Bankowość inwestycyjna Nowakowski.docx

BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA

prowadzący: dr Paweł Niedziółka

podręczniki: (na kartce)

materiały: notatki

zaliczenie przedmiotu: test jednokrotnego wyboru, bez punktów ujemnych; na 1 pytanie – 1 min

1)      zerówka na ostatnim wykładzie, 2 tury; pozytywna ocena jest ostateczną (wyniki od ręki)

konsultacje: pn 19.00-20.00

3 października 2011 r.

system finansowy = instrumenty finansowe + rynki finansowe + instytucje finansowe + normy zasady obrotu instr./rynkami/instyt. finansowymi (prawo)

system finansowy – mechanizm współtworzenia i przepływy siły nabywczej między podmiotami niefinansowymi

Instrument finansowy

- > (z ust. o obrocie instrumentami finansowymi) – 29. lipca 2005 r.

- > (ogólnie) z ust. o rachunkowości – 29. września 1994 r.

1) instrumenty finansowe dzielą się na

a) papiery wartościowe

b) reszta

papiery wartościowe: akcje, prawa poboru, prawa do akcji, gwaranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne papiery zbywalne, które świadczą o prawie do danego majątku; zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji (rozliczane, np. w formie pieniężnej – rozliczenie różnicowe)

papierami wartościowymi nie są: tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania (fundusze otwarte), opcje, swapy, forwardy, kontrakty terminowe (futures) – instrumenty pochodne, dla których bazą są papiery, indeksy lub wskaźniki finansowe, waluty, stopy procentowe, wskaźniki rentowności, również towarowe instrumenty pochodne (np. opcje na pszenicę); kredytowe instrumenty pochodne (bazą jest ryzyko kredytowe)

inne derywaty (instrumenty pochodne) dot. zmian klimatycznych, uprawnień do emisji, zmian inflacji

(po co - > aby zabezpieczyć się przed inflacją (zarówno wzrostem jak i spadkiem)

2) instrumentem finansowym jest kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron, a zobowiązania finansowego lub instrumentu kapitałowego u drugiej; z kontraktu wynika jednoznaczne zdarzenie gospodarcze, bez względu na to, czy kontrakt ma charakter warunkowy czy bezwarunkowy

w szerszej def, mieszczą się instrumenty finansowe z 1. def. oraz kredyty, akredytywy

Za:

- akceptowanie przenoszenia siły nabywczej

- zbliżona funkcjonalność kredytu i obligacji

Instrumenty finansowe – podział

1. Funkcje

a. lokacyjne - depozyty

b. wierzycielskie – obligacje, kredyty

c. własnościowe – akcje

d. rozliczeniowe - weksle

e. pochodne - derywaty

opcje kupna – call

opcje sprzedaży – put

2. Czas

a. krótkoterminowe - <1 rok (bills)

b. średnioterminowe – 1-5 lat (notes)

a. długoterminowe - >5 lat (bonds)

3.

a. bezpośrednie – akcje, obligacje, kredyty

b. pośrednie – opcje na indeks

4.

a. bazowe

b. pochodne

10 października 2011 r.

Polskie regulacje prawne w niejednolity sposób traktują pojęcie instytucji finansowej – dwa źródła prawa odmiennie traktują to pojęcie

a. Wąska definicja – prawo bankowe

instytucja finansowa – instytucja nie będąca bankiem ani instytucją kredytową, której podstawowa działalność, będąca źródłem większości przychodów, polega na wykonywaniu działalności w następującym zakresie
- nabywanie, zbywanie akcji
- udzielanie pożyczek ze środków własnych
- udostępnianie składników majątkowych na podstawie umowy leasingu
- świadczenie usług w zakresie nabywania i zbywania wierzytelności
-usługi związane z transferem środków pieniężnych
- emitowanie instrumentów płatniczych i administrowanie nimi
- udzielanie gwarancji, poręczeń, zaciąganie innych zobowiązań, nieujętych w bilansie
- obrót na rachunek własny lub innej osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej (o ile posiada ona zdolność prawną) terminowymi operacjami finansowymi, instrumentami rynku pieniężnego oraz papierami wartościowymi
- uczestnictwo w emisji papierów wartościowych i świadczeniu usług związanych z tą emisją

