Państwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 1987 DZIEJE WYPRAW KRZYŻOWYCH tom III Królestwo Akki i późniejsze krucjaty STEVEN RUNClMAN Przełożył Jerzy Schwakopf Posłowiem opatrzył Benedykt Zientara Tytuł oryginału A HISTORY OF THE CRUSADES THE KINGDOM OF ACRE AND THE LATER CRUSADES Konsultacja naukowa BENEDYKT ZIENTARA Konsultacja orientalistyczna BOGUSŁAW R. ZAGORSKI Uzupełnienie bibliografii JACEK SOSZYŃSKI Wybór ilustracji KSAWERY KRASICKI, JERZY SCHWAKOPF Opracowanie map IRENA MAKAREWICZ Projekt graficzny serii RYSZARD ŚWIĘTOCHOWSKI Okładkę, obwolutę i strony tytułowe opracowała TERESA KAWINSKA Indeks zestawił JERZY SCHWAKOPF Copyright (c) Cambridge University Press (c)Copyright for the Pohsh edition by Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987 PRINTED IN POLAND Państwowy Instytut Wydawniczy. Warszawa 1988 r Wydanie pierwsze Nakład 19 700 + 300 egz. Ark. wyd. 46,2. Ark. druk. 35.25 Oddano do składania 13 grudnia 1985 r. Podpisano do druku we wrześniu 1987 r. Druk ukończono w październiku 1987 r. Skład i diapozytywy wykonały Zakłady Wklęsłodrukowe. Warszawa ul. Okopowa 58/72 Druk i oprawę wykonały Wrocławskie Zakłady Graficzne Zarn. 1434/87 (P-42) Cena t. I/III zł 3 500.- ISBN 83-06-01457-X Katharine Farrer Poświęcam Spis treści dla wersji elektronicznej SPIS TREŚCI (KSIĄŻKOWY) PRZEDMOWA KSIĘGA I. TRZECIA WYPRAWA KRZYŻOWA ROZDZIAŁ I SUMIENIE ZACHODU ROZDZIAŁ II AKKA ROZDZIAŁ III COEUR-DE-LION ROZDZIAŁ IV DRUGIE KRÓLESTWO KSIĘGA II NA MANOWCACH ROZDZIAŁ I KRUCJATA PRZECIWKO CHRZEŚCIJANOM ROZDZIAŁ II PIĄTA KRUCJATA ROZDZIAŁ III CESARZ FRYDERYK ROZDZIAŁ IV ZALEGALIZOWANA ANARCHIA KSIĘGA III MONGOŁOWIE I MAMELUCY ROZDZIAŁ I MONGOŁOWIE ROZDZIAŁ II ŚWIĘTY LUDWIK ROZDZIAŁ III MONGOŁOWIE W SYRII ROZDZIAŁ IV SUŁTAN BAJBARS KSIĘGA IV KONIEC OUTREMER ROZDZIAŁ I ŻYCIE GOSPODARCZE W OUTREMER ROZDZIAŁ II ARCHITEKTURA I SZTUKA W OUTREMER ROZDZIAŁ III UPADEK AKKI KSIĘGA V EPILOG ROZDZIAŁ I OSTATNIE KRUCJATY ROZDZIAŁ II PODSUMOWANIE ANEKSY ANEKS I PODSTAWOWE ŹRÓDŁA DO DZIEJÓW PÓŹNIEJSZYCH KRUCJAT ANEKS II ŻYCIE INTELEKTUALNE W OUTREMER POSŁOWIE - BENEDYKT ZIENTARA BIBLIOGRAFIA 1. WYDAWNICTWA ŹRÓDŁOWE 2. ŹRÓDŁA ZACHODNIE 3. ŹRÓDŁA GRECKIE 4. ŹRÓDŁA ARABSKIE I PERSKIE 5. ŹRÓDŁA ORMIAŃSKIE 6. ŹRÓDŁA SYRYJSKIE 7. ŹRÓDŁA HEBRAJSKIE 8. ŹRÓDŁA INNE OPRACOWANIA UZUPEŁNIENIE - LITERATURA W JĘZYKU POLSKIM ORAZ WAŻNIEJSZE PRACE OBCE WYDANE PO UKAZANIU SIĘ "DZIEJOW WYPRAW KRZYZOWYCH" WYBRANE INFORMACJE CHRONOLOGICZNE (X/XI-XIV/XV W.) (ZESTAWIŁ JERZY SCHWAKOPF) PAPIEŻE ANTYPAPIEŻE CESARZE BIZANTYJSCY CESARZE ŁACIŃSCY W KONSTANTYNOPOLU CESARZE I KRÓLOWIE NIEMIECCY KRÓLOWIE FRANCJI KRÓLOWIE ANGLII WIELCY MISTRZOWIE ZAKONÓW RYCERSKICH SZPITALNICY (JOANNICI) TEMPLARIUSZE KRZYŻACY CHRONOLOGIA (OD III KRUCJATY DO UPADKU PAŃSTW KRZYŻOWYCH 1189-1453) SPIS TREŚCI (książkowy) Spis ilustracji 9 Spis map i planów 12 Przedmowa 13 KSIĘGA I TRZECIA WYPRAWA KRZYŻOWA Rozdział I Sumienie Zachodu 17 Rozdział II Akka 31 Rozdział III Coeur-de-Lion 44 KSIĘGA II NA MANOWCACH Rozdział IV Drugie Królestwo 82 Rozdział I Krucjata przeciwko chrześcijanom111 Rozdział II Piąta krucjata135 Rozdział III Cesarz Fryderyk170 Rozdział IV Zalegalizowana anarchia199 KSIĘGA III MONGOŁOWIE I MAMELUCY