Horacy - Wybór poezji.pdf

(1805 KB) Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
HORACY
WYBÓR POEZJI
_____________________________________
Oprac.
JERZY KROKOWSKI
ODY
i
Maecenas atavis eclite regibus
0 ty, którego niegdyś królami były przodki,
Mecenasie, mój skarbie, mój opiekunie słodki!
Bywa, że człek niejeden żywi jeno pragnienie,
By rozniecać kurzawę w olimpijskiej arenie,
5 A jeżeli osiągnie metę powózka chyża,
Mniema, iż go ku bogom palma zwycięstwa zbliża. Inny znowu się
wspina do kurulnych zaszczytów, Zabiegając o względy tłumu
zmiennych Kwirytów. Tamten zaś opatruje zbożem własne spiżarnie 10
Licząc, wiele też korcy z rynków libijskich zgarnie.
Ów zaś z zamiłowaniem ziemię pługiem obrabia;
Nigdy w myśl mu nie przyjdzie siąść na pokład korabia
1 ze strachem żeglować przez cieśninę myrtojską:
Ponad skarby Attala woli zagrodę swojską.
1. Do Mecenasa - czego pragnie dla siebie poeta. Zob. także przekład Ignacego
Krasickiego w Dodatku, nr XI.
w. 1 krlami były przodki - C. Cilnius Maecenas pochodził z królewskiego rodu
etruskiego.
w. 7 kurulnych zaszczytw - urzędów (po łac. honores ) edyla kurulnego, pretora,
konsula.
w. 8 Kwirytw - uroczysty tytuł pełnoprawnych obywateli rzymskich, w. 10. z
rynkw libijskich - w oryg. areis ‘klepisk’; Libia w pn. Afryce była jednym z głównych
spichlerzy Rzymu.
w. 13 Cieśninę Myrtojską - część Morza Egejskiego od wysepki Myrtos koło
Eubei.
w. 14 skarby Attala - przysłowiowe, j ak bogactwa królów perskich; Attalos III,
król Pergamonu w Azji Mniejszej, umierając w 133 r. zapisał swoje królestwo
Rzymianom; utworzono z niego prowincję Asia, źródło dochodów państwa i
dzierżawców podatków państwowych, tzw. publikanów.
15 Kupiec, gdy go na morzu groźny nęka huragan,
Chwali włości swe ciche, zyskom nie szczędzi nagan,
Lecz niebawem w świat płynie na skołatanej łodzi,
Boć niełatwo z dochodem niepokaźnym się zgodzi. Niejeden zaś
wytrawny pieczeniarz, biesiad wyga,
20 Przed kielichem starego Massyku się nie wzdryga,
Wśród łąki, co drzew cieniem i nurtem wody chłodnie,
Na gnuśnych wczasach całe przepędza popołudnie.
Wielu obóz pociąga i dźwięki trąb i surem,
Które przeczuciem wojny napełniają ponurem 25 Serca
matek. Myśliwy w kniei przepędza noce,
A gdy warchlak marsyjski w sidłach mu się szamoce,
Lub gdy wierne ogary wpadną na trop jelonka,
Zapomina, że w domu płacze za nim małżonka.
Ja, gdy czoło uczone w święte przystroję bluszcze,
30 Bogom czuję się bratem, nie dbam o ludzi tłuszcze.
W chłodnym gaju, gdzie tańczą z Nimf orszakiem Satyry
Polihymnia mi chętnie nastraja struny liry,
Euterpe mi wtóruje na swej sielskiej piszczałce,
A ja sobie i Muzom pieśń tę eolską kształcę.
35 Jeśli na miano wieszcza zasłużyłem z twej strony,
Wierzę, iż sławą moją uderzę w nieboskłony.
Jzef Birkenmajer
w. 20 starego Massyku - wino, od góry Massicus w Kampanii, w. 26 warchlak
marsyjski - odyniec w kraju Marsów, bitnego szczepu w La- cjum.
w. 29 czoło uczone - od czasów aleksandryjskich poeta nosi przydomek doctus
‘uczony’.
w. 29 w święte... bluszcze - poświęcone Bachusowi, na równi z Apollinem
wzywanemu przez poetów jako dawca natchnienia, por. oda II 19 i III 25.
w. 32-33 Polihymnia - Muza poezji hymnicznej, Euterpe - Muza poezji lirycznej.
w. 36 uderzą w nieboskłony, tj. wzniosę się do gwiazd.
2
lam satis terris nivis atque dirae
Dosyć już śniegów zesłał Bóg tej ziemi,
Dość ją gradami srogimi poraził I w grody
święte bijąc gromy swemi Miasto przeraził.
5 Przeraził ludy, że się po raz wtóry
Wróci wiek Pyrry, i płacz i zniszczenie,
Kiedy to Proteus wiódł w wysokie góry
Morskie stworzenie,
A ryby w drzewach więzły, gdzie gołębie 10
Płochliwe dotąd miewały mieszkanie,
Kiedy pływały przez rozlane głębie
Strwożone łanie.
Widzielim przecie, jako Tyber płowy Od morza
zwrócił wstecz się i w głębinie 15 Biegł swej
pogrążyć i gród pałacowy,
Westy świątynie,
Zbyt skory mściciel liii, łzawej dziewy
Czuły małżonek, bez Jowisza zgody
2. Do Cezara Oktawiana, zbawcy zesłanego Rzymianom z nieba. Pisana w zimie
28 r., na krótko przed złożeniem przez Oktawiana swych nadzwyczajnych uprawnień
na ręce senatu, 13 stycznia 27.
w. 3 grody święte - dwa wierzchołki Kapitolu, Arx i Capitolium. w. 6 wiek Pyrry -
potop; Deukalion i Pyrra, jedyna para ludzi, jaka ocalała od potopu i dała początek
nowemu pokoleniu ludzi, por. Owidiusz, Przemiany ks. I, BN II nr 76, s. 16 nn.
w. 7 Proteus - bożek morski, pasący trzodę Neptuna (foki) w morzu; przy-
taczaniem tradycyjnych „niemożliwości ( adynata ) maluje poeta niezwykłość sytuacji.
w. 15-16 grd pałacowy, Westy świątynie - Regia (pałac królewski), siedziba
najwyższego kapłana na Forum Romanum w pobliżu świątyni Westy.
w. 17-18 Zbyt skory mściciel liii... bez Jowisza zgody - bóg rzeki Tyber z
poduszczenia matki Romulusa i Remusa Rei Sylwii (liii), która potem została
Iście się srożył, pędząc przez brzeg lewy 20
Wartkie swe wody.
Młódź z swych nieliczna winy rodzicieli
Posłyszy: miecze ostrzyli na siebie Rzymianie, z
których lec wrogowie mieli W krwawej
potrzebie.
25 Jakiegoż boga w pomoc lud przywoła,
Aby odwrócił od nas zguby groźby?
Czym święta dziewa Westę zbłagać zdoła,
Głuchą na prośby?
Komu więc odda Jowisz w swym wyroku 30
Zbrodni zmazanie? Owo zzejdź nam ninie
Wieszczy, w przejasnym zakryty obłoku,
O Apollinie.
Lub, jeśli wolisz, Erycyno jasna,
Zzejdź z Kupidynem do naszego grodu,
35 Lub ty, gdy miła tobie krew twa własna, Ojcze
narodu,
Cożeś już syty dość i krwi, i znoju,
Który miłujesz miecze i zgiełk srogi,
I Rzymianina, co w zaciętym boju 40 Zmaga
się z wrogi.
Albo ty, zmienion w kształtnego młodziana, Na
ziemski przebyt boski objawiciel, Skrzydlaty
Mai syn i godny miana:
Cezara mściciel.
jego żoną, mści się na Rzymianach za zabójstwo Juliusza Cezara, wbrew woli Jowisza,
który opiekuje się Rzymianami.
w. 27 święta dziewa - mowa o westalkach.
w. 33 Erycyno - przydomek Wenery od góry Eryks na Sycylii.
w. 36 Ojcze narodu - Mars jako ojciec Romulusa.
w. 43 Skrzydlaty Mai syn - Merkury, posłaniec bogów; jego zrównanie z
Oktawianem pochodzi może od Horacego.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin