PRAWO GOSPODARCZE – ZAGADNIENIA
1. Prawo w gospodarce centralnie sterowanej i rynkowej
2. Jakie czynniki wpływają na kształt prawa gospodarczego?
3. Zasada wolności gospodarczej
4. Zasada równości przedsiębiorców
5. Zasada ochrony słusznych interesów konsumenta
6. Zasada swobody umów
7. Pojęcie przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa
8. Przedsiębiorcy o celach społecznych
9. Spółki cywilne
10. Spółki jawne
11. Spółki komandytowe
12. Spółki partnerskie
13. Spółka komandytowo-akcyjna
14. Spółki kapitałowe prawa handlowego
15. Osoba fizyczna jako przedsiębiorca
16. Specyfika spółki małżeńskiej
17. Rodzaje przedsiębiorstw sektora publicznego
18. Koncesjowanie działalności gospodarczej --------------------------------------------------
19. Licencje i zezwolenia w działalności gospodarczej
20. Tryby zawierania umów gospodarczych
21. Typy umów gospodarczych
22. Odpowiedzialność za niedotrzymanie warunków umowy gospodarczej---
23. Umowy związane z obrotem gospodarczym
24. Umowy związane z wykonaniem określonych prac
25. Umowy związane z korzystaniem z rzeczy cudzych
26. Formy ochrony własności intelektualnej
27. Specyfika umów bankowych i ubezpieczeniowych
28. Praktyki ograniczające koncesję
29. Zamówienia publiczne
30. Czyny nieuczciwej konkurencji
31. Pomoc publiczna
32. Historia prawa o zagospodarowaniu przestrzennym
33. Planowanie przestrzenne jako uwarunkowanie działalności gospodarczej
34. Przedmiot prawa ochrony środowiska
35. Przedmiot prawa pracy
36. Stosunek pracy
37. Niepracownicze stosunki zatrudnienia
38. Postępowania w sprawach gospodarczych
1) Prawo w gospodarce centralnie sterowanej i rynkowej
Prawo w gospodarce centralnie sterowanej – MODEL PRAWA GOSPODARCZEGO – NAKAZOWY – państwo decyduje o tym, jaki kształt mają procesy produkcji i konsumpcji, tzn. co, ile gdzie i przez kogo jest produkowane i konsumowane. Państwo określa normatywy produkcji i konsumpcji, zachowanie producentów i konsumentów jedne preferując inne dyskryminując. W razie deficytu dób państwo dokonuje ich administracyjnego podziału (system kartkowy) prawo przekształca się w spiralę prawną. Tworzy się coraz większa ilość bardziej szczegółowych przepisów, ponieważ w szybkim tempie rozrasta się szara strefa. Za pomocą szczegółowych przepisów próbuje się opanować jej wielkość.
Prawo w gospodarce rynkowej – MODEL PRAWA GOSPODARCZEGO – WOLNORYNKOWY - oparty na tym ze wolny rynek rozwiązuje wszelkie problemy, państwo i prawo powinny być ograniczone do niezbędnego minimum (regulacje dotyczące ochrony granic zewnętrznych-wojsko, bezpieczeństwa wewn. I umów-prawo ścigające złodziei, morderców, sprawna policja i sprawne sądy, przepisy dotyczące wyboru władzy i podatków.
2) Jakie czynniki wpływają na kształt prawa gospodarczego?
- doktryna ekonomiczna uznawana przez rząd
- interesy elit rządzących
- tradycje historyczne
-zobowiązania międzynarodowe wynikające z przynależności do organizacji międzynarodowych, ugrupowań gospodarczych
- dążenia związane z ochroną rynku wewn.
