PNOM NOTATKI na exam.doc

(574 KB) Pobierz

ZASADY DOBORU MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH

BY GRUPA III

Stale o specjalnych własnościach cieplnych.

1. Stale i stopy na opory grzewcze.

Własności:

- duży opór właściwy

- mały współczynnik cieplny oporności

- dobra przerabialność plastyczna

- żaroodporność

- dobra spawalność

- dobra plastyczność

Podział:

- oporniki do temp. 300-4500C

Nikielina 35Cu+45Ni

Konstantan 59Cu+40Ni+1Mn

Manganian 84Cu+4Ni+12Mn

- przyrządy laboratoryjne i urządzenia gospodarstwa domowego

Stale Mn-Si-Cu, Cr-Mn-Si, Cr-Si-Cu-Al

- piece laboratoryjne i przemysłowe

a) austenityczne (1050-12000C) (oporność: 110-120

[jednostka, ale nie w ohm’ach])

Ni80+Cr80

Ni60+Cr15+fe

Ni25+Cr20+Si2+Fe

b) ferrytyczne (1000-13000C) (130-150[jak wyżej])

H13J4 – 10000C

H17J5 – 11500C

H25J5 - 12000C

OH25J5 - 13000C

Żaroodporność – odporność na utlenianie w wysokiej temp.

Korozja katastroficzna – przepala się od razu co jest związane z jakością podłoża np. ceramika nieodpowiednia (im wyższa temp. tym większy opór).

c) stopy specjalne (W, Mo), szlachetne (Pt), spiekane SiC, SiMo (13000C-20000C).

2. Stopy o określonym współczynniku rozszerzalności liniowej oraz punkcie przemiany magnetycznej (do połączeń ze szkłem) (alfa- 1,2-20*10-61/0C)

a) stopy o małym współczynniku rozszerzalności cieplnej.

- inwar (35-37% Ni+0,25%C)

- elinwar º inwar+6-12%Cr – sprężyny, kamertony.

stop o stałych własnościach sprężystych

zależność czego od czego?? kto by to wiedział:)

b) stopy o dużym współczynniku rozszerzalności cieplnej Ni14Mn7, Ni20Mn6,Ni25 (termobimetale) – (17,5-20)x10-61/0C

c) stopy do połączeń ze szkłem (6-8,0x10-61/0C)

FeNi, FeNi28Co16, FeNi46Cr1, - zakres0-4000C (liniowa rozszerzalność).

Bimetal – rodzaj sztabki zbudowanej z dwóch metali. Są to dwie blachy o różnym współczynniku rozszerzalności zgrzane ze sobą. Przy podgrzewaniu takiego bimetalu różnica współczynników rozszerzalności sprawia, że bimetal wygina się w jedną stronę (zwieranie styków itp.)

3.

Stopy o określonej sile termoelektrycznej (termoelement, przewody kompensacyjne).

a) metale nieszlachetne:

Cu – const. <5000C

Ag – const. <6000C

NiCr – const. <8000C

Fe – const. <7000C

NiCr – Ni <10000C

b) metale szlachetne

PtRh-Pt <13000C

PtRh-Pt <14000C

c) stopy specjalne.

Ir-IrRh <20000C

W-Ir <22000C

W-Mo <22000C

W-WRe <23000C

C-W <24000C

W-Mo-W <26000C

C-SiC <27000C

4. Stale i stopy z żelazem o specjalnych własnościach magnetycznych.

Pętla histerezy

u>>1

5. Magnetycznie twarde (Al., Ni, Co, Fe ) stopy hartowane, twarde dyspersyjne

· Naprężenia (zgniot, przemiana magnetyczna (?), procesy strzeżenia)

· Rozdrobnienie ziarn

· Rozpad roztworu stałego na mieszaninę faz lub jej uporządkowanie

a) stale (C 0,95-1,05%; Mn 0,2-0,4%; Cr 3,5-10%; W 5-6%; Co 5,5-16,5%)

po hartowaniu min węglików + aust. sz.

Obróbka cieplna

- hartowanie 1050 (EH14) do 1250 (EM9K15M) – rozpad węglików

- hartowanie 810 - 1000ºC drobnopyłkowy martenzyt

- odpuszczenie 100 - 120ºC – usunięcie naprężeń hartowniczych

(magnesy dla prądów silnych i słabych, magnesy licznikowe, indukowane, profilowe)

b) stopy Al. – Ni – Co

Materiały izotropowe

Al. – Ni 25Ni – 12Al – 4Cu

Al – Ni – Co 12 12Ni – 10Al – 12Co – 4Cu

Al – Ni – Co 20 20 Ni – 8Al – 20 Co – 4Cu

Al – Ni – Co 30 18Ni – 7Al – 28Co – 4Cu

Z obróbki cieplnej w polu magnetycznym

Krystalizację kierunkową

Viallay – własności magnetyczne kontrolowane przez zgniot i obróbkę cieplną

Są to stopy twarde, kruche, nieprzerobione plastycznie i skrawaniem. Odlewnicze lub metodą proszkową.

6. Magnetycznie miękkie (C ≤ 0,02 %, P(?)≤ 0,015%, ζ(ro – chyba ma tak być ≤0,015%)

Własności magnetyczne stabilizuje Si (ok. 4%). Struktura gruboziarnista (gnioty kryt. + wyżarzanie w 1000 ºC + (? –nie wiem co to za skrót) redukujące. Dla przeciwdziałania kruchości w (? – nie wiem co to za skrót) dodaje się 0,1 % C + 1–3% Si.

W technice stosuje się :

Fe + 2,5-4,5% Si – izotropowe o teksturze Gossa

Fe 64Ni36 – o dużej przenikalności lub stałej przenikalności.

- Duża przenikalność początkowa

- maks. Stała stała przenikalność

- prostokątne pętle

Fe50Ni50 – izotropowe o strukturze kostkowej

Ni78Fe22 - Feromdley

Ni79Fe16Mo - Seperpermdlay

Blachy, urządzenia transformujące.

7. Stale i stopy niemagnetyczne ( μ>1)

Zawierają dużą ilość Mn, Ni + Cr i Si np. G18H3, N13G5, N2 (pierścienie wirników, generatorów, sworznie do rdzeni, transformatorów, osłony komputerowe, elementy kineskopów).

Magnezy nowej generacji

Stal twarda –(BH) max ~3 kJm -3

Al. – Ni – Co – (BH) max ~ 90kJm-3 (1950)

Y Ca5 → SmCo (1983) BH(max) 280 kJm-3 (drogie)

Nd2Fe14B (1986) HBmax >300 (tańsze) – tracą własności w temperaturze wyższej od pokojowej

Zastosowanie magnesów:

· Samochód – silniki, rozruszniki, wycieraczki, podnoszenie okien, wentylatory

· Dom – modelarstwo, video, zegary

· Elektronika, przyrządy

Stale o specjalnych właściwościach mechanicznych:

· Stal Hodfielda 11G12 C: Mn=1:10 (1-1,3%C)

950-1000°C/ powietrze→ austenit + węglik

950-1000°C/woda→ austenit

· Stal 55G15 – na pręty świdrowe z otworem (dla hutnictwa)

· Stale utwardzone dyspersyjne

Dobra odporność korozyjna, stabilna struktura i własności (<500°C), spawalność, tłoczność(odkształcalność) w przetwórstwie + spawalność (technologicznie).

Ad. BARTASA: Ni chuj nic nie jaże…tam gdzie są znaki zapytania to nie umiem rozszyfrować, jeśli ktoś ma ksero / orginał tej strony i rozszyfrował skrót, bardzo proszę o info.