William Wilson.pdf

WILLIAM WILSON

Cóż powie — on? Co powie gło umienia —

Ta zmora zmór, co za mną kroczy w lad?

Chamberlayne-„Pharronida“

NiechżemiwolnobdiedocaunaywaćiWilliamemWilonemRecywitemojenawikonie

powinnopokalaćleżącejotopredemną,nietknitejjecekartyNawikoowoażnabytcto

byłopredmiotemwgardyilku— ródłemwtrtudlamojejrodinyCyliżwburonewichrynie

otrąbiły beprykładnej hańby tego nawika aż po najdale krańce kuli iemkiej? O,

najamotniejyewytkichwygnańców!Cyliżnieumarłenaawedlawiata— dla jego

acytów,dlakwiatów,dlałocącychiurojeń?Icyliżchmuragta,ponuraibezkresna nie

awiłanawiekipomidytwojąnadiejąaniebem?Gdybymmógłnawet,niechciałbymawreć

diiajwtychkartachwpomnieniaotatnichlattrudnejdoopianiandyduchainieprebacalnej

zbrodni. Taotatniaepokamegożyciapitryłaażpokreotatecnyiloćhańbiącychmi

wytpkówipragnjedynieokrelićródłoichpochodeniaJest to naraiemójamiarwyłącny

LudieawycajnikcemniejątopniowoCodomojejooby— wszystka cnota w oka mgnieniu,

nienackaopadłaemnie,jakopłacOdtuinkowejmniejwicejroputyiedmiomilowym

krokiempreruciłemiwwiatmórbardiej,niżheliogabalowychPowolobiewcałej

rociągłociopowiedieć,jakitra,jakijedynywwymrodajumupchnąłmikuowymupadkom

Zbliżaimierćicień,któryjąpopreda,nakaemucieńdoignąłmegoercaWmym

pochodiepopredolinmrokówpożądamwpółcucia— chciałbymrec— miłoierdiamych

blinich Pragnąłbym ich prekonać, że byłem poniekąd niewolnikiem okolicnoci, które i

wymykająwelkimdooromludkimŻycyłbym,abywcegółach,któreimpodam,wykrylina

mojąkoryćpewnąmaluckąoaprenaceniawródaharygróChciałbym,abyunali,że

chociażtenpadółłyniewielkichpoku,niktdotądnigdyniebyłkuonywtenpoóbibe

wątpienianigdywtenpoóbnieuległCyżniedlatego,iżniktnigdyniedonałtychamych

cierpień?Zaprawd— cyliżnieżyłemwenie?Cyliżotoniegin,jakooiaragroy i tajemnicy

najdiwacniejejewytkichmórpodkiżycowych?Jetempotomkiemray,którąawe

wyróżniałtemperamentdolnydoprywideńiłatwoapalny,ipierwelatamegodiecińtwaą

jużdowodem,żemcałkowicieodiedicyłcechymegorodu.

