zeszyty-pdf_zgoda-13073.pdf

(4986 KB) Pobierz
AkademII Ekonomlanel
w
Bronisław
Micherda
Katedra RachunkoweU Flnan_.el
analiza
1.
Mlelsce
współczesnel
analizy flnansowel
Rynkowy sposób gospodarowania charakteryzuje szerokie wykorzystanie
rachunkowości
w procesie
zarządzania
jednostkami gospodarczymi.
Integralną
częścią rachunkowości
jest analiza finansowa,
służąca
do interpretacji tworzo-
nych w
rachunkowości
danych i
realizująca
tym samym
analityczną funkcję
rachunkowości.
Funkcja ta wspomaga
funkcję informacyjną,
a
także wiąże się
ściśle
z
funkcją kontrolną, wskazując równocześnie
na kierunek ich rozwoju do
funkcji stymulacyjnej, tj.
oddziaływania rachunkowości
na
rzeczywistość
gospodarczą'.
Wydaje
się
bowiem,
że
nie
można rozdzielić
procesu tworzenia
w
rachunkowości
liczbowego obrazu
rzeczywistości
gospodarczej od popraw-
nej interpretacji tego obrazu.
Szerokie wykorzystanie
rachunkowości
w biznesie jest
zasadniczą
prze-
słankąjej
nieustannego rozwoju w gospodarce rynkowej. Proces ten dostarcza
również
licznych dowodów
świadczących
o potrzebie i
możliwości
integracji
analizy finansowej i
rachunkowości.
Integracja ta czyni z nich spójne i przy-
datne praktycznie
narzędzie
racjonalnego gospodarowania,
dające
podmiotom
gospodarczym
szansę
funkcjonowania w trudnych warunkach rynkowych.
Analiza finansowa traktowana jest z
reguły
w naszej literaturze przedmiotu,
obok analizy ekonomiczno technicznej, jako
część
analizy ekonomicznej'.
Wydaje
się, że
w
kontekście
obserwowanych tendencji integracyjnych naszych
rozwiązań
systemowych z
rozwiązaniami funkcjonującymi
w gospodarce ryn-
kowej
należy analizę finansową traktować
jako
integralną część
rachunkowo-
B, Micherda,
Stymulacyjna funkcja
rachunkowości,
Zeszyty Naukowe Akademii Ekono-
micznej, Kraków 1985, nr 207.
2
Zob, np.: L Bednarski,
Analiza finansowa
w
przedsiębiorstwie przemysłowym.
PWE, War*
szawa
1997,
s.
7;
Analiza finansowa
w
zarządzaniu przedsiębiorstwem,
pod
redakcją
L.
Bednar-
skiegi
i
T.
Waśniewskiego,
Fundacja Rozwoju
Rachunkowości
w
Polsce, Warszawa 1996, s. 30.
1
Brcmislaw MichertJa
Nie
wyklucza to
możliwości
wykorzystania dorobku metodologicznego
analizy ekonomicznej w ramach tak usytuowanej analizy finansowej'.
Realizacja analitycznej funkcji
rachunkowości
jest
szczególnie
istotna,jeżeli
rozpatruje
się
ją
w
szerszym
kontekście
systemu informacyjno-decyzyjnego
czy
też
rachunku ekonomicznego. Szeroko rozumiana
rachunkowość
zintegrowana
z
analizą
finansow'l i przez to w pelni
realizująca
sw'1
funkcję analityczną
jest
istotną
częścią
systemu
zapewniającego
racjonalność
gospodarowania. Racjo-
nalne gospodarowanie musi
uwzględniać
rachunek
ekonomiczny,
ten
zaś
wspie-
rany jest
systemem
informacyjnym,
w
którym
znaczące
miejsce ma
zintegro-
wana
rachunkowość
z
analizą finansową
(rys
.
I),
ści]
Racjonalne
gospodarowanie
Rachunek
ekonomiczny
Rac hunkowość
Rys, I,
Związki
między
racjonalnym
gospodarowaniem
a
analizą
finansową
Żr6dlo:
opracowanie
własne
.
