Pytania na kolokwium:
1. Podaj rozkład procentowy docierania informacji.
2. Definicja komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
3. Teoria sprawności językowej Grabiasa. Omówić 4 typy sprawności.
4. Wymień 4 rodzaje komunikatów niewerbalnych i omów je.
5. Bariery w słuchaniu.
1. Podaj rozkład procentowy docierania informacji
Rozkład procentowy docierania informacji:
- to co mówimy: 7%
- w jaki sposób: 38%
- mowa ciała: 55% - 75%
2. Definicja komunikacji werbalnej i niewerbalnej
Komunikacja werbalna – komunikacja z użyciem języka naturalnego, czyli mowy jako środka komunikacji. Jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej. W komunikacji werbalnej dużą rolę odgrywają takie czynniki, jak:
- akcent i modulowanie wypowiadanych kwestii, co często ma większy wpływ na partnera interakcji niż treść wypowiedzi
- stopień płynności mowy
- zawartość (treść) wypowiedzi – w tym przypadku zasób leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki – np. osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem literackim, a częściej gwarą środowiskową lub regionalną.
Komunikacji werbalnej najczęściej towarzyszy komunikacja niewerbalna. W trakcie rozmowy przekazywanym treściom towarzyszą gesty oraz mimika, które w przyjętym kodzie językowym w danej kulturze potwierdzają komunikaty zwerbalizowane.
Mowa ciała, język ciała, komunikacja niewerbalna - zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (tak jak większość gestów - emblematów czy wiele wyrazów mimicznych).
3. Teoria sprawności językowej Grabiasa. Omówić 4 typy sprawności
Sprawny językowo nadawca musi opanować 4 typy sprawności:
- systemową sprawność językową,
- pragmatyczną sprawność językową,
- sytuacyjną sprawność językową,
- społeczną sprawność językową.
Systemowa sprawność językowa jest to umiejętność budowania zdań gramatycznie poprawnych. Na podstawie wytworzonej przez nadawcę wypowiedzi można określić:
- zamiary,
- pochodzenie terytorialne,
- zawód,
- wykształcenie,
- płeć,
- wiek,
- charakter,
- samopoczucie.
Społeczna sprawność językowa jest to umiejętność dostosowania środków językowych do możliwości odbiorcy. Można tutaj mówić o równorzędnej bądź nierównorzędnej randze rozmówców.
Przykłady równorzędnej:
- rozmowa profesora z profesorem,
- rozmowa przyjaciół.
Przykłady nierównorzędnej:
- wykładowca – student
- szef – pracownik.
Sytuacyjna sprawność językowa jest to umiejętność dostosowania wypowiedzi do sytuacji w jakiej tworzony jest komunikat. 5 czynników, aktów komunikacji, które należy uwzględnić, biorąc pod uwagę sytuacyjną sprawność językową:
- kanał przekazu informacji: pośredni, bezpośredni, mówiony, pisany,
- ilość rozmówców: monolog, dialog, polilog,
- miejsca rozmowy: wg Grzegorczykowej wyróżnia się: plener, miejsca zamknięte (w tym środki podróży, dom, urząd, lokal publiczny),
- temat rozmowy jest istotny: wg Grzegorczykowej: autobiografia, dom rodzinny, raca, zawód, nauka, szkoła, czas wolny, urlop, rozrywki, życie kulturalne, usługi, ideologia, inne,
- gatunek wypowiedzi.
Pragmatyczna sprawność językowa jest to umiejętność realizowania złożonego przez nadawcę celu wypowiedzi.
Akt mowy i jego 3 aspekty:
- aspekt lokucyjny – symbolizuje zamysł, czyli chęć wytworzenia wypowiedzi,
- aspekt illokucyjny – symbolizuje intencje nadawcy,
- aspekt prelokucyjny – symolizuje rezultat.
Sprawny językowo nadawca musi:
- znać system językowy (im większa sprawność komunikacyjna tym więcej kodów zna i jest w stanie na te kody się przyłączyć),
- brać pod uwagę możliwości percepcyjne odbiorcy,
- zdawać sobie sprawę z tego w jaki sposób / w jakiej sytuacji tworzy tekst i wiedzieć jaki cel chce osiągnąć przy pomocy jakich środków to czyni.
Elementy decydujące o podjęciu działania / rozmowy:
- wiedza,
- umiejętności,
- motywacja.
4. Wymień 4 rodzaje komunikatów niewerbalnych i omów je
Z komunikacją mamy do czynienia wówczas gdy stosujemy wypowiedzi werbalne i niewerbalne. Komunikacja niewerbalna to inaczej mowa ciała. Do komunikatów niewerbalnych należą:
1. Mimika – wyraz twarzy.
2. Pantomimika – gesty, w których wyróżniamy:
- emblematy – gesty, które można zastąpić słowem,
- regulatory, które towarzyszą wypowiedzi np. podanie ręki,
- ilustratory
- adaptatory – pomagają przystosować się do sytuacji.
3. Zachowania przestrzenne:
a) strefa intymna – przestrzeń do 45 cm,
b) strefa osobista – przestrzeń od 45 cm do 120 cm,
c) strefa społeczna – przestrzeń od 120 cm do 360 cm, np. kontakty pracownik – szef,
d) strefa publiczna – przestrzeń powyżej 360 cm, strefa dla kontaktów oficjalnych.
4. Czynniki pozalingwistyczne:
- ton głosu,
- intonacja,
- przerwy,
- chrząknięcia.
5. Powierzchowność.
6. Stany fizjologiczne (np. zapach).
7. Budowa ciała (sposób stawania, postawa ciała itp.).
8. Dotyk.
9. Kontakt wzrokowy.
5. Bariery w słuchaniu
Bariery komunikacyjne
Bariery utrudniające słuchanie. Nie słuchamy, gdy stosujemy:
· filtrowani – słuchamy wybiórczo,
· porównywanie – oceniamy rozmówcę, gdy się z nim porównujemy,
· skojarzenia,
· domyślamy się – usiłujemy zgadnąć co rozmówca ma naprawdę na myśli,
· osądzanie – osądzamy, reagujemy schematycznie i stereotypowo,
· utożsamiani się – to co mówi rozmówca przenosimy na siebie,
· udzielanie rad,
· sprzeciwianie się:
- gaszenie (np. sarkastyczne uwagi),
- dyskontowanie,
· przekonywanie o swojej racji,
· zmiana tonu,
· zjednywanie,
· zaprzeczanie,
· usunięcie – usuwamy część komunikatu.
4 kroki skutecznego słuchania:
1. Słuchanie aktywne – polega np. na parafrazowaniu, precyzyjnym zadaniu pytań.
2. Dzielenie się informacjami, wykazywanie się empatią.
3. Słuchanie otwarte – bez ocen.
4. Słuchanie świadome – zwracanie uwagi na słowa i emocje.
4
samkat