Zbiegiemcaucechyowearyowałyidoadniejiwielupowodówtałyidlamychpryjaciół

predmiotempoważnychniepokojów,adlamnie— ródłemitotnychkrywdtałemi—

amowolny, pochopny do najdikych wybryków Oddałem i na patw najbardziej

niepokromionymnamitnociomRodicemoi— ludiełabegocharakteru,dotknicina domiar

udrkąpryrodonychiorganicnychniedoborów,niewielemogliprediwiąćdlaprytłumienia

łychkłonnoci,któredradałemNieaniedbaliewejtronykilkułabychinietranychwyiłków,

któreigołarominłyamiaremiakońcyłycałkowiciemoimtryumemOdtądłowomoje

tałoiwdomu— rokaem,iwwieku,gdydiecijenowyjątkowopobywająiwychwdideł,

prynanomiwolnąwolitałemipanemmychwytkich,wyłąceniemimienia,— cynnoci

Pierwemojeżyciakolnegowrażeniawiążąiobernymadiwacnymbudynkiemwtylu

Elżbiety,wgłuchymakątkunglii,trojnymwnieliconoćolbrymich,kowatychdrew, a

któregowytkiedomotwabyływyjątkowoamierchłeI,doprawdy,owoccigodneatarożytne

miateckobyłopodobinąmareńimiejcemocarowańduchaInawetwtejchwiliudielaimej

wyobraniożywcydrecjegodogłbicienitychalei,ioddechmójnapełniaipowiewemjego

tyiącnychgajów,idotądjeceniewytłomaconąrokoądrżnawpomnieniepieriowycha

głuchychbrmieńdwonu,którycogodinawymnagłymagderliwymporykiemroarpywałci

mglitejatmoery,kdygrążyłaidremotądjtadwonnicagotycka,całabamiodobna

Zaitewytekaóbdotpnegoobecniemymdonaniomcciacerpiecegółowych

wpomnieńżyciakolnegoiwłaciwychmumronekZatraconemu,jakomjet,wklce— wklce

— niestety! — ażnabytrecywitej,— wybacąchyba,żeukamwielcekruchejiwielceprelotnej

pociechywtychdiecicychilunychwpominkachchociażgołapopoliteibłaheameprei,

nabierająkądinądwmejwyobranidoniołociprygodnej dikiwemuciłemuwiąkowi

miejcemiepoką,wktórychdiiejegooddaleniapotregampierwe,niejanepretrogilou,

coodowegocauwtakgłbokiepowinąłmicienieNiewbraniajcie-żmiwpomnień!

Domotwo,jakrekłem,tarebyło ibeładnePodwórecbyłoberny,okolonywyokimakrepkim

muremcegieł,akońconympolepąglinyitłuconegokłaTenaniec,godnywiienia,nacył

granicnaegopańtwaOcynaepredotawałyipoaniąjenotryraynatydień— raz

jedencoobota,popołudniu,gdywtowarytwiedwóchdoorcówkolnychwolnonambyło

odbywaćpołemkrótkiepacerydowiąiedniej,idwaray— co niedziela, — kiedy, uszykowani,

jakżołnierenapopiie,limydojedynegowmiateckukocioła,abywyłuchaćporannegoi

wiecornegonabożeńtwaRektoremnaejkołybyłpatorowegokociołaZjakimgłbokim

ucuciempodiwuioołomienianaejkuchóromoddalonejławypryglądałemmui,gdy

wtpowałnaambonkrokiemurocytyma powolnym!Tapotaćccigodna,obdaronaoblicem

tak łagodnym i dobrotliwym,pryodianawattakobiciepołykliwąitakpokapłańkurowiewną

— prybranawperuktaktarannieupudrowaną,atakwytywnionąiutą— cyliżmogłabyćtym

amymcłekiem,którypredchwilą,twarąurowąiwodieżyatabaconej,dycyplinąwrku,

cuwałnadwykonaniemdrakońkiejutawykolnej?O,wybujałytoparadok,któregopotwornoć

wyklucawelkąodpowiednapytanie!

Wkąciemaywnegomurutkwiły,jaknapokucie,jecemaywniejedrwi,celnieamknite,

uptroneauwamiiakońconeugóryrokrewieniemibategożelatwa

Jakieżgłbokieucucietrachueryłyowedrwi!Rowierałyijenodlatrechperiodycznych

wycieczek i powrotów,októrychjużmówiłem,— wówcawkażdymgrycieichpotżnychawia

odłaniałinamnadmiartajemnic,— caływiaturocytychpotreżeńlubjeceurocytych

romylań

Obernaagrodamiałaktałtnieprawidłowyipodiałnakilkacci,którychtrycyctery—

najwike— tanowiłymiejcedlaabawMiejceowobyłowyrównaneipowleconedrobnymi

otrymcerkiemPamitamdobre,iżniepoiadałoanidrew,aniławek,aniw ogólenicwtym

rodajuMairoumieć,iżnajdowałoiwtylebudynkuOdproduwidniałniewielkikwietnik,

wyadanybukpanemiinnymikrewami,lecowąwitąoawolnonambyłoprekracaćjenow

radkichwielcewypadkach,jakpierwywtpdokoły,lubodjadotatecny,lubteż,byćmoże,w

chwilach,gdyktopryjaciółlubkrewnychkaałnaawołaćiweołorualimywdrogdo

rodinnychpieleynaBożeNarodenielubnawJana

Lecdom!Coaoobliwąatarąbudowląbyłówdom!Zadlamniebyłitnympałacemakltym!

