Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
3,10,01r
PODSTAWOWE POJĘCIA, FUNKCJE, CELE I UWARUNKOWANIA POLITYKI GOSPODARCZEJ.
1.Polityka gospodarcza-zakres pojęcia.
Sposoby rozumowania pojęcia:
- koncepcyjne- określa politykę, którą zespół decyzji organów państwa dotyczących głównie celów i kierunków ich osiągnięcia, nie tylko w oparciu o kryteria ekonomiczne.
W tym rozumieniu polityka =strategia
- operacyjne- to zespół decyzji mających na celu realizację zespołu planów
- sztuka rządzenia państwem (polityka )
Polityka gospodarcza (wg b. Winiarskiego)- to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, na jej dynamikę, strukturę i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje z zagranicą.
Do polityki gospodarczej zaliczamy:
- kształtowanie ustroju gospodarczego- ustrój gosp. Ustrój gospodarczy to podstawa rozwiązań systemowych.
System gospodarczy (system ekonomiczny) to zespół powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, które regulują postępowania wszystkich uczestników życia gospodarczego.
- formułowanie strategii rozwoju gospodarczego
- formułowanie planów makroekonomicznych
- sterowanie operatywne gospodarką
- zasilanie realnych procesów gospodarczych
2. Przedmioty polityki gospodarczej
- centralne i terenowe (wojewoda ) organa władzy państwowej
- duże przedsiębiorstwa, korporacje
- samorządowe organa władzy państwowej
- organizacje ponad narodowe ( unia, nato, bank światowy)
- inne...
3. Polityka ekonomiczna ( gospodarcza) a ekonomia polityczna.
Ekonomia polityczna to nauka pozytywna, teoretyczna, służąca poznawaniu i opisywaniu rzeczywistości.
Polityka ekonomiczna to nauka normatywna służąca wskazywaniu możliwych i pożądanych kierunków oraz możliwości ich przeobrażania.
Jan Tinbergen twierdzi, że POLITYKA EKONOMICZNA ma służyć wskazywaniu zasad doboru środków właściwych do osiągnięcia zamierzonych celów i metod posługiwania się tymi środkami pod kątem osiągnięcia wysuniętych celów.
4. Funkcje polityki gospodarczej.
a. ujęcie tradycyjne
- kształtowanie i ochrona prawa własności
- bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne
- utrzymywanie szkolnictwa i ochrony zdrowia
- kształtowanie systemu pieniężnego
b. ujęcie współczesne
w/ w i
- korygowanie słabości, eliminacja niedostatku mechanizmu rynkowego pod kątem
· podnoszenia efektywności gospodarczej w skali ogólnospołecznej
· ograniczenie nadmiernych nierówności w podziale produktu społecznego
· stabilizowanie gospodarki
Słabości rynku
1 nieefektywność
- niedoskonała konkurencja- monopol
- koszty zewnętrzne( społeczne)np.: oczyszczalnie
- brak zainteresowania przedsiębiorców pewnymi dziedzinami życia gospodarczego
2 nierówność dochodu
3 niestabilność gospodarcza- cykle koniunkturalne
5. Uwarunkowania polityki gospodarczej
a. zewnętrzne
- międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z sąsiadami
- przynależność do międzynarodowych ugrupowań politycznych, gospodarczych, militarnych
- międzynarodowa sytuacja gospodarcza
- warunki wymiany ( handlowa)
b. wewnętrzne
- stan i struktura zasobów przyrodniczych, majątek ludzki
- zagospodarowanie przestrzeni kraju i regionu
- stosunki narodowościowe
- stosunki społeczeństwa do władzy i instytucji
- układ sił politycznych
c. ustrojowo systemowe
- ustrój polityczno społeczny
- struktury państwowo administracyjne kraju
- rozwiązania instytucjonarno- systemowe
- doktryna (nauka + światopogląd)
6. Cele polityki gospodarczej
a. cele generalne
- suwerenność narodowa
- sprawiedliwość
- postęp społeczny
- prawa człowieka
b. cele ustrojowo systemowe i polityczne
- zapewnianie prawidłowego funkcjonowania obecnego ustroju i szans jego ewolucji
c. cele ekonomiczne
- dążenie do dobrobytu
- wzrost gospodarczy
- wzrost konkurencyjności itd.
d. cele społeczne
- sprawiedliwy podziału dochodu
- gwarancje zatrudnienia
- gwarancja szans awansu
- dostęp do dóbr kulturalnych i oświatowych
- zapewnienie ochrony zdrowia
- zabezpieczenie społeczne
e. cele ekologiczne
f. cele obronno- militarne
7. Dziedziny polityki gospodarczej
a. makro, mikro
b. polityka rozwoju społeczno gospodarczego
- polityka wzrostu
- polityka strukturalna
- polityka regionalna
- polityka ekologiczna
c. polityki sektorowe
- przemysłowa
- transportowa
- rolna
- handlowa
- celna
8. Instrumentarium polityki gospodarczej
polityka: budżetowa, pieniężna, badawczo- rozwojowa, zatrudnienia, innowacyjna
9. Polityka a planowanie
Prognoza- zbiór opartych na naukowych podstawach przewidywań dotyczących pewnych zdarzeń w przyszłości. Celem prognozy jest rozpoznanie tych zadań
Plan- zbiór ustaleń wskazujących możliwe sposoby prowadzenia działania i używania środków do osiągnięcia wysuniętego celu.
