Historia i teoria ochrony zabytków.doc

HISTORIA I TEORIA OCHRONY ZABYTKÓW

PYTANIA:

Violett Le Duc- jako propagator puryzmu, Carcasson, Notre Dame, zamek. Chartres), purysta Joseph Mocker- św Wit, św Piotr i Paweł, wymienić dwuch purystów Mocker, Bodover Ethalt??

Daty- dekady

Czym była doktryna Alojza Riegla

Max Dvorak i Ruskin- nieinterwencjonalzim, historyzm, zachowanie historycznych nawarstwień

Miasta zniszczone w czasie I WŚ- KALISZ, REIMS, YBRES

Karta Ateńska 1931- główne postulaty (zaniechanie restytucji zabytku, opieka, nowoczesne materiały, współpraca międzynarodowa)

OBRAZKI:

co to jest, 2. kto stworzył, 3. prace konserwatorskie kiedy i jakie

1.       domek gotycki, Aigner, Puławy, nurt sentymentalizmu

2.       katedra w Przemyślu, XIX/ XX, dwustykowość

3.       katedra św. Jana w Warszawie, Idźkowski, romantyzm

4.       sukiennice (Sierakowski, Pryliński) daty- co się działo wtedy

5.       Wawel 4 ilustracje, w różnym czasie, kto, kiedy, co (Pryliński, Wacław Szymanowski- pokój, Wyspiański i Ekielski Akropolis, Szyszko- Bohusz- panorama???)

6.       1918 Dekret Rady Regencyjnej

7.       pierwszym polskim konserwatorem JERZY REMER

8.       ideowe realizacja i przebudowy (mogą być slajdy) obiekty : PAŁAC STASZICA, KOŚCIÓŁ GRANIZONOWY W WARSZAWIE, OŚ SASKA

9.       zespoły staromiejskie (Zachwatowicz plany dla Warszawy, dla Lublina)

10.    2 pytania z PRLu (Biuro odbudowy stolicy, odbudowa starego miasta Gdańsk)

Ewolucja poglądów na konserwację i restaurację zabytków architektury

Rozwój pojęcia ochrony zabytków odbywał się wielotorowo na przestrzeni wielu wieków. Ta dziedzina ma dawne tradycje, a jej formy i zakres przechodziły ewolucję w różnych okresach. W starożytności i średniowieczu były to sporadyczne próby ochrony monumentalnych budowli ze względów prestiżowych lub utylitarnych. W okresie renesansu i baroku było to przede wszystkim zainteresowanie detalem i rzeźbą antyczną w celach kolekcjonerskich. W drugiej poł. XVIII i na początku XIX w. zostało zapoczątkowane romantyczne zainteresowanie zabytkami architektury, z którego wywodzą się początki konserwatorstwa.

·         Przed Cesarstwem Rzymskim nie było ochrony zabytkówà ulega to zmianie w Rzymie.

·         Wespazjan wydał edykt, który zabraniał burzenia zabytków, monumentów- podejmował działania konserwatorskie. Kazał utworzyć tablice spisowe.

·         478 roku Cesarz zabrania edyktem wykorzystywania materiałów z rozbiórki monumentów do ponownego przetwarzania

·         Teodoryk: konserwator roztoczył opiekę nad zabytkami.

·         Karol Wielki: powierzył Einchardani??? Opiekę nad zabytkami oraz nowe realizacje

·         Również papieże starali się chronić te obiekty, które nadawał się do powtórnego użytku. Resztą zabytków mało się interesowali. Częste przebudowy budynków.

·         Restauracja Panteonu- wyjątkowy przypadek

·         Dante, Petrarka, Colaqendià ochrona zbytków antycznych. W dobie renesansu skupili się na kolekcjonerstwie. Same zabytki jak np. Koloseum traktowane były jak kamieniołomy

·         Leon X wydał bullę o ochronie zabytków

·         Św. Minerwy w Asyżu uległa daleko idącym przekształceniom

·         Pod koniec XV wieku stworzono plany zabudowy Rzymu z czasów cesarstwa

·         Rozbudowa Pałacu Dożów w Wenecji, który był 2krotnie palony

·         w okresie baroku nie starano się podtrzymywać starych zabytków

·         odbudowa katedry w Bosart???

·         Budynki po wojnach francuskich odbudowywane były w dawnych średniowiecznych formach

·         W 1737 roku Pompeje, 1748 Herkulanumà zainspirowało to nawrót do sztuki antycznej, skłoniło ludzi do badań.