KońcaniebyłojegokorytarowymakrtominieroumiałympodiałomTrudnobyłowtejlub

innej,nachybił-traiłwybranejchwilitwierdićcałąpewnocią,cyijetnapierwszym, czy na

drugim pitreMiałoiatopewnoć,iżwprejciujednegopokoju do drugiego stopa napotka

trylubcterytopniewgórlubwdółPróctegonieliconeiniedotpnepojciubyłybocne

podiały,któretakiwnuwałyiwynuwałyeiebie,iżnajdokładniejeogarniciemylącałoci

gmachuniewieleiróżniłoodowejmronki,aktórejpomocąoglądamyniekońconoćWciągu

latpiciumegopobytunigdyniepotraiłemdokładnieokrelićtejodległejokolicygmachu,wktórej

najdowałaicianaypialnia,prenaconadlamnieidlainnychoiemnatulubdwudziestu

żaków

Klaabyłanajoberniejąkomnatąwcałymdomu,anawetwcałymwiecie,wkażdymraienie

mogłemioprećtakiemunaniąpoglądowiBardodługa,bardowąkaiponuronika,

dwułukowymi oknamiidbowympułapemWodległymkącie,któryiałpotrachem,tkwiła

agroda,mającaoiemdodiewiciutópkwadratowychatanowiącawgodinachwykładów

anctumnaegowierchnika,prewielebnegodoktoraBranby'egoByłatokrepkabudowa,

masywnymi drwiamiNilijeroewrećwnieobecnociDominie,wycybymyracejwybraligon

odrógiiremieniaWdwuinnychkątachwnoiłyidwiepodobne-żagrody— przedmioty o

wiele,coprawda,mniejejcci,alewkażdymraieródładoćnacnegopotrachu,jednanich

byłakatedrąmitrahumaniorów,drugaa— proeorajykaangielkiegoimatematykiRoiane

tamiampoalibelikiławipulpitów,traliwieobjuconekiążkamiplamitymodworem

palców,kryżowałyiwniekońconymbeładie— scerniałe,grybiałe, zjedzone czasem, i tak

gruntowniepożłobionewktałtyinicjałów,całkowitychimion,potacigrotekowychiinnych

licnycharcydiełcyoryka,żegołaatraciłyitbylejakoćormy,którejimudielonowcaach

wielceamierchłychNajednymkrańcualitkwiłolbrymiceberwody,anadrugim— zegar

niewiarogodnychromiarów

Zamknitywmaywnychmurachtejccigodnejkoły,pdiłemwakżebenudyibeniemaku

treciepicioleciemegożywota

Płodnyumyłdiecicyniewymagaodwiataewntrnegopobudekdlawejpracylubabawy,i

ponuranapoórjednotajnoćkolnegoitnieniaobitowaławpodnietypłomiennieje,aniżeli

owe,którychdojralamojamłodoćukaławuciechachmyłowych,awiekmki— w zbrodni.

Wakżemuwynać,iżpierwymójrowójumyłowybyłpodwielomawgldaminiebyt

popolity,anawetponadpoiomwybiegającyWypadkilatdiecinnychnajcciejniepootawiają

wduachludidojrałychbytwyranychladówNic,jeno— cieńmglity,— wątłea beładne

wspomnienie, — mtnagmatwaninakruchegoweelaiurojonychtrokInacejrecmiałaie

mnąZapewnedielnociądojrałegomżcynywycuwałemwdiecińtwieto,coidijece

ryjeiwmejpamiciwkonturachtakżywych,głbokich itrwałych,jakryunkimedalikartagińkich

A tymczasem — w rzeczy samej — z utartego punktu widzenia, — jakżetammałobyłotrecidla

wpomnień!