- ryzyko monopoli i istniejące monopole
- potrzeby związane z ochroną rzadkich zasobów
- potrzeby związane z ochroną środowiska
3) Zasada wolności gospodarczej
Podmiotowe: podmiot gospodarczy ma prawo żądać, żeby państwo nie integrowało w jego działalność gospodarczą. Chyba, że istnieje ustawa która daje możliwość ingerencji (dotyczy przedsiębiorstw prywatnych)
Przedmiotowe: określa zakres swobód które posiadają podmioty gosp: (swoboda podejmowania działalności gosp, wyboru formy działalności, konkurowania z innymi podmiotami, kształtowania cen, zbytu oferowanych dóbr i usług, zatrudnienia, zmiany profilu dział. Gosp, dysponowania własnością, przepływu dóbr, usług, pracy i kapitału w granicach UE.
4) Zasada równości przedsiębiorców
Żaden rodzaj przedsiębiorstw nie może posiadać niesłusznych przywilejów ani nie może być dyskryminowanym Państwo ma obowiązek zapewnić w sensie formalnych gwarancje (równe reguły prowadzenia działalności gosp, równe traktowanie różnych form własności, równość sektorów gospodarki, równość obciążeń podatkowych, równość dostępu do kredytu, równość obciążeń administracyjnych.
5) Zasada ochrony słusznych interesów konsumenta
- bezpieczeństwo zdrowotne - mamy prawo do takich dóbr i usług, które nie zagrażają naszemu życiu i zdrowiu. Standardy produktowe zostały określone na poziomie UE.
- bezpieczeństwo ekonomiczne - konsument ma prawo być chroniony przed nieuczciwymi praktykami konkurencyjnymi, przede wszystkim przed cenami monopolistycznymi
- prawo do informacji - obejmuje informacje o wszystkich kosztach związanych z produktem, instrukcję obsługi po polsku obejmującą wszystkie istotne informacje(musza się znajdować na produkcie)
- prawo do dochodzenia roszczeń i reprezentacji przed sądem konsumenckim
6) Zasada swobody umów
Obejmuje następujące swobody dotyczące zawieranych umów gospodarczych:
- swoboda przystępowania do umowy - w granicach prawa nikt nie może być zmuszony do zawarcia umowy gosp.
- swoboda wyboru kontrahenta - swoboda wyboru podmiotów, z którymi zawieramy umowę.
- swoboda wyboru rodzaju umowy gosp .- istnieje wybór odnośnie tego jaką umowę zwieramy
- swoboda kształtowania treści i warunków umowy.
7) Pojęcie przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa
PRZEDSIĘBIORCA - osoba fizyczna, prawna lub inna jednostka organizacyjna, która samodzielnie występuje w obrocie prawnym i wykonuje w swoim imieniu działalność gosp. Jako główny lub uboczny rodzaj działalności. Musi posiadać tzw. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych
PRZEDSIĘBIORSTWO
– zespół praw własności i innych uprawnień, które umożliwiają prowadzenie danego rodzaj działalności gospodarczej.
- składniki służące działalności gospodarczej, przede wszystkim: majątek prawa i obowiązki o charakterze majątkowym, patenty, licencje, księgi oraz dokumentacja.
8) Przedsiębiorcy o celach społecznych
Działalność gospodarcza ma charakter uboczny, służy finansowaniu działań realizujących cele statutowe przedsiębiorstwa, które nie mają charakteru gosp.
Stowarzyszenie - może prowadzić dział. gosp która nie ma charakteru zarobkowego; 15 członków założycieli, statut określający strukturę, cele i przedmiot działalności; dochody muszą być przeznaczone na cele statutowe, członkowie nie mogą dzielić zarobków między siebie; może zatrudniać pracowników etatowych; opiera się na społecznej działalności członków; odpowiedzialność za zobowiązania finansowe ponosi osoba która zaciągnęła zobowiązanie.
