GENETYKA
Zadanie 1. (1p.)
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Jeśli porównamy zygotę z gametą pod względem zawartości genów w obu komórkach, to stosunek genów będzie wynosił:
A. 1 : 1
B. 1 :2
C. 2 : 1
D. 1 : 2 : 1
Zadanie 2. (1p.)
Fakt, że w danym osobniku znajdują się dwa allele każdego genu, oraz że podczas tworzenia gamet (lub spór) do każdej komórki potomnej przechodzi po jednym allelu, jest opisany w:
A. pierwszym prawie Mendla,
B. drugim prawie Mendla,
C. chromosomowej teorii dziedziczności T. Morgana,
D. prawie niezależnego dziedziczenia.
Zadanie 3. (4p.)
U królików szare umaszczenie jest warunkowane przez dominujący allel B, a białe przez recesywny allel b.
Wykonaj poniższe zadania na podstawie każdorazowo zapisanej krzyżówki,
a) Skrzyżowano dwa króliki czystej linii - szary i biały. Podaj genotypy rodziców oraz genotyp pokolenia F1 oraz fenotyp pokolenia F1
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b)Podaj fenotypy potomstwa dwóch szarych królików - homozygotycznego i heterozygotycznego.
………………………………………………………………………………………………………………………………
c)Podaj fenotypy potomstwa dwóch szarych heterozygotycznych królików.
d)Podaj fenotypy potomstwa z krzyżówki szarego heterozygotycznego królika z białym królikiem.
Zadanie 4.
Przy krzyżowaniu roślin dziwaczka o czerwonych i białych kwiatach, w pokoleniu F1 występują wyłącznie rośliny o kwiatach różowych. Na rysunku 1,50 allele barw oznaczone są jakoKc (czerwony) i Kb (biały).
a) Zapisz genotypy roślin: (3p.)
białej……………………………………………………………………………………………………………
czerwonej………………………………………………………………………………………………………
różowej …………………………………………………………………………………………………………
b) Określ stosunek fenotypów w pokoleniu F2, po skrzyżowaniu dwóch różowych dziwaczków.(1p.)
c)Wyjaśnij, dlaczego krzyżując homozygoty groszku pachnącego o czerwonych i białych kwiatach, całe pokolenie F1 ma kwiaty czerwone, podczas gdy krzyżówka homozygotycznych czerwonych i białych dziwaczków daje potomstwo o kwiatach różowych (.1p).
Zadanie 5. (2p.)
Pewien zmutowany allel jest przyczyną choroby genetycznej. Na rysunku przedstawiono liczbę chorych i zdrowych dzieci w pewnej rodzinie
Chłopcy Dzziewczynki
…………………………………………………………………………………………………
b) Wyjaśnij, czy allel wywołujący chorobę jest sprzężony z płcią.
c) Na podstawie wykresu nie można stwierdzić, czy allel warunkujący chorobę jest recesywny czy dominujący. Odpowiedź uzasadnij, podając np. jeden argument oraz określ, kiedy można byłoby to stwierdzić.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6
Na rysunku przedstawiono drzewo rodowe pewnej rodziny, a na nim dziedziczenie określonej choroby.
a) Na podstawie rysunku określ, czy allel wywołujący chorobę jest recesywny czy dominujący. Odpowiedź uzasadnij.(2p.)
………………………………………………………………………………………………………………………
b) Prawdopodobnie badana cecha jest sprzężona z płcią. Podaj jeden argument „za" i jeden„przeciw" tej hipotezie.(2p.)
Zadanie 7. (1p.)
Ile rodzajów gamet może powstać (zgodnie z prawami Mendla) z następującej zygoty:AaBbccDdeeFfHh
Zaznacz poprawną odpowiedź.
A. 16 B. 32 C. 64 D. 128
Zadanie 8. (2p.)