Ścisły
związek
analizy finansowej i
rachunkowości
w warunkach urynko-
wienia
sposobu gospodarowania
uzasadnia zarówno
wyraźnie uwidaczniający
się
współcześnie ceł rachunkowości
(wielopłaszczyznowy
pomiar wyniku
finansowego jednostki gospodarczej), jak i
będąca pochodną
tego
celu
wielo-
aspektowa
struktura
współczesnej rachunkowości, Realizująca
w istocie anali-
tyczną funkcję rachunkowości
analiza finansowa,
warunkując spełnienie
cełu
rachunkowości,
powinna
stanowić
integralną część
jej
struktur,
zwłaszcza
struktury funkcjonalnej (rys,
2)
,
Por
.
np
.:
W
.B.
Mcigs
,
R.F. Meigs
,
FinfIlIclal
Accmmring
,
Me Graw· Hill Bank
Co.,
New
York 1986;
G.A.
Welsch
,
D
.P.,
Newman, Ch.T
.
Zlatkovich,/llfermedillfe
ACC{)Ullli1łg
.
Jrwin
.
Homcwood 1986; K.A
.
Wilcox, J.O. San Miguel,
Illlroducriotl lo FinwIcilII
AccOIwting,
Har·
per/Row Publ.
,
New York 1984
,
4
B. Michcrda.
WykofZyslal/ie metod
badania
przyczynowego
UJ
analiz.ie filwl/smvej,
Zeszyty
Naukowe AE w Krakowie, Kraków
t
988, nr 267.
3
analiz.a
--------------------------~
Rachunk
o
wo
ść
Rachunkow
oś ć
zarządcz a
finan
sowa
SprJWOZdaWClOSC
finansowa
---
.'
finansowa
Podejmowanie decyzji
Rozlic
zen
ie
z otoczeniem
Rys
.
2.
Miejsce analizy
w funkcjonalnej strukturze
Znkl!o: opracowanie
wła
s
ne
.
rachunkowości
Właściwa
i
pełna
realizacja
anałitycznej
funkcji
rachunkowości
poprzez
integrację
analizy
finansowej i
rachunkowości
istotnie
warunkuje
sprawność
funkcjonowania systemu
zarządzania.
2.
Przesłanki
I
kryteria sy.tematykl analizy flnansowel
Rynkowy
sposób gospodarowania
uwidacznia
cel
rachunkowości,
którym
jest
wiełoprzekrojowy
pomiar
wyniku
finansowego
(zysku).
Metodyka tego
pomiaru,
obrazująca
proces
pomnażania
zaangażowanego
w
działalności
gospodarczej
kapitału,
służy
do oceny
zarówno
działań
realizowanych, jak
również
przewidywanych.
Pomiar ten
możliwy
jest
w ramach rachunku
zasobów,
który
w sferze
ewi-
dencji
księgowej
realizowany jest na kontach bilansowych,
służących
do
uję­
cia
poszczególnych
składników
majątku
i
kapitałów
jednostki
gospodarczej,
natomiast
w
sprawozdawczości
finansowej ma
postać
bilansu
majątkowego
.
Rachunek
zasobów jest
pierwszym podstawowym
wymiarem
rachunkowo-
ści
podwójnej.
Rozwinięty
został
przez
pomiar
wyniku finansowego w ramach
rachunku strumieni,
a
w
sferze
ewidencji
księgowej
na kontach wynikowych
ujmujących
strumienie kosztów, przychodów
oraz
wyników
(zysków
i strat)
nadzwyczajnych. W
sprawozdawczości
finansowej
rachunek ten ma
postać
zestawianego w
dwóch
wariantach
rachunku
wyników
-
porównawczego
bądź
kalkułacyjnego.
Rachunek
strumieni
traktować można
jako drugi wymiar
rachunkowości
podwójnej, który
wnikliwie
opisuje
proces kreowania
wyniku
finansowego
(zysku)
.
M.
Dobija,
TeoreTycme
j
organizac.vjnc podstawy systemu
trójwymiarowej
racJlll11kowo.<ci,
ZC
:'izyty
Naukowe
AE
w
Krakowie, Kraków 1990.
nr 329.
fi
B.
Michcrda.
R{lcll/m
(~
k
przep(vwów pieni('i f1
ych
we w'\11(jfcze.mej rachunkowo.vet,
Zeszyty
5
NaUKowe
AE
w
Krakowie.
Krak
ów
2001,
nr
559
.