- zarządzanie aktywami

-doradztwo finansowe (również inwestycyjne)

- świadczenie usług, które polegają na wykonywaniu zleceń na rynku pieniężnym

b. kodeks spółek handlowych

- Bank

- Fundusz inwestycyjny

-

- Narodowy fundusz inwestycyjny

- Zakład reasekuracji

- Zakład ubezpieczeń

- Fundusz powierniczy

- Towarzystwo emerytalny

- Fundusz emerytalny

- Dom maklerski

W świetle ustawy prawo bankowe bank jest instytucją kredytową

Bank – działalność polegająca na przyjmowaniu depozytów (pasywna str działalności) oraz udzielanie kredytów i emisja pieniądza elektronicznego

Funkcje systemu finansowe

·      Pomocnicza do sfery realnej (produkcji, sprzedaży) – dzięki pomocy systemu finansowego, sfera realna mogła się lepiej rozwijać, przejście z gospodarki barterowej na pieniężną – pieniądz ułatwia wymianę, jest środkiem gromadzenia wartości /podstawowa funkcja SF/

·      Dzisiaj są odmienne zdania: SF jest komplementarny do sfery realnej oraz SF jest całkowicie oddzielony od sfery realnej (przejaw: np. obrót papierami wartościowymi)

·      Przeszliśmy ze sfery subsydiarności, poprzez komplementarność, a obecny kryzys dowiódł, że pewne segmenty SF funkcjonują zupełnie niezależnie od sfery realnej – SF ma nie tylko usprawnić sferę realną, ale jest także gama instrumentów na SF, które istnieją same dla siebie (-> mówi się, ze rozdźwięk miedzy sferami poprowadził świat do kryzysu)

·      obniżanie kosztów transakcyjnych (związane z pozyskiwaniem, przetwarzaniem, monitorowaniem, analizą, przygotowaniem informacji)

·      kojarzenie strony, która wykazuje się nadwyżką finansową i tej, która ma niedobór środków pieniężnych

·      zapewnienie (tworzenie) skutecznych metod i procedur zarządzania ryzykiem – modele zarządzania ryzykiem implementowane w instytucjach finansowych (identyfikacja, kwantyfikacja, dostosowania instrumentów zabezpieczania przed ryzykiem, controlling) są implementowane później również w przedsiębiorstwach

·      rozliczenie i dokonywanie płatności

·      informowanie o cenie instrumentów finansowych – dokonywanie ich wyceny

·      informowanie o kondycji uczestników systemu – rating, spread

·      transformacja terminów, kwot i ryzyka – zarówno przez mechanizm kredytu jak i rynek kapitałowy – jeżeli nie byłoby banku, spotkałyby się dwie ufające sobie osoby, jedna by chciała zainwestować na 30 dni, druga by chciała pożyczyć, ale na 5 lat – pewnie by się nie dogadały
Bank reguluje stosunki między klientami, bank dokonuje transformacji – kieruje atrakcyjną ofertę do osób które chcą pożyczyć od banku i ulokować nadwyżkę w banku

sekurytyzacja – wiąże się ze skróceniem okresu rotacji aktywów

·      integrowanie gospodarki

·      zapewnianie sposobów pokonywania problemu niedostatku motywacji w sytuacji występowania asymetrii informacyjnej

·      kreacja pieniądza

·      funkcja kapitałowa

·      gromadzenie środków i inwestowania środków w aktywa służące tezauryzacji

·      pobudzanie poodkładania oszczędności

·      przepływ wolnych środków pieniężnych

·      umożliwienie sprawowania kontroli nad środkami, które zostały pożyczone i zainwestowane

