Ręczne prace transportowe_Dane do Or.doc

2

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

PRZY RĘCZNYM CIĄGNIĘCIU I PCHANIU CIĘŻARÓW

WSTĘP

1.        Podczas ciągnięcia i pchania ciężkich przedmiotów obciążony jest cały układ mięśniowo-szkieletowy. Najbardziej obciążone są dłonie, ramiona i barki. Są też sytuacje wymagające zwiększonego wysiłku fizycznego i przyjęcia niekorzystnej postawy ciała, przez co dodatkowo dochodzi do narażenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, sta­wów biodrowych i kolanowych.

2.        Pchanie i ciągnięcie nie wymaga dużego wysiłku statycznego (monotonnego), jaki zwykle towarzyszy podnoszeniu i dźwiganiu ciężarów, dlatego zidentyfikowanie przewlekłych, negatywnych skutków przeciążenia organizmu przy tych pracach jest trudne.

3.        Za typowe narażenie dla układu mięśniowo-szkieletowego przy ciągnięciu i pcha­niu uznaje się gwałtowne (dynamiczne) przeciążenia będące skutkiem szturchnięcia, obsunięcia się, bądź nagłego i dużego wysiłku włożonego w celu zmiany kierunku ruchu lub zaha­mowania.

4.        Ryzyko powstania urazów lub schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego powo­dowanych tymi przeciążeniami jest trudne do oszacowania. Tak, jak przy ręcznym dźwiganiu ciężarów, opracowano i zastosowano metodę wskaźni­ków kluczowych oceny ryzyka zawodowego przy pracach, przy których osoba narażona jest na obciążenia fizyczne pochodzące od ręcznie ciągniętych lub pchanych ciężkich przedmiotów. Metoda ta umożliwia pracodawcy, kierownikowi robót a nawet pracownikowi łatwo i szybko ocenić ry­zyko zawodowe, jakie występuje przy danej pracy związanej z ciągnięciem lub pchaniem ciężarów i w razie potrzeby podjąć stosowne środki obniżające poziom tego ryzyka.

5.        Metoda wskaźników kluczowych polega na określeniu wartości (wagi), wyra­żonej w punktach, wskaźników charakteryzujących pięć różnych czynników obciążenia występujących przy wykonywaniu tych czynności. Na podstawie tego oszacowania dokonuje się wyliczenia punktowego, pozwalającego na zakwalifiko­wanie pracy do jednej z 4 kategorii ryzyka.

6.        Czynnikami podlegającymi szacowa­niu są: czas, masa przedmiotu, dokładność i prędkość ruchu, postawa ciała, warunki wykonywania pracy.

7.        Przy ocenie wartości poszczególnych wskaźników niezbędna jest odpowiednia wiedza w odniesieniu do ocenianej czynności składowej. Jeżeli takiej wiedzy nie mamy, to należy przeprowadzić szczegółową analizę wszystkich wykonywanych czynności. W żadnym wypadku nie wolno opierać się na przypuszczeniach, gdyż zwykle prowadzą one do fałszywych wyników.

WARTOŚCIOWANIE CZYNNIKÓW

1.        Wartość czasu obciążenia szacuje się na podstawie poniższej tabeli, wybierając jedną z dwóch form wykonywania pracy.

2.        Dla czynności charakteryzujących się regularnym ich wykonywaniem podczas zmiany, jeżeli pojedyncza droga ciągnięcia lub pchania nie przekracza 5m, podstawowym parametrem będzie częstotliwość.

3.        Dla czynności wykonywanych nieregularnie i przy pojedynczej drodze (ciągnięcia, pchania) przekraczającej 5m, podstawowym parametrem będzie łączna droga ciągnię­cia i pchania.

4.        Granicę pojedynczej drogi równej 5m należy traktować tylko jako orientacyjną. W przypadkach wątpliwych powinno się dopiero podczas wykonywania pracy rozstrzygnąć, która forma występuje częściej – częste ruszanie i hamowanie (para­metr – częstotliwość), czy dłużej trwające ciągnięcie/pchanie (parametr – łączna droga).

Szacowanie wskaźnika czasu obciążenia

Przykładowe prace polegające na ciągnięciu i pchaniu na krótkie odległości (do 5m), bądź takie, podczas których pracownik wykonuje częste przerwy, to:

•    obsługa manipulatorów,

•    rozwożenie posiłków w szpitalu,

•    montaż (uzbrajanie) maszyn

Szacowanie wskaźnika masy

Znaczenie masy ciągniętego lub pchanego ciężaru szacuje się na podstawie tabeli – w zależności od wartości tej masy i rodzaju użytego sprzętu pomocniczego.

Określając masę ciągniętego lub pchanego ciężaru nie wolno pominąć masy same­go środka transportu służącego do przemieszczania ciężaru.