·         1727-30 B de Monfasan pomniki

·         1767 Neiman restauruje wieże w katedrze w Moguncji

·         Wznoszenie sztucznych ruin w Anglii utrzymanych w nurcie neogotyckim (R. Moeris pierwszy architekt)

·         1789 rewolucja francuska- rozpierducha

·         Pojęcie zabytku kształtuje się na początku XIX wieku.

·         Nacjonalizacja dzieła sztuki, dzieła przeszły na własność ludu w 1891 roku.

·         Muzeum Zabytków sztuki francuskiej w Luwrze; stworzona Państwowa Galeria Sztuki

·         od poł XVIII wieku rozwija się historia sztuki- Winckelmann

·         W XIX wieku we Francji racjonalnie podchodzili do myśli konserwatorskiej. Generalna Inspekcja Monumentów Historycznych- sklasyfikowanie budynków ze względu na ich wartość historyczną i artystyczną.

·         Włosi dbali o zachowanie tkanki antycznej, nie starali się budować nowej, wyglądającej na starą, odsłaniano kolejne zabytki starożytności.

·         1792 rok Francjaà powstaje komisja ochrony zabytków

E. de Vater- 1837 roku przewodniczy obradom ochrony zabytkówà żadnych innowacji, nic dodawać, nic ujmować

Eugène Emmanuel Viollet-le-Ducà (ur.1814 w Paryżu, zm.  1879 w Lozannie) – francuski architekt, historyk sztuki i konserwator.

We Francji, spośród wielu architektów – konserwatorów Eugéne Emmanuel Viollet le Duc (1814–1879) dokonał ogromnej pracy w dziedzinie restauracji zabytków,

w zakresie badań naukowych i teorii konserwacji. W praktyce konserwatorskiej wypowiedział się on zdecydowanie za zasadą restauracji, uważając konserwatorskie (ograniczone) działania za niewystarczające do uzyskania wartości artystycznej zabytku. Zwracał też uwagę na zagadnienie funkcjonalności restaurowanych obiektów, które muszą być włączone do użytkowania. Ponad to w myśl swych zasad twierdził: restaurować budynek to nie znaczy go utrzymać, naprawić lub przerobić, to znaczy doprowadzić go do stanu kompletnego, który być może nawet nigdy nie istniał w określonym czasie. Podczas restauracji usuwał więc fragmenty powstałe w czasach późniejszych, przywracając zabytkom postać pierwotną i jednolitą stylowo. Zapoczątkował w ten sposób niebezpieczną metodę czystości stylowej, tzw. puryzm.

całe swoje życie poświęcił ochronie dziedzictwa kulturowego Francji, słownik L’Architecture 11 tomów, VI tomowy słownik mebli francuskich, „Historia mieszkań ludzkich”; zwracał uwagę na meble, stroje; miał postępowe poglądy

·         Szczególny nacisk kładł na szczerość materiału, poszukiwał idealnej formy

·         Możliwość stosowania odlewów do konstrukcji sklepień

·         Wykształcił wielu architektów i konserwatorów

·         Stworzył szkołę konserwacji

·         Miał ścisłe poglądy stworzył TYP KONSERWATORA: racjonalista, wielobranżowa, szeroka wiedza, ważne własne odczucia, zdolność indywidualnego potraktowania zabytków

·         Stanowczo opowiadał się za restauracją zabytkówà chciał doprowadzać do stanu „kompletnego”

·         Głównie cenił średniowieczeà gotyk, oczyszczał budowlę z późniejszych nawarstwień, naleciałości

·         Zwracał uwagę na funkcjonalizm

·         Odtwarzał według swoich wymarzonych kreacji, z dużą swobodą odtwarzał braki

Poświęcił się badaniom architektury średniowiecznej. Jest jednym z ojców współczesnej wiedzy o konserwacji zabytków. Zasłynął dzięki renowacji średniowiecznych budowli. Od 1863 roku był profesorem uczelni École des Beaux Arts w Paryżu.
Autor opracowań słownikowych dotyczących średniowiecza np. architektury.

W swoim podejściu do sztuki konserwatorskiej charakteryzował się puryzmem stylowym (integracja całości). Często usuwał późniejsze dobudowy i dodatki. Uzupełniał brakujące elementy i rekonstruował ubytki. Zajmował się rekonstrukcją wnętrz i otoczenia budowli zgodnie ze stylem w jakim były one budowane. Jego niewątpliwą zasługą było uratowanie wielu budowli przed zniszczeniem i zainteresowanie sztuką średniowiecza.

Viollet-le-Duc często krytykowany jest za swoiście pojęte "ulepszanie" budowli zabytkowych - dodawał obiektom zabytkowym elementy, które nigdy nie powstały, przy równoczesnym usuwaniu istniejącej tkanki zabytkowej, niezgodnej z jego wyobrażeniami. Trzeba jednak mieć na uwadze, że prowadził swoją działalność w XIX wieku, kiedy podejście do architektury było inne niż współczesne. Obecnie, z uwagi na spustoszenia jakie spowodowały I i II wojna światowa w tkance zabytkowej Europy, usuwanie elementów "narosłych" przeprowadza się rzadko, a rekonstrukcję tylko w przypadku istotnych dowodów potwierdzających istnienie wcześniej elementów do odtworzenia.

·         Opracowanie słownika dotyczącego średniowiecznej architektury francuskiej: "Dictionnaire raisonné de l'architecture française du XIe au XVIe siècle"

Opracowanie słownika mebli francuskich: "Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carolingienne à la Renaissance (Bance et Morel, Paris, 1858 à 1870)" ;

Spis renowowanych obiektów

·         Katedra Notre-Dame w Paryżu - (wraz z Paulem Abadie i Jean-Baptiste-Antoine Lassus)

·         fortyfikacje miejskie w Carcassonne- 1849 r. (obecnie należy do światowego dziedzictwa UNESCO)

·  Bazylika Saint-Nazaire w Carcassonne

·  Katedra Saint-Michel w Carcassonne

·         zamek w Pierrefonds

·         Katedra Notre-Dame w Lozannie (Szwajcaria)

·         Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Clermont-Ferrand (wrócił do romańskiej wersji)

·         Na podstawie wstępnych szkiców Violet-le-Duca odbudowany został zamek w Gołuchowie - 1875-1885.

1877 roku uchwalenie projektu konserwacji wg V. Le Ducka

NIEMCY

·         Katedra w Ulmà zmiana wyglądu wież, formy bardzo strzeliste, bardzo gotyckie

·         Katedra w Koloniià konserwację, restaurację podjęto na fali entuzjazmu gotyku, podstawą był średniowieczny projekt fasady katedry w Koloniià pierwotny projekt

·         Ernst Friedrich Zwirnerà znany architekt doby neogotyku

·         Katedrę ukończono po ponad 600 latach w roku 1880.

Zamki:

1.       Zamek Wartburg w Turyngiià W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku poddano go rekonstrukcji - tak jak to wówczas rozumiano, czyli w stylu historyzmu, budując wiele zupełnie nowych obiektów.

Czechy

Puryzm- integracja całości JOSEF MOCKER

Josef Mocker (1835- ) Czeski architekt i konserwator, który pracował w purystycznym stylu gotyckim, Był odpowiedzialny za przywrócenie wielu czeskich zamków i zabytkowych budynków w Pradze. Jego praca wywołała wiele kontrowersji

Od 1879/81 roku brał udział w rekonstrukcji Karolinum, dziś siedziba Uniwersytetu Karola w Pradze

2.       Zamek Karlstejn (Czechy)

3.       Tabor, wnętrze kościoła

4.       Praga, kościół św. Piotra i Pawła na wzgórzu Wyszehradzkim

5.       Praga, restauracja katedry św. Wita Rozbudowę rozpoczęto na dobre dopiero w 1872. Pracami kierowali architekci neogotyku - Josef Kranner, który wraz z kanonikiem Vácslavem Pešiną byli inicjatorami ukończenia prac budowlanych, następnie Josef Mocker. Po jego śmierci (1899) kompetencje te przejął architekt Kamil Hilbert. Niemal w całości część zachodnia nawiązuje do części historycznej - powtórzono artykulację ścian, układ sklepień, zaś w ścianach przy tryforium umieszczono portrety czeskich notabli. Korpus zamknięto od zachodu monumentalną fasadą z dwoma wieżami. Przy dekoracji wystroju świątyni działali czescy artyści tacy jak František Kysela, Max Švabinský, Alfons Mucha, Karel Svolinský, Otakar Španiel i inni. W roku 1929 ukończono ostatecznie prace nad katedrą.

...