Mateusz Adamiec.docx

Adamiec Mateusz

II rok Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

III semestr   

Sprawozdanie ćwiczenia nr 3

Prawa i obowiązki pracownika w zakresie BHP

Przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika.

1.      Obowiązki pracownika

W art. 211 Kodeksu Pracy wyszczególnione są obowiązki pracownika w zakresie BHP. Pracownik jest zobowiązany:

·         znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;

·         wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;

·         dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,

·         stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;

·         poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;

·         niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;

·         współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obowiązki związane z badaniami lekarskimi są opisane w 229 art. Kodeksu Pracy i dzielą się na 3 rodzaje:

1) Badania wstępne. Badaniom tym, podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy, a także inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Wyjątek stanowią osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
2) Okresowe badania lekarskie. Wykonywane, co pewien czas, w terminach określonych we wskazówkach metodycznych, bądź według zaleceń lekarza specjalisty medycyny pracy.
3) Badania kontrolne. Pracownik powinien je wykonać w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, w celu ustalenia jego zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

2.      Prawa pracownika zawiązane z BHP

Prawo do powstrzymania się od pracy w sytuacji zagrożenia

Najistotniejszym, wyraźnie wskazanym  w przepisach Kodeksu Pracy uprawnieniem pracownika w zakresie BHP jest prawo do powstrzymania się od pracy w określonych sytuacjach. 

Zgodnie z art. 210 § 1 k.p. :

„W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.”

Pracownik może również oddalić się z miejsca pracy, jeśli zajdzie taka potrzeba o czym mówi  § 2 art. 210:

„Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.”
 

Zarówno za czas powstrzymania się przez pracownika od wykonywania pracy jak i za czas oddalenia się przez niego z miejsca zagrożenia, we wskazanych wyżej sytuacjach, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Pracownik zatrudniony przy pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej ma natomiast prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od jej wykonywania w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Wykaz prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. Nr 62, poz. 287).

Prawa do przerwania czynności pracy, opuszczenia miejsca pracy nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Do uprawnień pracownika powiązanych ściśle z obowiązkami pracodawcy w zakresie stosowania zasad BHP należą w szczególności:
1) Prawo do informacji o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
2) Prawo przysługujące pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych do nieodpłatnego otrzymania od pracodawcy, odpowiednich posiłków i napojów, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych.
3) Prawo dostępu do odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz do otrzymywania od pracodawcy niezbędnych środków higieny osobistej.
4) Prawo do otrzymywania środków ochrony indywidualnej (spełniających wymagania dotyczące oceny zgodności) zabezpieczających pracowników przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz prawo do informacji o sposobach posługiwania się tymi środkami.
5) Prawo do otrzymania od pracodawcy odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu bądź ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
6) Prawo do otrzymania od pracodawcy ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika, jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej. Wówczas czynności te mogą być wykonywane przez pracownika.
7) Prawo do otrzymania od pracodawcy ekwiwalentu pieniężnego w wysokości uwzględniającej aktualne ceny własnej odzieży i obuwia roboczego używanych przez pracownika.
8) Prawo do przeszkolenia z zakresu BHP w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
9) Prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego przysługujących pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 3 k.p. Roszczenia uzupełniające mogą przysługiwać także w stosunku do pracodawcy.
10) Prawo zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej przez pracownika (lub byłego pracownika), podejrzewającego, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na chorobę zawodową.

3.      Sankcje za łamanie przepisów BHP

Lekceważenie i łamanie przepisów regulujących bezpieczeństwo i higienę pracy może skutkować wymierzeniem pracownikowi przez pracodawcę kary porządkowej. Otóż stosownie do treści art. 108 § 1 k.p. za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
1) karę upomnienia,
2) karę nagany.
Co więcej za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.

Literatura:

1.       B. Rączkowski  „BHP w praktyce”

2.       www.ciop.pl

3.       www.bhp.abc.com.pl