test_5.doc

(5) Podstawowe pojęcia i definicje

Akcje jest to rodzaj papierów wartościowych stanowiących tytuł własności do części mająt­ku spółki oraz do udziału w podziale zysków.

Całkowite koszty stałe (TFC — ang. total fixed costs) nie zależą od wielkości produkcji i są ponoszone na stałe czynniki produkcyjne.

Całkowite koszty zmienne (TVC — ang. total yariable costs) zależą od wielkości produkcji i wraz z nią się zmieniają. Są one ponoszone na zakup zmiennych czynników produkcji.

Całkowite przychody równają się iloczynowi ilości sprzedanych produktów i ceny, po jakiej sprzedaż została zrealizowana.

Długi okres to taki, w którym nakłady wszystkich czynników mogą się zmieniać i dlatego też mamy do czynienia tylko ze zmiennymi czynnikami produkcyjnymi.

Firma (przedsiębiorstwo) jest to organizacja posiadająca własną nazwę i decydująca o za­trudnieniu czynników wytwórczych, o sposobach wytwarzania produktów i o wszelkich aspek­tach prowadzonej działalności.

Funkcja produkcji pokazuje zależność między czynnikami produkcyjnymi wykorzystany­mi w procesie produkcyjnym i produktami otrzymanymi jako wynik tego procesu.

Koszty całkowite (TC — ang. total costs) jest to suma kosztów poniesionych na wszystkie czynniki wytwórcze wykorzystane do produkcji.

Koszty krańcowe (MC — ang. marginal costs) jest to przyrost kosztów całkowitych spowo­
dowany wzrostem produkcji o jednostkę: MC =delta TC przez delta TP              .

Koszty przeciętne (AC — ang. average costs) są to koszty poniesione na wyprodukowanie każdej jednostki produktu.

Krótki okres to taki, w którym zatrudnienie niektórych czynników wytwórczych nie zmie­nia się wraz ze zmianami wielkości produkcji.

Ograniczenie rynkowe tworzą warunki, w jakich zakupywane są czynniki produkcyjne i sprzedawane są produkty.

Ograniczenie technologiczne określone jest przez dostępne metody produkcyjne.

Produkt całkowity (TP — ang. total product) jest to całkowita wielkość produkcji wytwo­rzona w jednostce czasu.

Produkt krańcowy (MP — ang. marginal product) zmiennego czynnika produkcyjnego jest to przyrost produkcji, produktu całkowitego, spowodowany wzrostem zatrudnienia tego AT P czynnika o jednostkę: MP =   delta TP przez delta L, gdzie L oznacza prace (ang. labour).

Produkt przeciętny (AP — ang. average product) jest to ilość produktu całkowitego przypadająca na jednostkę czynnika produkcyjnego: AP = TP przez L—, gdzie L oznacza pracę, czyli jeden ze zmiennych czynników produkcyjnych.

Przeciętne koszty całkowite (ATC — ang. average total costs) pokazują, jaka część kosztów całkowitych została poniesiona na każdą jednostkę produktu: ATC = TC przez TP

Przeciętne koszty stałe (AFC — ang. average fixed costs) pokazują, jaki koszt stały został poniesiony na każdą wytworzoną jednostkę produktu: AFC = TFC przez TP

Przeciętne koszty zmienne (AVC — ang. average variable costs) pokazują, jaka część całkowitych kosztów zmiennych została poniesiona na otrzymanie jednostki produktu:AVC = TVC przez TP

Przedsiębiorstwo publiczne jest to firma będąca własnością rządu.

Spółdzielnia jest to firma, której właścicielami są ci, którzy w niej pracują.

Spółka jest to rodzaj przedsiębiorstwa, którego właścicielami są posiadacze akcji (udzia­łów).

Stałe czynniki produkcyjne są to te czynniki, których zatrudnienie nie zmienia się wraz z wielkością produkcji.

Zakład produkcyjny jest to tylko jeden z elementów firmy (wchodzi w skład firmy) i samo­dzielnie nie prowadzi działalności gospodarczej.

Zmienne czynniki produkcyjne są to te czynniki, których zatrudnienie zmienia się wraz z wielkością produkcji, np. surowce czy praca.

Zysk jest to rodzaj dochodu otrzymywanego przez właścicieli firm i równa się różnicy między całkowitymi przychodami ze sprzedaży produktów a całkowitymi kosztami poniesionymi -a wytworzenie tych produktów.

(5) Streszczenie rozdziału

1. Przedsiębiorstwa różnią się wielkością, gdyż przedsiębiorstwem może być zarówno fir­ma jednoosobowa, jak i koncern zatrudniający dziesiątki tysięcy ludzi. Również firmy różnią <ie forma własności. Jednakże celem działalności wszystkich firm jest maksymalizacja zysku.

2. Każda firma może wykorzystywać różne sposoby produkcji, a każdy z nich można przed­stawić za pomocą funkcji produkcji. Funkcję produkcji, czyli produkt całkowity, charakteryzują produkty krańcowy i przeciętny.

3. Firma, aby móc produkować, musi zatrudniać czynniki wytwórcze. Koszty ponoszone na zatrudnienie tych czynników można podzielić na różne kategorie. Wartość wszystkich nakła­dów przedstawiają koszty całkowite, a można je podzielić dla krótkiego okresu na stałe i zmien­ne. Bardzo ważnym sposobem interpretowania kosztów jest ich przedstawienie w postaci kosz­tów krańcowych, które pokazują, o ile rosną koszty przy wzroście produkcji o jednostkę. Istnie-ie jeszcze kategoria kosztów przeciętnych, która pokazuje wielkość ponoszonych kosztów przypadających na jednostkę produktu.

(5) Sprawdź, czy zrozumiałeś

1.       Koszty produkcji zależą od wszystkich podanych czynników, oprócz:

a.        metod produkcyjnych

b.      wielkości produkcji

c.       popytu na produkt

d.      wielkości firmy

e.       cen czynników wytwórczych

2. Pełne koszty produkcji stanowią nie tylko koszty ........................ które przedsiębiorca musi kupić, ale także koszty ....................... Jeśli na przykład właściciel lodziarni mógłby zarobić 10 tyś. zł rocznie pracując jako doręczyciel firmy DHL i mógłby otrzymać odsetki od oszczęd­ności w wysokości 5 tyś. zł, które zainwestował w lodziarnię, przy stopie procentowej wyno­szącej 10%, to jego koszty alternatywne wyniosą ....................... .

3.   Firma może obliczyć swój produkt krańcowy.

a. dzieląc produkt całkowity przez wielkość zatrudnienia zmiennego czynnika wytwór­czego

b. określając przyrost produktu całkowitego spowodowany wzrostem zatrudnienia zmien­nego czynnika wytwórczego o jednostkę

c. mnożąc przyrost produktu całkowitego przez przyrost zatrudnienia czynnika wytwór­czego

d. dzieląc przyrost zatrudnienia czynnika wytwórczego przez cenę tego czynnika

4.      Przeciętne koszty stałe są wyższe wtedy, gdy:

         a, produkcja jest mniejsza

        b. produkcja jest większa

        c. przeciętne koszty całkowite są niższe

       d. przeciętne koszty całkowite są wyższe

       e. przeciętne koszty całkowite osiągnęły swoje minimum

5.   Jeśli całkowity koszt wyprodukowania dziesięciu jednostek wynosi 100 zł, a koszt krańcowy jedenastej jednostki wynosi 21 zł, to:

a.       całkowite koszty zmienne wyprodukowania jedenastu jednostek wynoszą 121 zł

b.      całkowite koszty stałe wynoszą 79 zł

c.       koszt krańcowy dziesiątej jednostki produktu jest większy od 21 zł

d.      przeciętny koszt całkowity jedenastu jednostek wynosi 11 zł

6.                  Które z podanych stwierdzeń nie może być prawdą? Jeśli produkcja rośnie, to:

a.       koszty krańcowe rosną

b.      przeciętne koszty stałe rosną

c.       przeciętne koszty całkowite rosną

d.      przeciętne koszty całkowite maleją

e.       koszty całkowite rosną

7.   Wszystkie z podanych niżej decyzji są decyzjami krótkookresowymi firmy, oprócz:

a.       firma musi zatrudnić pracowników w godzinach nadliczbowych przy wzroście sprzedaży swojego produktu

b.      przy stałym wzroście sprzedaży firma decyduje się na wybudowanie nowego zakładu produkcyjnego

c.       przy spadku sprzedaży firma decyduje się na ograniczenie produkcji

d.      firma ogranicza zatrudnienie pracy przy długotrwałym spadku sprzedaży

8.   Funkcję produkcji firmy najlepiej można przedstawić jako:

a. zależność miedzy czynnikami produkcyjnymi i produktem

b. sposób mierzenia kosztów wytworzenia różnych poziomów produktu przy danych ce­nach czynników produkcyjnych

c. sposób mierzenia kosztów alternatywnych przy różnym wykorzystaniu czynników wy­twórczych

d. sposób przedstawienia zmian technologii wykorzystanej do produkcji w długim okresie

9.                  Jeśli firma zatrudnia czynniki produkcyjne do uzyskania produktu, to można wyznaczyć dla niej produkt całkowity, krańcowy i przeciętny. Produkty te:

a.       opisują zależność między czynnikami produkcyjnymi a produktem

b.      wyznaczają wielkość produkcji, przy której producent maksymalizuje zyski

c.       informują producenta, czy produkcja jest realizowana efektywnie

d.      łączą czynniki wytwórcze, ich ceny i produkty

10.              Całkowite koszty stałe firmy w krótkim okresie:

a.       maleją wraz ze wzrostem produkcji

b.      pozostają nie zmienione niezależnie od wielkości produkcji

c.       równają się kosztom wykorzystania zmiennych czynników produkcyjnych

d.      rosną wraz ze zwiększaniem produkcji

11.                Jeśli przy produkcji dziesięciu jednostek produktu firma ponosi koszty całkowite w wyso­kości 847 zł, przy produkcji jedenastu jednostek jej koszty całkowite wynoszą natomiast 950 zł, to można wyznaczyć koszt krańcowy wyprodukowania jedenastej jednostki:

a.        1824 zł

b.      950 zł

c.       54 zł

d.      103 zł

e.       nie można wyznaczyć tego kosztu

12. Dla firmy krótkim okresem jest okres

a. w którym wszystkie czynniki produkcyjne są zmienne

b. w którym przynajmniej jeden czynnik produkcyjny jest stały

c. który trwa przynajmniej jeden rok

d. w którym można dostosować wielkość zakładu produkcyjnego do potrzeb rynkowych

e. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa

13. W długim okresie firma:

a. posiada wszystkie czynniki produkcyjne stałe oprócz jednego

b. posiada tylko zmienne czynniki wytwórcze

c. może wymieniać niektóre czynniki produkcyjne

d. nie interesuje się swoimi zmiennymi kosztami

...