DOKUMENTACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU
MAGISTER FARMACJI, TECHNIK FARMACJI
Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika
Pomieszczenie pracy Pomieszczenia pracy, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na: pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby dłużej niż 4 godziny, pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby od 2 do 4 godzin, pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników - w przypadku, gdy łączny czas przebywania tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.
Najbardziej typowym miejscem pracy farmaceuty i technika farmaceutycznego są: apteki, laboratoria, hurtownie i firmy farmaceutyczne. Farmaceuta i technik farmaceutyczny będzie pracował w pomieszczeniach zamkniętych. Takie pomieszczenia powinny odpowiadać poniższym warunkom:
Wysokość minimum 3m, jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, lub minimum 3,3m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu występują substancje szkodliwe dla zdrowia;
Podłoga równa, z materiałów gładkich, trwałych, zmywalnych i nienasiąkliwych oraz odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych, bez progów.
Kubatura minimum 13m3 wolnej objętości pomieszczenia na jednego pracownika;
Powierzchnia robocza - minimum 2m2 wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) na jednego pracownika;
Rozmieszczenie urządzeń, szaf, regałów, stołów takie, aby przejścia między nimi wynosiły: 75cm - w przypadku jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się 50cm), 100cm - w przypadku ruchu dwukierunkowego;
Drogi transportowe w aptece i w hurtowni farmaceutycznej powinny być zachowane szerokości:
b = a + 30 cm dla ruchu pieszego jednokierunkowego,
b = 2a + 60 cm dla ruchu pieszego dwukierunkowego, gdzie: a - szerokość ładunku niesionego przez pieszego, b – szerokość drogi transportowej
przy czym: a - szerokość środka transportu (wózka); b - szerokość drogi transportowej (nie mniejsza niż 120cm). Granice dróg transportowych powinny być oznaczone na podłodze w sposób trwały (np. pasy pomalowane żółtą farbą).
Oświetlenie naturalne, dzienne, najlepiej górne. W przypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1 : 8 (to znaczy 1m2 okna na 8m2 podłogi), sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju pracy:
w całym pomieszczeniu apteki - minimum 300 lx, miejscowo przy badaniach - 500 lx, w całym pomieszczeniu laboratorium galenowego - 300 lx,
na stołach laboratoryjnych - 750 lx.
Wentylacja naturalna - w zależności od potrzeb, lecz nie mniej niż 0,5 wymiany w ciągu godziny albo łącznie mechaniczna i naturalna w zależności od potrzeb w przypadku aptek przyszpitalnych w pomieszczeniach indywidualny kanał wentylacji grawitacyjnej wyprowadzony ponad dach zapewniający 1,5 krotność wymiany powietrza na godzinę, mechaniczna w pracowniach recepturowych i laboratoryjnych, mechaniczna wentylacja miejscowa (odciągi) w pracowniach eterowych, chwytająca substancje szkodliwe w miejscu ich powstawania i odprowadzająca poza pomieszczenie pracy.
Temperatura pomieszczenie pracy, w którym znajduje się stanowisko pracy farmaceuty, technika farmaceutycznego powinno mieć temperaturę nie niższą niż 18°C.
Organizacja stanowiska pracy
Prawidłowa i racjonalna organizacja stanowiska pracy wpływa na zwiększenie wydajności przy jednoczesnym zmniejszeniu zagrożenia pracownika dzięki zastosowaniu odpowiedniej ochrony przed czynnikami niebezpiecznymi (urazowymi), szkodliwymi i uciążliwymi (hałas, wibracja, zapylenie, oświetlenie, mikroklimat, duże i zbędne obciążenie pracownika). Stanowisko pracy powinno być wyposażone w przypadkach koniecznych w oprzyrządowanie pomocnicze (urządzenia podnoszące, transportowe, narzędzia specjalne itp.). Rozmieszczenie wyposażenia powinno zapewniać bezpieczne wykonywanie czynności. Na prawidłową organizację stanowiska pracy ma wpływ: prawidłowe rozmieszczenie maszyn i urządzeń na stanowisku pracy, usytuowanie i sposób rozmieszczenia narzędzi z uwzględnieniem kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika, ułożenie narzędzi oraz materiałów leczniczych, kolejność i metody wykonywania czynności, rytmika i czas pracy, sposób przestrzennego powiązania z innymi stanowiskami, warunki środowiska oddziałujące na środowisko pracy.
Do najważniejszych prac wykonywanych na stanowisku farmaceuty należy:
Przygotowywanie i kierowanie przygotowywaniem środków leczniczych stosownie do recept praktyków lekarzy, dentystów i lekarzy weterynarii lub stosownie do ustalonych formuł. Przygotowywanie płynów dyfuzyjnych (w przypadku apteki przyszpitalnej). Kontrolowanie recept pod względem zalecanego dawkowania, czytelności i zgodności terapeutycznej różnych leków oraz kontrolowanie terminu ważności leków. Wydawanie leków i środków medycznych w szpitalach lub sprzedawanie ich w aptekach. Prowadzenie rejestrów wydawania niektórych leków, objętych szczególnymi przepisami, jak narkotyków, trucizn i leków uzależniających. Testowanie leków dla określenia ich identyczności, czystości i mocy terapeutycznej;
Nadzorowanie innych pracowników.
Do zakresu prac prowadzonych przez technika farmaceutycznego może należeć: nadzorowanie i prowadzenie procesów technologicznych produkcji leków w przemyśle farmaceutycznym. Obsługiwanie aparatury i urządzeń przemysłu farmaceutycznego, aparatury laboratoryjnej i sprzętu aptecznego. Przyrządzanie wszystkich form leków recepturowych nie zawierających w swoim składzie trucizn i środków odurzających, przygotowywanie do sprzedaży leków gotowych (porcjowanie i etykietowanie). Prowadzenie analiz oraz kontroli leków i artykułów sanitarnych w laboratoriach chemicznych, galenowych itp. Przestrzeganie zasad higieny i aseptyki podczas sporządzania, przechowywania oraz wydawania leków i środków sanitarnych. Obsługa pacjentów korzystających z działalności aptek i punktów aptecznych oraz udzielanie pomocy w nagłych przypadkach. Organizowanie pracy punktu aptecznego, zamawianie leków i środków opatrunkowych, przeprowadzanie rozliczeń materiałowych, ewidencjonowanie sprzętu aptecznego.
Na wszystkich stanowiskach niezbędna jest znajomość obsługi komputera.
Wyposażenie stanowiska pracy w aptekach stanowią:
w aptekach ogólnodostępnych
stół ekspedycyjny, szafy ekspedycyjne, regały (szafy) magazynowe i podesty, stół recepturowy, destylator, lodówka, szafa metalowa na środki odurzające,
wagi wielozakresowe, szkło, naczynia i utensylia recepturowe,
dodatkowo w aptekach szpitalnych
stół laboratoryjny, loża do jałowego przygotowywania leków, wagi analityczne, digestoria, suszarka, sterylizator, urządzenia ciśnieniowe,
zestaw do rozpuszczania, sączenia i rozlewania płynów infuzyjnych
w przypadku laboratorium galenowego dodatkowo
mieszarki i mieszadła, młynki do rozdrabniania ziół.
Organizacja pracy
Na stanowisku pracy powinny się znajdować instrukcje dotyczące: stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy, zasad postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników.
Instrukcje powinny określać: czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu, zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.
Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych
O rozpoczęciu, wznowieniu działalności oraz o każdorazowej zmianie technologii pracodawca zawiadamia właściwego inspektora sanitarnego, który określa decyzją rodzaj badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Częstotliwość pomiarów jest zależna od wielkości zagrożenia i wynosi:
co pół roku - jeżeli krotność NDS, NDN jest większa od 1,
co rok - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0,5-1,
co 2 lata - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0-0,5.
Instalacja i urządzenia elektryczne. Instalacja elektryczna powinna być sprawna. Powinny być okresowo przeprowadzane pomiary ochrony przeciwporażeniowej instalacji elektrycznej przez uprawnionych elektryków - nie rzadziej niż co 5 lat.
Przygotowanie zawodowe pracownika
wyższe wykształcenie farmaceutyczne - farmaceuta,
średnie wykształcenie farmaceutyczne - technik farmaceutyczny,
instruktaż ogólny w zakresie bhp, instruktaż stanowiskowy w zakresie bhp, szkolenie okresowe w zakresie bhp, wstępne badanie lekarskie, okresowe badanie lekarskie.
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy farmaceuty, technika farmaceutycznego
wypadki, choroby zawodowe, awarie.
Czynniki niebezpieczne
zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi, zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi, ostre elementy narzędzi, zły stan techniczny narzędzi farmaceutycznych, wystające, ostre elementy regałów, mebli itp., zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału, ciężar, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp., zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi, szerokość drogi komunikacyjnej niedostosowana do wykorzystywanych środków transportu, zastawione drogi komunikacyjne, zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym, nieodpowiednia lub uszkodzona instalacja elektryczna, stosowanie niesprawnych i nieskutecznych ochron przeciwporażeniowych, stosowanie uszkodzonych narzędzi i urządzeń o napędzie elektrycznym, zagrożenie poparzeniem, gorące powierzchnie łaźni grzewczych, suszarki, zagrożenie pożarem lub/i wybuchem, w przypadku nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych.
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
mikroklimat, nieprawidłowe oświetlenie, promieniowanie ultrafioletowe, substancje toksyczne, substancje drażniące, substancje uczulające, substancje rakotwórcze. ...
jmichno0