Ładporannychocknień,nakaudaniainapocyneknocny,naukalekcji,wygłaanieich

pamici,periodycnepółurlopyipacery,podwórecdlaabawwrajegokłótniami,wywcaamii

intrygami — wytkoto,niknionewmagicnymnieducha,awierałowobiecałynadmiar

wrażeń,prepychwypadków,niekońconoćnajromaitychwrueńinajbardiejpłomiennychi

upojnychpodnietHej!niegorejiżyłowonymwiekużelanym!Witocie— dikipłomiennej,

entuzjastycznej,władcejnature— wyróżniłemiwkrótcepomidyretymychtowaryówi

wolnaagołanienacniepoykałemprewagnadwytkimi,którymiwiekiemnieprecigali,

— nadwytkimi,wyjątkiemjednego

Byłtożak,który,wcaleemnąniepokrewniony,noiłtoamoimiitoamonawiko—

okolicnoćmałejamapreiwagi,gdyż,mimodotojnegopochodenianoiłemjednotych

licnychnawik,którenadodcaówniepamitnych— prawem przedawnienia — tałyiogólną

włanociąmotłochuWniniejszym pretoopowiadaniunadałemobieprewikoWilliamaWilona

— prewikomylone,któreniebytodrecywitegoodbiegaWródtych,co,mówiąckolnym

jykiem,tanowilinaąband,jedentylkomójimiennikmiałodwagwpóławodnictwaemnąw

wiedzy szkolnej, w grach i dysputach podczas wolnych od nauki godzin, — oraodmawianialepej

wiary mym twierdzeniomibewgldnegopoddaniaimejwoli,— łowem— przeczenia mej

dyktatureprykażdejladapoobnociJeliitniejenaiemidepotymkrańcowyibeatreżeń,

— jetnimwłaniedepotymgenialnegodieckawgldemłabychduchowotowaryów

BuntownicoćWilonabyładlamnieródłemnajdotkliwychakłopotańtym bardiej,żewbrew

prechwałkom,którychpublicnewtounkudojegooobyijejuroceńpodkrelanieuważałema

wójobowiąek,cułemwgłbiduytrachpredniminiemogłemniepostrzec wtymtakłatwo

preeńachowywanympoiomiedorównywaniamiwrciwocy — dowodówprawdiwej

wyżoci,ponieważam— ewejtronymuiałemprykładaćnieutannychtarań,ażebyuniknąć

porażki Wakże o tej wyżoci, lub racej równoci ja tylko jeden, właciwie, powiąłem

wiadomoćTowaryenai,dikiniepojtejlepocie,dawaliinawetniepodejrewaćjej

istnienia.

Irecywicie— jegowpóławodnictwo,wytrwałoćiprzede wszystkim jegouchwałeadotkliwe

wtrącaniaidowytkichmoichamyłównieigałyponadpoiomprawoobitychZdawałi

przy tym pobawiony miłoci włanej, która mi pchała do władtwa, ora owej namitnej

żywotnoci, która dotarcała mi rodków po temu Można było pomyleć, że w swym

wpóławodnictwiepowodujeiwyłącnieantatycnążądąkryżowaniamychamiarów,ora

niewalaniamniedopodiwuidoropacy,chociażdarałyichwile,gdymniemógłnieauważyć

powikłanymucuciemdumienia,poniżeniaigniewu,żedowychobelg,niewagiapreceń

dorucapewnądomiekbytniewceneji— doprawdy — najnienoniejejpodłońcem

prychylnociOwodiwneachowanieimogchybawytłumacyć obiewyłącnie,jakokutek

bewgldnejaroumiałoci,któraamowańcopoługujeigminnymtonemordownictwai

poparcia.

ZapewnetaotatniacechapotpowaniaWilonałącnienaymwpółimiennictwemora

prypadkową goła jednocenocią jawienia i w gmachu kolnym, prycyniła i do

ropowechnionegowróducniówklawyżychdania,iżjetemybraćmiCiawycajniebyt

cegółowowglądalidożyciamłodychkolegówWpomniałem,dai,lubpowinienembył

wpomnieć,iżWilon,wnajdalychnawetrogałieniachniebyłpokrewnionymymrodemLecz

— doprawdy — gdybymybylibraćmi,bylibymyjednocenieblinitami,ponieważpoopuceniu

akładudoktoraBranby'egodowiediałemiprypadkiem,żemójimiennikurodiłi19tycnia

1813 r. — godnyuwagibiegokolicnoci,gdyżdieńówjetwłaniedniemmoichurodinDiwnym

wydaćimożeówakt,żemimonieutannychtrwóg,októrepryprawiałomiwpóławodnictwo

Wilonaijegonienonaprekora,niemogłemdotrećdobewgldnejdlańnienawici

Nieodwołalnieiniemalco dieńwcynalimykłótniwajemną,wktórej,prynającmipublicnie

palmpierweńtwa,tarałiwtenlubinnypoóbanacyć,iżowapalmaniemnie,lecjemu

inależy

Otóżmojadumaajegoretelnagodnoćtrymałynaawewciłymakreieprywoitoci,a

wakżeduenaebyłyobiewajemtakctopodobne,iżtylkonatounekprygodny

wbraniał,byćmoże,obudonemuwemnieucuciurowinąćiwucuciepryjaniTrudnomi,

doprawdy,okrelić,anawetopiaćrdeńmoichdlańucuć,tworyłyoneptrokatąiróżnorodną

gmatwanin,— byławniejgwałtownaawitoć,któranieprediergnłaijecewnienawić,

tudieżocenawartoci,aracejcećdlaooby,porotrachuiniepomiernaapłochliwaciekawoć

Dlapychologówbytecnyjetchybadodatek,żeobydwaj— Wilson i ja — bylimynierołącnymi

towaryamiBewątpieniaoobliwoćidwunacnoćnowegotounkuwytkiemoje— szczere

cyudane,lecwkażdymraielicnepreciwniemunapaciprektałcałaracejwyderstwa i

utarcki(żartcyliżniepotrairanićdokonale?)— aniżeliwpoważnąiokrelonąwrogoćWakże

wyiłkimojewtymkierunkunieawewieńcyłyitryumem,niewyłącającnawetchwil,gdym

najprebieglejknowałweplany,ponieważmójimiennikpoiadałwwymcharaktereporoowej

pełnejatreżeńipokojuurowoci,która,igrającotremwłanegodowcipu,nieodłanianigdy

pityachilleowejitanowcowymykaiwelkimmienociomNiemogłemwnimnaleć

żadnejłabejtrony, prócjednejtylko,polegającejnacególeewntrnym,który,jakowynik

ułomnoci organicnej, pominąłby milceniem każdy — mniej, niż ja, do kreów aciekłoci

doprowadzony przeciwnik.

Mójwpóławodnikmiałniedobórwtrunachgłoowych,którynigdymuniepowalałwybiegać

głoemponadpoiombardoucionegoeptuNieomiekałemwedlemejmożnociciągnąć

owegokalectwapolitowaniagodnychyków

Wilonpomtowałromaicie,lecjedencególnierodajjegołoliwegoodwetuatrważałmi

nadmiernieNigdymnieumiałrowiąaćtejagadki,dojakichprebiegłychrodkówuciekłiw

aadiejegoumył,abywykryć,iżdrobiagtaknienacnymożemipryparaćtyleudrki?

Wakże,robiwytoodkrycie,toowałdomnieuporcywieowonardiemcarniZawe

cułemwtrtdlamegonieudanego,botakniewytwornegonawika,oradlagminnego,jelinie

plebejuowkiegogołaimieniaDwikitychgłoekatruwałymiuy— i, kiedy, w dniu mego

prybycia,wtóryWilliamWilonjawiłiwkole,urągałemmuwduchuaowoimiiobrydiłem

jeobiepodwójnie,ponieważjenoiłcudoiemiec— cudoiemiec,dikiktóremumiałamicigać

dwukrotnapoobnoćchłoniciauchemtychdwików,aktóregooobmiałemnieutannie

oglądać,wiedąc góry,iżwwykłymtrybiekolnegożywota,powodunienawitnegobiegu

okolicnocicynyjegobdąprypiywanemojejoobieiodwrotnieUcucierodrażnienia,wynikłe

owejprycyny,aotrałoibiegiemwypadków,któreodłaniaływcałejpełniduchowei

cielene podobieńtwo pomidy mną a moim preciwnikiem Jece nie wykryłem tego

namiennegoaktu,żejetemyrówienikami,ajużpotregłem,żejetemyjednakiegowrotu,i

auważyłem cególne nawet podobieńtwo i w całoktałcie i w rysach naszych twarzy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: