Surowiec
Nazwa
Występowanie
Skład chemiczny
Działanie i zastosowanie
Wg FPVIII
*Lichen Islandicus – Porost Islandzki
Cetraria Islandica – tarczownica islandzka(Parmeliaceae- Misecznicowate)
półkula północna, w Polsce na niżu i w górach.
polisacharydy (>50%), lichenina i izolichenina, śluz, kwasy porostowe 2-4% (gł.
fumaroprotocetrarowy),
Śluz działa osłaniająco, przeciwkaszlowo, Kwasy porostowe
pob.wydzielanie śliny i soków trawiennych.
WP ≥ 4,5
*Foenugraeci semen – Nasienie Kozieradki
Trigonella foenum – graecum - kozieradka pospolita
(Fabaceae – Bobowate)
Uprawiana w rejonie Morza Śródziemnego (Egipt, Maroko),
Indiach
śluzy do 45% (m.in. stachioza, galaktomannany), saponiny steroidowe do 0,3%, trygoneline, cholinę, lecytynę, fitynę.
Działa osłaniająco - okłady, kataplazmy w
czyrakach, wrzodach, stanach zapalnych skóry, wewnętrznie w stanach zapalnych żołądka. Pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego.
WP ≥ 6
*Lini semen – Nasienie Lnu
Linum usitatissimum – len zwyczajny
(Linaceae - Lnowate)
Pochodzi z Bliskiego Wschodu. W Polsce jest rośliną uprawną
Zawiera śluz (3-8% w skórce nasion) Olej tłusty
(Oleum Lini) zaw. w nasionach (40%), glikozydy cyjanogenne: linustatynę, neolinustatynę
ok.1,5%
Jako środek osłaniający w stanach zap. dróg oddechowych i przewodu pokarm.; Właściwości lekko przeczyszczające na skutek pęcznienia w jelitach; zewnętrznie w okładach, kataplazmach
WP ≥ 4
*Plantaginius ovatae semen – Nasienie babki jajowatej
*Plantaginis ovatae seminis tegumentum – łupina nasienna babki jajowatej
Plantago ovata – Babka jajowata
(Plantaginaceae - Babkowate)
w stanie naturalnym w Indiach, Pakistanie i na Bliskim Wschodzie
20% śluzów (ksyloza, ramnoza, arabinoza,
galaktoza, kwasy uronowe), cukry, oleje, fitosterole, aukubinę, powłoki nasienne zawierają
głównie śluz i hemicelulozę.
Śluz hamuje resorpcję zwrotną wody w jelicie grubym, powiększa objętość mas kałowych i pobudza perystaltykę
WP ≥ 9 (semen)
WP ≥ 40 (seminis tegumentum)
*Psylli semen – Nasienie babki plesznika
Plantago psyllium – babka płesznik
pochodzi z rejonu Sródziemnomosrkiego
Nasiona zawierają śluz - polisacharydy
Zawiera trisacharyd planteozę, białko, olej tłusty, ślady aukubozydu, alkaloidów monoterpenowych
Łagodny środek przeczyszczający
WP ≥ 10
*Althaeae folium – liść prawoślazu
Althaeae officinalis – Prawoślaz lekarski
(Malvaceae - Ślazowate)
rejon Morza Czarnego i rejonów stepowych zachodniej Azji
Skład: śluz 10% - kwas glutaminowy, galaktozę, glukozę, arabinozę, ksylozę, ramnozę, zw. flawonowe – tilirozyd (dział. p/zapalne), fenolokwasy, kumarynę
Działanie osłaniające (okrywa cienką warstwą gardło i Ŝołądek osłaniając błony śluzowe); wykorzystywany do produkcji syropów przeciwkaszlowych.
WP ≥ 12
*Farfarae folium – Liść podbiału
Tussilago farfara – Podbiał pospolity
(Astraceae - Astrowate)
w całej Europie zach i pł. Azja, pł. Afryka
śluz 8% – monocukry
(D-galaktoza, pentozy, kwas galakturonowy), garbniki, flawonoidy
Stany zapalne i nieżyty dróg oddechowych, jamy ustnej i krtani (garbniki), osłaniające (śluzy), ściągające (garbniki), działanie przeciwkaszlowe, przeciwzapalne
-
*Malvae silvestris flos et folium – Kwiat i liść ślazu
Malva silvestris – ślaz dziki (Malvaceae – ślazowate)
w całej Europie, w Azji Mniejszej, na Syberii w rejonie Kaukazu i Altaju, w Indiach, w północnej Afryce; w Polsce jest pospolita,
śluz - do 6% kwiaty, do 8% liście. W skład śluzu wchodzą glukoza, arabinoza, ramnoza, galaktoza, kwas glukuronowy. W liściach występują garbniki a w kwiatach glikozydy antocyjanowe (malwina - diglukozyd malwidyny oraz glukozydy delfinidyny).
Antocyjany z kwiatów bywają stosowane jako barwniki do żywności, środek osłaniający i zmiękczający (śluz) w stanach zapalnych dróg oddechowych, w katarze, Jako lek osłaniający w chorobach przewodu pokarmowego
WP ≥ 7 - folium
WP ≥ 15 -
flos
*Tiliae Flos (inflorescentia) – Kwiat (kwiatostan) lipy
Tilia cordata – Lipa drobnolistna
(Tiliaceae - Lipowate)
w Europie-w Polsce jeden las w Miliku (rezerwat)
flawonoidy, gł. glikozydy kwercetyny kemferolu i akacetyny, olejek eteryczny 0,05%, śluzy - polisacharydy, garbniki, kwasy organiczne i sterole
stosowany napotnie w przeziębieniach i przeciwzapalnie (śluzy); stosowany w mieszankach ziołowych
*Verbasci flos – kwiat dziewanny
Varbascum
Thapsiforme -Dziewanna wielkokwiatowa
(Scrophulariaceae - Trędownikowate)
wystepuje w Polsce niżowej
śluzy, saponiny (ob./kw.) - werbaskosaponina, pochodna werbaskogeniny; irydoidy -
aukubina; glikozyd katalpolu, glikozydoester pochodny kwasu kawowego - Werbaskozyd;
flawonoidy - rutynozy hesperetyny; glukozyd luteoliny; barwniki karotenowe - B-karoten;
Sacharozę i inne cukry (do 20%)
Expectorans (saponiny), w mieszankach osłaniająco (śluzy);
WP ≥ 9
*Gramini...
topolow