Typologia systemów finansowych

Corporate governance – zespół działań, systemów, procedur, za pomocą których organ nadzorujący dany podmiot weryfikuje działania organów zarządzających, w taki sposób, aby nie został pominięty interes akcjonariuszy

Modele nadzoru korporacyjnego

- > angloamerykański – zewnętrzny – kwestią priorytetową jest interes akcjonariuszy oraz wszelkiego typu kwestie finansowe, mierzone za pomocą wartości rynkowej spółki

- > kontynentalny-japoński – wewnętrzny – ukierunkowany na zaspokajanie celów  grup udziałowych

Cele udziałowców w modelu zew.

- zapewnienie korzyści z zysków, czyli z inwestycji w poszczególne spółki

- dywersyfikacja – udziałowcy nie znają tak dobrze firmy od wew. więc budują duże portfele (z wielu spółek)

- brak koncentracji własności

- silne, dobrze uregulowane rynki papierów wartościowych

- luźne relacje między przedsiębiorstwami i udziałowcami

- udziałowcy zwracają uwagę na płynność inwestycji

- Arm’s length financing – staramy się tak określić warunki cenowe, aby każda transakcja przyniosła określony dochód

Cele udziałowców w modelu wew.

- zapewnienie korzyści z relacji (długoterminowej) - > udziałowcy dobrze znają spółkę, jej problemy, szanse i zagrożenia

- przejęcie kontroli nad spółką

- wysoka koncentracja własności

- słabiej uregulowane rynki papierów wartościowych

- ścisłe relacje przedsiębiorstw i udziałowców (ogólniej: interesariuszy)

- optymalizacja kontroli i dostępu do informacji

- relationship financing (banking) – bankowość relacyjna – staramy się maksymalizować dochód, ale nie z pojedynczej transakcji; całe spektrum produktów, z których korzysta partner ma nam przynosić jak najwyższy dochód

17 października 2011 r.

- dochód odsetkowy -> marża (określa premię za ryzyko) =/= prowizje (od np. zaangażowania; środki do podjęcia, stand-by)

- odnosimy do zaangażowania kapitału

- arm’s length financing – tylko jedno zaangażowanie, ocenia się tylko jedno!

- czasami jest jedyną możliwością! Np. telekomunikacja

Model wewnętrzny:

·         Pojedyncza transakcja może być niedochodowa, ważna jest cała relacja z klientem

·         Co to do dochód z relacji? Jak go określić? Dochód z transakcji jest łatwo wyznaczyć

·         Trzeba zdefiniować okres za jaki określamy dochód z relacji

·         Mimo trudności, model ten jest lepszy -> mniejsze wahania w finansowaniu podczas „ciężkich czasów” (bo: dobra, stabilna relacja przedsiębiorstwo <-> bank)

·         Nadmierna konkurencja w bankowości nie jest pożądana! Bardzo silna presja na ceny i liberalizacji ograniczeń kredytowych mogą prowadzić do upadków (oblanie stress-testów) banków

·         Umowy o wyłączność współpracy

Warunki funkcjonowania wierzycieli

Model zewnętrzny:

·         Znaczna zmienność powiązań kredytowych

·         Korzystne dla dłużnika prawo upadłościowe

Model wewnętrzny

·         Trwałość powiązań kredytowych

·         Korzystne dla wierzyciela prawo upadłościowe

*Polsce bliżej do modelu wewnętrznego

Podział systemu finansowego na:

1. rynek finansowy – model anglosaski -> rynek papierów wartościowych
2. system bankowy – model kontynentalny (niemiecki, reński, japoński)

* z jakim modelem mamy do czynienia?

·         metoda poziomów (zasobowa): badamy udział poszczególnych instrumentów finansowych w majątku/kapitale banku

·         metoda przepływów netto: różnica (napływ-spłata) zobowiązać w całości inwestycji rzeczowych

·...