Poniższymi rysunkami w sposób schematyczny przedstawiono owoce pewnej rośliny ozdobnej wytwarzane przez osobniki, zawierające w komórkach różną liczbę chromosomów.
A B CPodaj nazwę mutacji genomowej (chromosomowej) zilustrowanej rysunkami B i C ;oraz określ jedną z prawdopodobnych przyczyn powstawania tego rodzaju mutacji.
Nazwa mutacji Przyczyna mutacji
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 9.
Barwa skóry i sierści zwierzęcia zależy od genu A odpowiedzialnego za barwę czarna lub jego allelu a odpowiedzialnego za barwę brązową. Jednocześnie ujawnienie się barwy zależy od genu B, przekształcającego bezbarwny prekursor obu barwników (DOPA) w ostateczny produkt. Jego allel b nie przekształca DOPA; brak je;wówczas zabarwienia skóry i włosów.
1.Określ fenotypy osobników o następujących genotypach: (1p.)
A. AaBb B. aaBb
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Ułóż krzyżówkę genetyczną, na podstawie której ustalisz i podasz, jakie jest prawdopodobieństwo otrzymania osobnika albinotycznego w potomstwie rodziców o genotypach AaBb i aaBb. (3p.)
Zadanie 9. (3p.)
U groszku pachnącego cecha szerokich kwiatów jest sprzężona z cechą gładkich ziaren pyłku. W wyniku krzyżówki podwójnie heterozygotach roślin groszku pachnącego, o szerokich kwiatach i gładkich pyłkach, uzyskano 624 osobniki
potomne. Wśród nich 155 roślin wykazywało obie cechy recesywne: kwiaty wąskie: i pyłki szorstkie. W potomstwie nie było rekombinantów. Zapisz genotypy rodzicielskich roślin groszku i ich potomstwa oraz ustal stosunek fenotypów w pokoleniu F1
Genetyka klasyczna
Zadanie 48. (1 pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę.
Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę?
A. Sprzężona z płcią i recesywna.
B. Sprzężona z płcią i dominująca.C. Autosomalna recesywna.
D. Autosomalna dominująca
Zadanie 49. (1 pkt) Na wykresie przedstawiono częstość występowania zespołu Downa i zespołu dodatkowego chromosomu X u dzieci urodzonych przez matki w różnym wieku.
Odczytaj informacje przedstawione na wykresie i określ wiek matki, w którym częstotliwość urodzeń dzieci z zespołem Downa i dodatkowym chromosomem X jest największa.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 49. (3 pkt)
Barwa skóry i sierści zwierzęcia zależy od genu A odpowiedzialnego za barwę czarną lub jego allelu a odpowiedzialnego za barwę brązową. Jednocześnie ujawnienie się barwy zależy od genu B przekształcającego bezbarwny prekursor obu barwników (DOPA) w ostateczny produkt. Jego allel b nie przekształca DOPA; brak jest wówczas zabarwienia skóry i włosów.
1.Określ fenotypy osobników o następujących genotypach:
AaBb……………………………………………… aaBb……………………………………………
2.Ułóż krzyżówkę genetyczną, na podstawie której ustalisz i podasz, jakie jest prawdopodobieństwo otrzymania osobnika albinotycznego w potomstwie rodziców o genotypach AaBb i aaBb.
Zadanie 50. (2 pkt) Schemat przedstawia dziedziczenie daltonizmu u człowieka.
Zdolność rozróżniania barw zależy od genu leżącego w chromosomie X. Zapisz genotypy osób (I - IV) posiadających tę mutację oraz uzasadnij, że daltonizm jest cechą recesywną.
Zadanie 51. (2 pkt) Zasadnicza barwa oczu u człowieka jest determinowana przez gen o allelach B, b. Dominujący allel B warunkuje oczy ciemne, recesywny b oczy jasne. Poniższy schemat ilustruje dziedziczenie barwy oczu w pewnej rodzinie. Linie poziome łączą rodziców, pionowe rodziców z potomstwem.
Na podstawie przedstawionego rodowodu ustal wszystkie możliwe genotypy osób oznaczonych liczbami 1, 2, 3.
1 -…………………… 2-……………………… 3- ………………………………………
Zadanie 47. (2 pkt) Gen warunkujący barwę oczu u Drosophila melanogaster znajduje się w chromosomie X, przy czym allel warunkujący oczy białe jest recesywny - a, a allel warunkujący oczy czerwone jest dominujący - A. Natomiast recesywny gen zredukowanych skrzydeł (b) nie jest sprzężony z płcią. Dziedziczenie płci u muszki owocowej odbywa się według podobnych zasad jak u człowieka.
Zapisz wszystkie możliwe genotypy samicy muszki owocowej o czerwonych oczach i normalnie wykształconych skrzydłach oraz wszystkie możliwe genotypy samca o tych samych cechach.
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 48. (1 pkt) Kolchicyną jest alkaloidem występującym w roślinie zwanej zimowitem jesiennym. Ten związek chemiczny ma silny wpływ na przebieg podziału mitotycznego: hamuje wytwarzanie i funkcjonowanie wrzeciona podziałowego powodując, że chromosomy nie rozchodzą się do biegunów komórki. W takim przypadku nie dochodzi również do podziału cytoplazmy, czyli cytokinezy.
Podaj nazwę rodzaju mutacji, jaka zajdzie po zadziałaniu kolchicyną na dzielące się, diploidalne komórki.
Zadanie 49. (1 pkt) Według najnowszych badań, w co najmniej 16 organizmach z oddzielnych gałęzi ewolucyjnych kodonom są przypisane aminokwasy inne niż standardowo. Wiele gatunków glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA, powszechnie oznaczające „stop", jako glicynę. Kodon CUG, który normalnie oznacza leucynę, w komórkach grzybów z rodzaju Candida jest tłumaczony jako seryna.
Podaj cechę kodu genetycznego, od której odstępstwa zostały przedstawione w tekście.
Zadanie 50. (2 pkt) Poniżej przedstawiono fragment rodowodu obrazujący pojawianie się pewnej choroby.
Ustal i uzasadnij na podstawie schematu, czy choroba ta jest warunkowana przez mutację recesywną czy dominującą oraz czy gen, w którym zaszła mutacja, leży w autosomie, czy w chromosomie płciowym.
Zadanie 51. (2 pkt)
U groszku pachnącego cecha szerokich kwiatów jest sprzężona z cechą gładkich ziaren pyłku. W wyniku krzyżówki podwójnie heterozygotycznych roślin groszku pachnącego, o szerokich kwiatach i gładkich pyłkach, uzyskano 624 osobniki potomne. Wśród nich 155 roślin wykazywało obie cechy recesywne: kwiaty wąskie i pyłki szorstkie. W potomstwie nie było rekombinantów.
Zapisz genotypy rodzicielskich roślin groszku i ich potomstwa oraz ustal stosunek fenotypowy w pokoleniu F1.
Zadanie 26. (2 pkt)Na schemacie przedstawiono sposób powstawania mutacji będących przyczyną dwóch zespołów chorobowych człowieka. W gametach zaznaczono obecność odpowiednich chromosomów płci (X, Y) lub ich brak (0). Ostateczny układ chromosomów płci w zygocie dla tych zespołów chorobowych przedstawiono na rysunkach I i II.
a) Zaznacz wśród A-D wiersz tabeli, w którym prawidłowo zestawiono nazwę rodzaju mutacji przedstawionej na rysunku II oraz nazwę zespołu chorobowego wywołanego tą mutacją.
Wiersz
Rodzaj mutacji II
Zespół chorobowy
A.
monosomia
Zespół Klinefeltera
B.
Zespół Turnera
C.
trisomia
Zespół Edwardsa
D.
...
Avidez