Fundacja - osoba prawna realizująca cele społeczne działająca w oparciu o majątek ufundowany przez fundatora i przeznaczająca ten majątek na cele statutowe(wyłącznie); może zatrudniać pracowników etatowych; zobowiązania finansowe są pokrywane wyłącznie z majątku fundacji; ze względu na ograniczoną odpowiedzialność fundacji jest ona poddawana szczególnej kontroli (sądu, ministra z danej dziedziny)
9) Spółki cywilne
Spółka odrębnych podmiotów gosp. realizująca wspólne cele gosp. (spółka małżeńska-traktowana jako jeden podmiot, konsorcjum - z udziałem osoby prawnej, cicha - co najmniej jeden wspólnik nieujawniony, jednorazowego użytku-do konkretnego zamierzenia gosp
10) Spółka jawna
Każda zarejestrowana spółka osobowa prawa handlowego, która nie została określona jako inna spółka osobowa prawa handlowego.
Skład: 2 komplementariuszy (ponoszą osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania finansowe);założenie wymaga umowy pisemnej (w niej: poszczególne udziały wspólników i ich kompetencje);każdy wspólnik ma prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki, osoba trzecia jest chroniona przed ewentualnymi nieuprawnionymi zobowiązaniami wspólnika; nie wolno powierzać prowadzenia spraw osobom trzecim; opiera się na zasadzie nieograniczonej odpowiedzialności wspólników (odpowiedzialność ponosi się z majątku spółki (najpierw) i z osobistego majątku wspólników; odpowiedzialność jest solidarna-wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte przez któregokolwiek z nich wierzyciel może wybrać z czyjego majątku ściągnie wierzytelność)
11) Spółka komandytowa
Co najmniej 1 komplementariusz 1 komandytariusz (osoba fizyczna, której odpowiedzialność jest ograniczona do kwoty określonej jako wkład komandytowy-max kwota do jakiej komandytariusz odpowiada za zobowiązania)
Utworzenie wymaga aktu notarialnego inaczej będzie traktowana jak spółka jawna; nazwa musi być ujawniona w nazwie przedsiębiorstwa; prowadzenie spraw należy do komplementariusza; jeśli komandytariusz zaciągnie zobowiązania w imieniu spółki to odpowiada za nie w stopniu nieograniczonym jakby był komplementariuszem.
12) Spółka partnerska
Rodzaj ten jest zastrzeżony na rzecz osób fizycznych wykonujących wolne zawody (adwokacja, lekarska);do utworzenia podstawą jest akt notarialny (w nim: kto jest partnerem, przedmiot dział, udziały partnerów); nazwa spółki musi zamierać nazwę spółka partnerska; odpowiedzialność partnerów nieograniczona-dotyczy wyłącznie zobowiązań zaciągniętych przez partnera lub w jego imieniu; poszczególni partnerzy nie odpowiadają za te zobowiązania które zaciągnęli inni partnerzy.
13) Spółka komandytowo – akcyjna
Co najmniej 1 komplementariusz 1 akcjonariusz; wymaga aktu notarialnego (imiona i nazwiska komplementariuszy); komplementariusze odpowiadają w stopniu nieograniczonym, akcjonariusze do wysokości umieszczonego kapitału; działa w oparciu o statut (kompetencje komplementrariuszy); akcjonariusze odsunięci od prowadzenia spraw spółki; wymóg utworzenia-kapitał zakładowy 50000.
14) Spółki kapitałowe prawa handlowego
Posiadają osobowość prawną, związki kapitału-oparte na powiązaniach kapitałowych (zobowiązania tych spółek są pokrywane z majątku spółki, nie istnieje osobista odpowiedzialność za zobowiązania); założenie wymaga kapitału zakładowego.
-Spółka z O.O. - jest zakładana w formie aktu notarialnego (w nim: określeni udziałowcy, wielkość udziałów, przedmiot działalności organy) udziały w spółce mogą mieć charakter pieniężny lub rzeczowy(aport).
-Spółka AKCYJNA-do utworzenia konieczne sporządzenie statutu (sprawy istotne dla spółki organy spółki i ich kompetencje), którego ustalenia weryfikuje sąd rejestrowy; wspólnicy-akcjonariusze, majątek umieszczony w spółce-akcje.
-Spółka EUROPEJSKA-utworzona przez krajowe podmioty gosp. Działająca w co najmniej 2 krajach UE; musi spełniać wymogi formalne przewidziane we wszystkich krajach, w których zamierza działać.
15) Osoba fizyczna jako przedsiębiorca
Może prowadzić dział.gosp. pod własnym imieniem i nazwiskiem, odpowiedzialność za zobowiązania jest taka jak komplementariusza w so (osoba fizyczna ponosi odpowiedzialność bezpośrednią i całym swoim majątkiem, ale wszelkie zobowiązania z nich wynikające muszą być najpierw z majątku przedsiębiorstwa potem z osobistego)
16) Specyfika spółki małżeńskiej
W latach 1998 - 2006 były rejestrowane jako pojedynczy podmiot gosp. (tzn. jako osoba fizyczna) od 2006 małżonkowie mogą prowadzić wspólna dział. gosp. na dwa sposoby:
- mogą rejestrować się jako osoby fizyczne prowadzące dział. gosp. i utworzyć spółkę cywilną;
- mogą skorzystać z przepisów kodeksu cywilnego i założyć przedsiębiorstwo rodzinne, zarejestrować je jako odrębny podmiot gosp. (w takim przedsiębiorstwie małżonkowie są traktowani jak komplementariusze w spółce jawnej).
17) Rodzaje przedsiębiorstw sektora publicznego
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE -właściciel- skarb państwa, organ założycielski-minister z danej branży lub wojewoda (zależy od wielkości przeds.)działają na zasadach:
-samodzielności – przedsiębiorstwo podejmuje decyzje samodzielnie, bez udziału organu założycielskiego;
-samorządności – decyzje podejmuje załoga przeds.
-samofinansowania – przedsiębiorstwa mają być nastawione na zysk;
PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARKI KOMUNALNEJ – samorządowe, zadanie-realizacja kompetencji samorządu w zakresie zaspokajania potrzeb społ. Działają w oparciu o kodeks spółek handlowych; mogą przyjmować charakter spółki (najczęściej kapitałowa)
ZAKŁAD BUDŻETOWY – prowadzi własną dział.gosp. ale nie ma pełnej swobody podejmowania decyzji;
JEDNOSTKA BUDŻETOWA – jest w całości utrzymywana z budżetu innej jednostki sektora budżetowego, jednostka budżetowa nie może prowadzić działalności przynoszącej zyski, wyjątki są ściśle uregulowane przez prawo.
PARTNERSTWWO PUBLICZNO-PRYWATNE – wspólne przedsięwzięcie jednostki sektora publicznego oraz przedsiębiorstw prywatnych, które ma na celu realizację określonego zadania sektora publicznego.
18) Koncesjowanie działalności gospodarczej
19) Licencje i zezwolenia w działalności gospodarczej
W podejmowaniu działalności gospodarczej zagwarantowana jest swoboda, jednak występują pewne ograniczenia wolności np. co do wyboru rodzaju działalności gospodarczej poprzez obowiązek uzyskania koncesji, bądź zezwolenia. Dlatego kiedy już określiliśmy, jaki rodzaj działalności chcemy prowadzić, musimy sprawdzić czy na wykonywanie tego rodzaju działalności istnieje potrzeba posiadania koncesji lub zezwolenia.
Uzyskanie zezwolenia bądź koncesji w przypadku niektórych rodzajów działalności podyktowane jest względami bezpieczeństwa, ochrony interesów konsumentów i Państwa. Rodzaje działalności gospodarczej wymagające koncesji określa ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807), która każe uzyskiwać koncesje dla: poszukiwania i składowania kopalin, działalności związanej z bronią i materiałami wybuchowymi, prowadzenia przewozów lotniczych, działalności radiowo‑telewizyjnej, ale również takiej, podejmowanej przez średnich i małych przedsiębiorców działalności jak obrót paliwami i energią czy ochrona osób i mienia.
Koncesje są udzielane na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat. ...
Labela