Rozdział I Mongołowie 225 Rozdział II Święty Ludwik 239 Rozdział III Mongołowie w Syrii 274 Rozdział IV Sułtan Bajbars 295 KSIĘGA IV KONIEC OUTREMER Rozdział I Życie gospodarcze w Outremer 327 Rozdział II Architektura i sztuka w Outremer 343 Rozdział III Upadek Akki 361 KSIĘGA V EPILOG Rozdział I Ostatnie krucjaty 395 Rozdział II Podsumowanie 434 ANEKSY Aneks I Podstawowe źródła do dziejów późniejszych krucjat 449 Aneks II Życie intelektualne w Outremer 454 Posłowie (Benedykt Zientara) 457 Bibliografia 498 Wybrane informacje chronologiczne X-XV w (Zestawił Jerzy Schwakopf) 526 Chronologia od III krucjaty do upadku państw krzyżowych (Zestawił Jerzy Schwakopf) 530 Indeks 533 (usunięty) SPIS ILUSTRACJI (ilustracje zostały usunięte) 1 Symboliczne przedstawienie Jerozolimy Miniatura Padwa, Biblioteca del Seminario Repr. fot. Teresa Żółtowska 2 Filip II August Miedzioryt wyd. B. Moncornet Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego Repr. fot. Hanna Balcerzak 3 Plan Konstantynopola z 1420 roku Paryż Bibliotheque Nationale Repr. fot. Teresa Żółtowska 4 Bitwa Iluminacja ze średniowiecznej powieści o Aleksandrze Wielkim Londyn, British Museum Repr. fot. Teresa Żółtowska 5 Henryk IV prosi o wstawiennictwo Matyldę hrabinę Toskanii i Hugona, opata z Cluny Miniatura z Vita Mafhi dis Domza z Canossy, ok. 1114 roku Rzym, Biblioteka Watykańska Repr. fot. Hanna Balcerzak 6 Procesja z relikwiami przed bazyliką Św. Marka w Wenecji Repr. fot. Teresa Żółtowska 7 Ryszard Lwie Serce Litografia Lacchesi, połowa XIX w Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego Repr. fot. Hanna Balcerzak 8 Apsyda w bazylice Sw Marka w Wenecji (początek budowy w IX w) Repr. fot. Teresa Żółtowska 9 Pojmanie Ryszarda Lwie Serce przez księcia Leopolda austriackiego Ilustracja z rękopisu Liber ad honorem Augusti Repr. fot. Hanna Balcerzak 10 Mozaikowa dekoracja kopuły baptysterium bazyliki Św. Marka w Wenecji (XIV w ) Repr. fot. Teresa Żółtowska 11 Chateau-Gaillard w Les Andelys w Normandii zbudowany przez Ryszarda Lwie Serce Repr. fot. Hanna Balcerzak 12 Sainte-Chapelle w Paryżu, kaplica górna, XIII w Repr. fot. Teresa Żółtowska 13 Frankowie pod Konstantynopolem w 1204 r Miniatura z XV wieku Repr. fot. Hanna Balcerzak 14 Nawa kościoła Saint-Sernin w Tuluzie, XI-XII w Repr. fot. Teresa Żółtowska 15 Papież Innocenty III Miedzioryt, XVI/XVII w Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego Repr. fot. Hanna Balcerzak 16 Papież Innocenty III Fragment fresku Giotta w górnym kościele w Asyżu Repr. fot. Teresa Żółtowska 17 Flota czwartej wyprawy krzyżowej w bitwie pod Konstantynopolem w 1204 r Miniatura ze średniowiecznego rękopisu Paryż, Bibliotheque Nationale Repr. fot. Zakład Reprografii Biblioteki Narodowe] 18 Kryształowe naczynie, prawdopodobnie przywiezione do Halberstadtu z Konstantynopola przez biskupa Konrada biorącego udział w czwarte] wyprawie krzyżowe] Halberstadt, skarbiec katedralny Repr. fot. Teresa Żółtowska 19 Henryk Dandolo, doża wenecki podczas zdobywania Konstantynopola przez krzyżowców Repr. fot. Hanna Balcerzak 20 Krzyżowcy w zdobytym Konstantynopolu Mai Eugene Delacroix, 1840 r Repr. fot. Hanna Balcerzak 21 Światy Franciszek Fresk w dolnym kościele w Asyżu przypisywany Cimabuemu Repr. fot. Teresa Żółtowska 22 Papież Innocenty III wręcza świętemu Franciszkowi regułę zakonu Fresk Giotta w górnym kościele w Asyżu Repr. fot. Teresa Żółtowska 23 Papież Innocenty III zatwierdza regułę zakonu sw Franciszka Fresk Giotta w górnym kościele w Asyżu Repr. fot. Teresa Żółtowska 24 Święty Franciszek z Asyżu domaga się od sułtana Al-Kamila próby ognia Fresk Giotta w górnym kościele w Asyżu Repr. fot. Hanna Balcerzak 25 Sułtan Al-Kamil. Fragment fresku Giotta z przedstawieniem św. Franciszka z Asyżu domagającego się od sułtana próby ognia. Kościół Santa Croce we Florencji (kaplica Bardich) Repr. fot. Teresa Żółtowska 26 Arab ze świty sułtana Al-Kamila Fragment fresku Giotta w kościele Santa Croce we Florencji (kaplica Bardich) Repr. fot. Teresa Żółtowska 27 Złota moneta z popiersiem Fryderyka II Hohenstaufa Deutsche Reichsbank Repr fot Hanna Balcerzak 28 Emaliowana puszka na Eucharystię Limoges ok r 1200 Muzeum w Limoges Repr. fot. Teresa Żółtowska 29 Kościół Saint-Sernin w Tuluzie XII wiek Repr. fot. Hanna Balcerzak 30 Relikwiarz z Limoges, z połowy XIII wieku Złoto, emalia Paryż, Luwr Repr. fot. Teresa Żółtowska 31 Kaplica Sw Trójcy w katedrze w Canterbury, druga połowa XII wieku Repr. fot. Teresa Żółtowska 32 Wnętrze katedry w Gloucester, XII wiek Repr. fot. Teresa Żółtowska 33 Refektarz w opactwie cysterskim w Maulbronn (Wirtembergia), pierwsza połowa XIV wieku Repr. fot. Teresa Żółtowska 34 Król Anglii Henryk III Miedzioryt R. Elstracka Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego Repr. fot. Hanna Balcerzak 35 Lądowanie krzyżowców w porcie Damietta Drzeworyt z Grand voyage de Hierusalem, Paryż 1522 Biblioteca Ambrosiana Firmin-Didot Repr. fot. Hanna Balcerzak 36 Karol andegaweński Rzeźba Arnoldo di Cambio, ok 1277 roku Rzym, Muzeum Kapitolińskie Repr. fot. Teresa Żółtowska 37 Bitwa pod Al-Mansurą Miniatura z Vie et miracles de Saint-Louis Wilhelma de Saint-Pathus, koniec XIII wieku Paryż, Bibliotheque Nationale 38 Ludwik Święty z braćmi Alfonsem, hrabią Poitiers, i Karolem andegaweńskim dostają się do niewoli Saracenów Drzeworyt z Grand voyage de Hierusalem, 1522 r Repr. fot. Hanna Balcerzak 39 Król Francji Ludwik Święty Powiększona miniatura z Registre des Ordonnances de l''Hotel du Roy Paryż, Archives Nationales Repr. fot. Teresa Żółtowska 40 Portret Czyngis-chana, według źródeł chińskich Repr. fot. Hanna Balcerzak 41 Portret Ogodeja, według źródeł chińskich Repr. fot. Hanna Balcerzak 42 Portret Chubiłaja, według źródeł chińskich Repr. fot. Hanna Balcerzak 43 Emirowie mameluccy Fragment dekoracji tzw. chrzcielnicy św Ludwika, koniec XIII w Repr. fot. Hanna Balcerzak 44 Relikwiarz (srebro złocone, kamienie półszlachetne), zawierający palec św Mikołaja, zrabowany w Konstantynopolu w 1204 r i przewieziony do Halberstadtu Halberstadt, skarbiec katedralny Repr. fot. Teresa Żółtowska 45 Karta z komentarza Gilberta de la Povree do Psalmów Paryż, Bibliotheque Nationale Repr. fot. Hanna Balcerzak 46 Apsyda w kościele San Vitale w Rawennie Repr. fot. Zbigniew Kamykowski 47 Nagrobek Eleonory kastylijskiej żony króla angielskiego Edwarda Brąz złocony W Torel ok. 1292 roku Londyn, Opactwo Westminsterskie Repr. fot. Hann...
ssonja