Doktryna- zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń , twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy lub działania.
Deflator- średnia ważona zmiana cen wszystkich dóbr będących składnikiem PNB
( waga: % udział dóbr w PNB)
def.= nominalny PNB/ realny PNB
Polityka fiskalna-to dobór źródeł i metod prowadzenia dochodów publicznych, jak też kierunków i sposobów realizacji wydatków publicznych dla osiągnięcia celów społecznych i gospodarczych, ustalonych przez właściwe organy władzy publicznej.
- ustawa o finansach publicznych: 26 listopada 1998r. Dz.U.98.155.1014
- polityka budżetowa (jednostki budżetowe)
- polityka funduszy celowych
- polityka pozabudżetowa( zakłady budżetowe, środki specjalne, gospodarstwa pomocnicze)
Jednostki budżetowe Art.18- to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio budżetu państwa albo budżetów np.: samorządu terytorialnego.
Fundusze celowe Art.22- to fundusze ustawowo powołane, których przychody pochodzą z dochodów publicznych a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań. Fundusze celowe mogą mieć osobowość prawną lub może to być wyodrębniony........
FOZZ- fundusz ochrony zadłużenia zagranicznego.
Zakłady budżetowe Art.19- są to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które:
1. odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania
2. pokrywają koszty działalności z przychodów własnych
Środki specjalne Art.21- środki finansowe prowadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach.
Gospodarka pomocnicza Art.20- wyodrębniona z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym część jej podstawowej działalności, lub działalności ubocznej. Wpłaca do budżetu 50% zysku, pokrywa koszty swojej działalności.
Budżet państwa Art61- jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej , kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów administracji rządowej.
Zasady budżetowe:
- jedno roczności planowania(w Polsce rok kalendarzowy)
- jawności
- równowagi budżetowej
- jedności ( wszystkie dochody i wydatki obejmowane są jednym budżetem i nie mogą istnieć powiązane ze sobą przychody i rozchody w danym dziale gospodarki)
- powszechności ( budżet powinien obejmować całą działalność państwa- istnieje konieczność powiązania z budżetem państwa wszelkich jednostek administracji publicznej.
Dochody publiczne Art.
a. Podatki
- bezpośredni (PDOF, PDOP)- zalety: poczucie sprawiedliwości, elastyczność w kształtowaniu stóp, stała wydajność, relatywnie niskie koszty ściągalności. Wady: traktowane jako konfiskata, niesystematyczność wpływów, ściąganie wymaga wykwalifikowanej kadry.
- Pośrednie ( VAT, AKCYZA)- zalety: brak świadomości poboru, wrażliwość na wahania koniunktury, stałe obciążenie konsumpcji- stały dochód. Wady: niesprawiedliwość dotyka najuboższych, mogą krępować działalność gospodarczą.
Akcyza- towary luksusowe i szkodliwe
Krzywa Laffera
Jaki powinien być system podatkowy:
- sprawiedliwy i nie powinien przekraczać zdolności płatniczych podatnika
- wysokość powinna być z góry ustalona
- sposób i warunki płatności dogodne dla płatnika
- koszty poboru niskie a podatek nie powinien wpływać hamująco na aktywność gospodarczą podatnika
b. cła i opłaty
c. zyski z NBP
d. dochody z prywatyzacji
Wydatki budżetoweArt.63
1. bieżące
2. związane z obsługą długu publicznego
3. majątkowe
lub
1. związane z tradycyjnym pełnionym przez państwo takich funkcji jak:
- obrona narodowa
- administracja
- wymiar sprawiedliwości
2. związane z realizacją celów społecznych(państwa dobrobytu)
- oświata
- kultura
- ochrona zdrowia
3. wynikające z pełnienia interwencyjnych funkcji, , oddziaływanie na inwestycje produkcyjne i infrastrukturalne subsydia, dotacje i transfery
Deficyt budżetowy Art. 64.
Różnica między dochodami, a wydatkami bydżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt budżetu państwa.
Deficyt:
- budżetowy
- finansów publicznych
- ekonomiczny
1. budżet to różnica wydatków nad dochodem finansów państwa
2. finansów publicznych to budżetowy oraz samorządów terytorialnych...
stary_hipis