Terapia behawioralna trudnych zachowań materiały.pdf

(2982 KB) Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
16-10-2009
Terapia behawioralna
(modyfikacja zachowań)
Jej celem jest modyfikacja lub zmiana określonych
zachowań, a nie rozwiązywanie ukrytych konfliktów lub
reorganizacja osobowości. Ponieważ większość
zachowań nieprzystosowawczych jest wyuczona można
Terapia behawioralna trudnych zachowań
w oparciu o warunkowanie instrumentalne
Artur Kołakowski
akolakowski@wp.pl
się ich oduczyć lub w inny sposób je zmienić dzięki
zastosowaniu procedur opartych na uczeniu.
Copyright Kołakowski
Copyright Kołakowski 2008
Celem terapii behawioralnej jest modyfikowanie
obecnie występujących objawów. Skupia ona swoje
zainteresowanie na manifestowanych przez klienta
zachowaniach, które opisuje jako zbiór obserwowanych
reakcji. Metody stosowane w terapii behawioralnej są
oparte na różnych technikach uczenia. Chociaż terapia
behawioralna zaadaptowała różne wyjaśnienia przyczyn
Trzy rodzaje terapii behawioralnej.
Terapia wzajemnego hamowania
p
zaburzeń, to ich znajomość nie jest konieczna do
rozpoczęcia i przeprowadzenia skutecznej terapii.
Meyer i Chesser 1970
Podejście poznawczo
- behawioralne
Modyfikacja zachowania
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Temperament dziecka – badania
Thomasa i Chess (1977)
Badacze śledzili losy ponad 100 dzieci od urodzenia do okresu
dojrzewania. Na podstawie swoich obserwacji stworzyli trzy typy
temperamentu dzieci:
Dlaczego dzieci z zaburzeniami
eksternalizacyjnymi (ADHD, ODD, agresja
impulsywna) lub trudnymi zachowaniami
wymagają zmiany sposobu pracy dorosłych osób?
Grzeczne dzieci –chętnie bawiły się i łatwo
przystosowywały. Niskie prawdopodobieństwo późniejszych
trudności.
Trudne dzieci, wymagające –które były nastawione
negatywnie i z trudem się przystosowały. Korelacje z
późniejszymi trudnościami w przystosowaniu się.
Wolno rozgrzewające się dzieci –które miały niską
reaktywność i umiarkowane reakcje.
Copyright Kołakowski
Copyright Kołakowski 2008
1
859343335.211.png 859343335.222.png 859343335.233.png 859343335.244.png 859343335.001.png 859343335.012.png 859343335.023.png 859343335.034.png 859343335.045.png 859343335.056.png 859343335.067.png 859343335.078.png 859343335.089.png 859343335.100.png 859343335.111.png 859343335.122.png 859343335.133.png 859343335.144.png
16-10-2009
Temperament dziecka – badania
Thomasa i Chess (1977) cd.
Trening behawioralny ułatwiający
radzenie sobie z trudnymi dziećmi (1)
Środowisko tworzone przez dorosłych,
optymalne dla dzieci o jednym typie
t
Wierson i Forehand (1994) twierdzą, że
nieposłuszeństwo jest zachowaniem
i
temperamentu, może nie być optymalne dla
dzieci o odmiennym typie temperamentu.
wyuczonym i wzmacnianym w interakcjach z
innymi osobami w otoczeniu.
t ż ibć t
l
l
i
i t
k j
h
Wierson, M., & Forehand, R. (1994). Parent behavioral training for child noncompliance: Rationale, concepts, and
effectiveness. Current Directions in Psychological Science,
5, 146-150.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Trening behawioralny ułatwiający
radzenie sobie z trudnymi dziećmi (3)
Trening behawioralny ułatwiający
radzenie sobie z trudnymi dziećmi (2)
Dorośli zwykle
wzmacniają pozytywnie
trudne zachowania u
nieposłusznych dzieci,
Poza tym dziecko otrzymuje negatywne
wzmocnienie przez to, że rodzice ustępują
dzieck
dziecku, aby powstrzymać jego protesty. Tym
samym wzmacniają zachowanie, którego starają
się uniknąć.
aby powstrzymać jego protesty Tym
dając im uwagą w trakcie
tych zachowań.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Trening behawioralny ułatwiający
radzenie sobie z trudnymi dziećmi (4)
Trening behawioralny ułatwiający
radzenie sobie z trudnymi dziećmi (5)
Nieposłuszeństw
o służy dziecku do
wyjścia ze stresującej
Dodatkowo, jeśli dorośli zachowują się w
sposób niekonsekwentny
i zmienny to kształtują silną reakcję
i zmienny, to kształtują silną reakcję
nieposłuszeństwa u dziecka, która jest odporna
na wygaszanie.
sytuacji – dorośli
ustępują i wycofują
polecenie.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
2
859343335.155.png 859343335.166.png 859343335.177.png 859343335.178.png 859343335.179.png 859343335.180.png 859343335.181.png 859343335.182.png 859343335.183.png 859343335.184.png 859343335.185.png 859343335.186.png 859343335.187.png 859343335.188.png 859343335.189.png 859343335.190.png 859343335.191.png 859343335.192.png
16-10-2009
Brak konsekwencji – nasilenie zachowań
niepożądanych
Teoria kija i marchewki
Ludzkie zachowanie pozostaje pod wpływem
konsekwencji do jakich prowadzi.
Zachowanie niepożądane
Brak konsekwencji
Konsekwencja
czyli dane zachowanie częściej będzie się powtarzać jeśli
nastąpi po nim wzmocnienie a rzadziej jeśli zostanie
ukarane
Wzmocnienia i kary wpływają na prawdopodobieństwo
pojawienia się już istniejących zachowań, ale także na
rozwój nowych reakcji.
li d
h
i ś ijbdi i
ć j śli
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Warunkowanie sprawcze
B. F. Skinner (1904-1990)
Zachowanie które się
wzmocni ma tendencje
do powtarzania się
Zachowanie ma związek
Skinner oparł się na teorii Thorndike’a
Prawo efektu:
“Nagradzane zachowanie
będzie się powtarzało
będzie się powtarzało
częściej”
z jego przyczynami
Na zachowanie ma wpływ
środowisko zewnętrzne,
natomiast nie mają wpływu
wewnętrzne myśli i uczucia
jednostki
E. L. Thorndike
B. F. Skinner
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Praca na pozytywach i negatywach
„Musze już wychodzić do szkoły”
Dzieci, które przyjdą na czas
mogą nie robić jednego
zadania z pracy domowej.
Za każde spóźnienie się do
szkoły tygodniówka maleje o
trzy złote.
Wzmocnienia negatywne
blokują powstawanie nowych
zachowań niepożądanych i
zmniejszają ilość już
obecnych
Wzmocnienia pozytywne
prowadzą do powstawania
nowych zachowań
pożądanych
Grześ zastanawia się
jak się zachować?
Najgorsze
zachowanie
Złe
zachowanie
Najlepsze
zachowanie
Dobre
zachowanie
Zachowania dziecka
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
3
859343335.193.png 859343335.194.png 859343335.195.png 859343335.196.png 859343335.197.png 859343335.198.png 859343335.199.png 859343335.200.png 859343335.201.png 859343335.202.png 859343335.203.png 859343335.204.png 859343335.205.png 859343335.206.png 859343335.207.png 859343335.208.png 859343335.209.png 859343335.210.png 859343335.212.png 859343335.213.png 859343335.214.png 859343335.215.png 859343335.216.png 859343335.217.png 859343335.218.png 859343335.219.png 859343335.220.png 859343335.221.png 859343335.223.png 859343335.224.png 859343335.225.png 859343335.226.png 859343335.227.png 859343335.228.png 859343335.229.png 859343335.230.png 859343335.231.png 859343335.232.png 859343335.234.png 859343335.235.png 859343335.236.png 859343335.237.png 859343335.238.png 859343335.239.png 859343335.240.png 859343335.241.png 859343335.242.png 859343335.243.png 859343335.245.png 859343335.246.png 859343335.247.png 859343335.248.png 859343335.249.png 859343335.250.png 859343335.251.png 859343335.252.png 859343335.253.png 859343335.254.png 859343335.002.png 859343335.003.png 859343335.004.png 859343335.005.png 859343335.006.png 859343335.007.png 859343335.008.png 859343335.009.png 859343335.010.png 859343335.011.png 859343335.013.png 859343335.014.png 859343335.015.png 859343335.016.png 859343335.017.png 859343335.018.png 859343335.019.png 859343335.020.png 859343335.021.png 859343335.022.png 859343335.024.png 859343335.025.png 859343335.026.png 859343335.027.png 859343335.028.png 859343335.029.png 859343335.030.png 859343335.031.png 859343335.032.png 859343335.033.png 859343335.035.png 859343335.036.png 859343335.037.png 859343335.038.png 859343335.039.png 859343335.040.png 859343335.041.png 859343335.042.png 859343335.043.png 859343335.044.png 859343335.046.png 859343335.047.png 859343335.048.png 859343335.049.png 859343335.050.png 859343335.051.png 859343335.052.png 859343335.053.png 859343335.054.png 859343335.055.png 859343335.057.png 859343335.058.png 859343335.059.png 859343335.060.png 859343335.061.png 859343335.062.png 859343335.063.png 859343335.064.png 859343335.065.png 859343335.066.png 859343335.068.png 859343335.069.png 859343335.070.png 859343335.071.png 859343335.072.png 859343335.073.png 859343335.074.png 859343335.075.png 859343335.076.png 859343335.077.png 859343335.079.png 859343335.080.png 859343335.081.png 859343335.082.png 859343335.083.png 859343335.084.png 859343335.085.png 859343335.086.png 859343335.087.png 859343335.088.png 859343335.090.png 859343335.091.png 859343335.092.png 859343335.093.png 859343335.094.png 859343335.095.png 859343335.096.png 859343335.097.png 859343335.098.png 859343335.099.png 859343335.101.png 859343335.102.png 859343335.103.png 859343335.104.png 859343335.105.png 859343335.106.png 859343335.107.png 859343335.108.png
16-10-2009
Cechy terapii behawioralnej
Cechy terapii behawioralnej
Techniki terapeutyczne:
są precyzyjnie określone i dają się replikować
są dopasowane do konkretnego problemu i
konkretnej osoby
Zachowania nieprawidłowe (objawy) nabywane są
zgodnie z tymi samy zasadami co zachowania
prawidłowe.
Diagnoza w terapii behawioralnej:
konkretnej osoby
ich skuteczność jest badana i potwierdzana „metodą
naukową”
Cel i metody leczenia są uzgodnione z klientem
g
p
j
jest procesem ciągłym,
koncentruje się na aktualnych determinantach zachowania.
Wywodzi się z teorii i ustaleń naukowych – stosujemy
tylko te metody, których skuteczność jest
udokumentowana.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Terapia behawioralna wymaga zbierania informacji
zwrotnych i korekcji programu
Cechy terapii behawioralnej
Wynik terapii oceniany jest w kategorii:
zmiany w zachowaniu w odniesieniu do stanu
początkowego,
Zadanie
behawioralne
do wykonania
poza wizytą
Ustalenie
nowego
zadania
generalizacji tej zmiany na rzeczywiste sytuacje z
życia konkretnego pacjenta,
utrzymania się tej zmiany wraz z upływem czasu.
Omówienie
tego co wyszło
tego co trzeba
zmodyfikować
Zebranie
informacji
zwrotnych
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Sukces =
Sukces =
Zmniejszenie częstości trudnego zachowania
Zmniejszenie intensywności trudnego zachowania
Pojawienie się nowego pożądanego zachowania
Zmiana o 20 %
Zmiana osiągnięta w ciągu 2 tygodni
Przeniesienie nowego pożądanego zachowania w
środowisko naturalne
Oznacza to też konieczność rozbicia złożonych
celów na realne cele krótkoterminowe.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
4
859343335.109.png 859343335.110.png 859343335.112.png 859343335.113.png 859343335.114.png 859343335.115.png 859343335.116.png 859343335.117.png 859343335.118.png 859343335.119.png 859343335.120.png 859343335.121.png 859343335.123.png 859343335.124.png 859343335.125.png 859343335.126.png 859343335.127.png 859343335.128.png 859343335.129.png 859343335.130.png 859343335.131.png 859343335.132.png 859343335.134.png 859343335.135.png 859343335.136.png 859343335.137.png 859343335.138.png 859343335.139.png 859343335.140.png 859343335.141.png 859343335.142.png 859343335.143.png 859343335.145.png 859343335.146.png
16-10-2009
Bandura i jego współpracownicy jako pierwsi
przeprowadzili badania, które wykazały, że agresywne
modele są zdolne wywoływać agresywne
zachowanie u dzieci .
Dzieci przedszkolne badano w różnych warunkach:
oglądały one model zachowujący się agresywnie w „życiu
realnym”,
model zachowujący się agresywnie na filmie,
agresywne działania bohatera komiksu,
nie miały do czynienia z żadnym modelem w ogóle.
Wkrótce po tym doświadczeniu u wszystkich tych
dzieci wywołano lekką frustrację.
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Eksperymentatorzy mierzyli wielkość naśladowczej i
nienaśladowczej agresji, jaką wykazywały dzieci pod
nieobecność modela.
Sfrustrowane dzieci, które obserwowały agresywne
modele, przejawiały wiele naśladowczych agresywnych
reakcji, podczas gdy sfrustrowane dzieci, które nie
obser
Dzieciom pokazano film, w którym model
demonstrował cztery nowe agresywne reakcje.
Jedna z grup oglądała wersję, w której to agresywne
zachowanie zostało nagrodzone
D
obserwowały modela, nie były prawie wcale agresywne.
Co więcej, dzieci, które oglądały sfilmowane działanie
modela, były równie agresywne jak te, które oglądały
model w „życiu realnym”.
(Bandura, Ross i Ross, 1963).
o
ał modela nie b ł pra
ie
cale agres
ne
Druga grupa oglądała wersję, w której model został
ukarany
W trzeciej grupie reakcje modela nie pociągały za
sobą żadnych konsekwencji dla niego
l d ł
j
kó j
d l ł
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
Czy obserwacje takie wpływają na
uczenie się agresji, czy tylko na
wykonywanie agresywnych czynności?
eksperymentator zaproponował każdemu
dziecku nagrodę za zrobienie dokładnie tego, co
robił model; pod wpływem tej pozytywnej
podniety wszystkie dzieci chętnie wykonywały
Po obejrzeniu tego
filmu u dzieci, które
widziały, że model
został ukarany,
wystąpiło mniej
naśladowczych,
agresywne reakcje, naśladujące zachowanie
modela
agresywna czynność została wyuczona, mimo, że
dzieci wiedziały, że czynność taka jest
niewłaściwa w danej sytuacji.
(Bandura, 1965).
y,
agresywnych
czynności” (Bandura,
1965).
Copyright Kołakowski 2008
Copyright Kołakowski 2008
5
859343335.147.png 859343335.148.png 859343335.149.png 859343335.150.png 859343335.151.png 859343335.152.png 859343335.153.png 859343335.154.png 859343335.156.png 859343335.157.png 859343335.158.png 859343335.159.png 859343335.160.png 859343335.161.png 859343335.162.png 859343335.163.png 859343335.164.png 859343335.165.png 859343335.167.png 859343335.168.png 859343335.169.png 859343335.170.png 859343335.171.png 859343335.172.png 859343335.173.png 859343335.174.png 859343335.175.png 859343335.176.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin