sklepienia żebrowe w Gdańsku i jego kręgu, TKUiA, T. XIII,
1979, s.133-143.
6. Frazik J.T., Sklepienia gotyckie w Prusach, na Pomorzu Gdańskim i Ziemi Chełmińskiej, KAU, T. XXX, 1985, s.3-26.
7. Frazik J.T., Sklepienia tak zwane piastowskie w katedrze wawelskiej. Ze studiów nad gotycką katedrą w Krakowie. [w:] Studia do dziejów Wawelu, t.3, 1968, s.127-147.
8. Frazik J.T., Sklepienia żebrowe w Polsce XV w., [w:] Sztuka i ideologia XV wieku,
red. P. Skubiszewski, Warszawa 1978.
9. Frazik J.T., Zagadnienia sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej, [w:] "Folie Historiae Artium ", T. IV, 1978, s. 5-95.
10. Frazik J.T., Zagadnienia strukturalne gotyckich sklepień o przęsłach trójpodporowych , BHS, R.XXVII, 1965, nr 2, s. 155-160.
11. Hanulanka D., Sklepienia gwiaździste w architekturze późnego gotyku na Śląsku, BHS, R.XXXI, 1969, nr 1, s.123-127.
12. Kaplan H.C., Bartel Ranisch i sklepienia gdańskie, KAU, T. XXII, 1977, z.3, s.167-190.
13. Kutzner M., Sklepienia "przeskokowe" w gotyckiej architekturze Śląska, "Sprawozdanie Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego",t.20, 1965, seria. A, s. 92-96.
14. Zlat M., Najstarsze sklepienia sieciowe w Polsce, KAU, T. XVII, 1972, z.1, s. 3-19.
Transport budowlany
1. Saładziak A., Henrykowski żuraw dreptakowy, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", T. XIII,
1965, s.163-184.
2. Saładziak A., zabytkowe budowlane urządzenia wyciągowe, "Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej", seria D, "Historia Techniki i Nauk Technicznych", z.7, Warszawa 1973, s.77-132.
3. Saładziak A., Problemy ochrony zabytkowych mechanizmów wyciągowych, "Ochrona zabytków", R.XIX, 1966, nr 1, s. 55-71.
Budownictwo drewniane
1. Bandurska Z., Więźba z 1549 roku w kamienicy wrocławskiej, KAU, T. XVIII, 1973, z. 3-4,
s. 311-312.
2. Brykowski R., Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV w., "Studia z Historii Sztuki" t.31, Wrocław 1981.
3. Brykowski R., Drewniany kościół gotycki w Zborówku z 1459 roku, BHS, R.XXX, 1968,
nr 3, s. 362-371.
4. Buszta J., Dawne budownictwo na "sochy" w Wielkopolsce i jego zanik, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej",t.5, 1957, s.519-550.
5. Ciołek G., Chałupy podcieniowe na Pomorzu, BHSiK, R.VII,1939, nr 2, s. 169-175.
6. Ciołek G., Dach w budownictwie wiejskim, "Polska Sztuka Ludowa",t.1, 1947,s. 45-49,
oraz t. 2, 1948, s. 12-19.
7. Ciołek G., Regionalizm w budownictwie wiejskim w Polsce, t. 1-2, Kraków 1984.
8. Czajkowski J., Konstrukcja sochowo-ślemieniowa w budownictwie wiejskim na terenie Polski, "Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie", t.4, 1972, s. 67-127.
9. Dąbska E., Wiatrak w Rąpinie, TKUiA, T. VII, 1974, s. 153-165.
10. Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t.1-2, Warszawa 1907- 1909
11. Kalinowski W., Krassowski Cz., Miłobędzki A., Z problematyki budownictwa drewnianego epoki Odrodzenia, BHS, R.XV, 1953, nr 3-4, s.34-55.
12. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, Budownictwo, red. J. Bohdanowicz, t. 2, Warszawa 1995.
13. Kornecki M., Drewniane kościoły XIX i XX wieku w Małopolsce, TKUiA, T. XV, 1981, T. XVI, 1982, T. XVII, 1983.
14. Kornecki M., Małopolskie kościoły drewniane XVI i XVII wieku, TKUiA, XT, 1976, T. XI,
1977, s. 115-131.
15. Kornecki M., Małopolskie kościoły drewniane doby baroku, TKUiA, T. XII, 1978, T. XII, 1979, t. XIV, 1980.
16. Kornecki M., Uwagi do systematyki gotyckich kościołów drewnianych w Małopolsce, TKUiA, T. IV, 1970, s. 139-163.
17. Kozaczewska-Golasz H., Drewniane kolebki w budownictwie średniowiecznym, KAU, t. XXIV, 1979, z.2, s. 91-121.
18. Kozaczewska-Golasz H., Drewniane kolebki w średniowiecznych kościołach Ziemi Chełmińskiej, KAU, t. XXIII, 1978, z.4, s. 361-370.
19. Kozaczewska-Golasz H., Problem kolebki drewnianej w polskich budowlach sakralnych wzniesionych w XIII i na początku XIV wieku, "Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej", nr 16, seria Monografie, nr 8, Wrocław 1984.
20.Kozaczewski J., Kozaczewska-Golasz H., Drewniane sklepienia trzynastowiecznych kościołów kamiennych północnych rejonów Śląska, KAU, t. XIX, 1974, z.3, s. 179-190.
21. Krassowski Cz., Architektura drewniana w Polsce, Warszawa 1961
22. Krassowski Cz., Ciesielskie znaki montażowe w 1połowie XVI wieku, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej",t.5, 1957, nr 3-4, s. 503-518.
23. Krassowski Cz., Ze studiów nad detalami zabytkowych konstrukcji ciesielskich, KAU, t. VII, 1962, z.1, s. 3-25.
24. Krassowski Cz., Centralne drewniane kościoły barokowe, BHS, R.XXI, 1959, nr 1, s.115-116.
25. Krzysik F., Drewno jako materiał w zabytkach, "Ochrona Zabytków", R.XXI, 1968, nr 1, s.11-16.
26. Lew S., Dom przysłupowy w górnym i środkowym dorzeczu Sanu, "Lud", t. L, 1964-1965,
cz. 2, s. 467-525.
27. Miłobędzki A., System dziewięciu słupów w Zakliczynie nad Dunajcem, BHSiK, R.IX, 1947,
nr 3-4, s.360-368.
28. Mączeński D., Tajchman J., Warchoł M., Materiały do terminologii konstrukcji więźb dachowych, ." [w:] MONUMENT - Studia i materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, Nr 2, rok 2005, s. 37-45.
29. Piaścik F., Typowe dzwonnice drewniane w Polsce oraz ich konstrukcja, BHSiK, R.I, 1932-33, nr 3, s.131-134.
30. Pokropek M., Budownictwo ludowe w Polsce, Warszawa 1976.
31. Pokropek M. i W., Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce, t.1, Budownictwo ludowe. Chałupy i ich regionalne zróżnicowanie, Warszawa 1995.
32. Pokropek M. i W., Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce, t. 2, Budownictwo sakralne. Cerkwie, moleny staroobrzędowców, bóżnice, meczety, Warszawa 1996.
33. Polski Atlas Etnograficzny, z.1-4, Wrocław-Warszawa 1964-1972.
34. Ratajczak H., Drewniane ganki w dzielnicy Toruń- Mokre, zanikający klimat i piękno, [w:] Conservatie est aeterna creatio, Księga dedykowana prof. Janowi Tajchmanowi, Toruń 1999, s. 301-325
36. Raczyński J. Przyczynki do historii ciesielskich konstrukcji dachowych w Polsce, "Studia do dziejów sztuki w Polsce", t.3, 1930, s.95-125.
37. Ruszczyk G., Drewno i architektura. Dzieje budownictwa drewnianego w Polsce, Warszawa 2007
38. Sosnowski O., Uwagi o gotyckiem budownictwie drzewnem w Polsce, BHSiK, R.III, 1935,
nr.3, s.171-180.
39. Tajchman J., Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii ciesielskich konstrukcji dachowych wystepujących na aterenie Polski od XIV do XIX w." [w:] MONUMENT - Studia i materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, Nr 2, rok 2005, s. 7-36.
40. Tajchman J., Ze studiów nad więźbami storczykowymi Torunia, AUNC, Zabytkoznawstwo
i Konserwatorstwo, t.13, 1989, s.191-206.
41. Tajchman J., Więźba dachowa Ratusza Toruńskiego z 1727 roku, "Rocznik Muzeum
w Toruniu", T. IX, Toruń 1992, s.9-38.
42. Tajchman J., Kościół w Krupach. Najstarsza gotycka światynia szkieletowa na Pomorzu Zachodnim", [w:] Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo. Anticon 2003
43. Święch J., Tajemniczy świat wiatraków, Łódź 2005.
Elementy wykończeniowe
1. Brykowski R., Tajchman J., Zakończenie fazowań i profilowań drewnianych detali architektonicznych na terenie Polski, KAU, T. XXXII, 1987, z.3-4, s. 357-382.
2. Buczkowski K., Płytki posadzki z XIII wieku w kościele oo. dominikanów w Krakowie, BHSiK, R.VII, 1939, nr.2, s.197-200.
3. Dąbrowski S., Portale, bramy i sienie toruńskie XVII-go wieku, "Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu", T. IX, 1933, nr 7-8, s. 113-150.
4. Frycz J., Stropy w kamienicach mieszczańskich w Polsce, AUNC, Zabytkoznawstwo
i Konserwatorstwo, t.1, 1966, s.169-200.
5. Frycz J., Oszklenie nowożytne, "Szkło i ceramika", R.1972, nr 12, s.374-379.
6. Kanclerz F., Sgraffitto geometryczne w Polsce, BHS, R.XXV, 1963, nr 4, s.316-318.
7. Mellin K., Intarsje toruńskie w zbiorach Muzeum w Toruniu, Toruń 1956.
8. Roguska J., Przejazdy bramne i klatki schodowe kamienic warszawskich w 2 połowie XIX i na początku XX wieku, KAU, T. XXIII, 1978, z.1-2, s.71-92.
9. Rudkowski T., Dekoracje sgraffittowe kamienic mieszczańskich w Polsc...
tellmemore