Bronis /aw Micherda
ten rachunek wyniku
finansowego
został rozwinięty
i
okre-
ślić
go
można
mianem rachunku czynników. Rachunek ten przejawia
się
w sfe-
rze
ewidencji
księgowej
w postaci kont
sił ewidencjonujących
czynniki
przy-
śpieszające
bądź
opóźniające
proces tworzenia wyniku finansowego (zysku).
Konta te
przyjmują
zapisy
dotyczące
zdarzeń
lub rezultaty
badań
analitycznych
w
tym
zakresie' , a w
sprawozdawczości
finansowej
reprezentowane
są
między
innymi przez
sprawozdanie o
przepływach
środków
pieniężnych
(cash
f/ow)
.
To
właśnie rozważania
o
istocie rachunku
przepływów pienię
żnych
kierują
uwagę
na
lokalizację
i
związek
tego
sprawozdania
z
bilansem
majątkowym
i
rachunkiem wyników'.
Przedmiotowa
struktura
rachunkowości
coraz
wyraźniej
zmierza
do modelu
trójwymiarowego
.
Rachunek czynników
stanowi
trzeci wymiar
rac hunkowości.
Rachunkowość
Współcześnie
Rachunek zasobów
Rachunek
strumieni
Rachunek
czynników
Konta
bilansowe
Konta
wynikowe
Konta
si
ł
Bilans
Rachunek
wyników
Rachunek
przepływów
pienięi. nyc h
Rys.
3.
Miejsce
analizy
finansowej w przedmiotowej
strukturze
Zródło:
opracowanie
wła
s
ne
.
ra
c
hunkowośc i
podkreśła
śc
isły
związek
analizy finansowej z
rachunkowością,
w
sk
azując
na podstawowe
źródła
analizy finansowej i
równocześnie
obszary
jej zainteresowania.
Tak
więc
przedmiotowa
struktura
rachunkowości
stanowi
Rys.
3
systematyki
płaszczyzn
analizy finansowej.
Analiza finansowa
zajmuje
też znac
zące
miejsce w rachunku
ekonomicz-
nym prowadzonym w jednostkach
gospodarczych.
Znajduje to
wyraz w
powią­
zaniu
pomiędzy
elementami
rachunku
ekonomicznego
na
szczeblu
podmiotu
gospodarczego
rozumianego jako proces
prowadzący
do
podjęcia
ekonomicz-
nie uzasadnionych decyzji
gospodarczych'
(rys.
4).
Analiza finansowa
jako
integralna
część
szeroko
rozumianej rachunkowo-
ści
podlega, podobnie jak
rachunkowość,
ewolucji,
dostosowując
się
do
rosną
­
cych
potrzeb
zarządzania
.
Stąd też charakterystyczną cechą
analizy
finansowej
w
warunkach
rynkowych jest
bezpośrednie
wykorzystanie jej rezultatów do
zarządzania,
co wskazuje
zarówno
na jej retrospektywny
,
jak i prospektywny
charakter. Analiza finan
sowa
doskonalona jest
w obu
tych równic
ważnych
aspektach.
Tak
więc
orientacja czasowa analizy
finan
sowej stanowi
istotną
przesłankę
systematyki
jej
płaszczyzn.
przesłankę
E.
Burzym,
Analiza finalIsowa
w przedsi(biorstwie
przemysłowym,
Akademia
Ekono~
miczna,
Kraków 1984,
s. 8.
7
Wjp
ólczeslla
analiza
fina
llJo wa
Wskazane
przesłanki
systematyki
płaszczyz n
analizy finan
sowej
pozwalajq
zatem
na
wyróżni
e
nie
dwóch zasadniczych plaszczyzn
w
s
p
ó
łczes nej
analizy
finansowej, których kryteriami
są
odpowiednio (rys. 5):
-
wynikający
z
przekroju strukturalnego
i.ródeł
przedmiot
działania
anali-
tycznego,
- orientacja czasowa.
Ewidencja
Informacje
ekonomic
zne
Planowanie
Ocena
decyzji
podjctyc h
w
prles7.łoS ci
Decyzje
dOl
yczące
przyszłości
Rys
.
4. Analiza
finansowa
w
rachunku
ekonomicznym
Źródło
:
opracowanie
własne
na podstawie:
E.
BurzyOl.
op
.
cil.
Czasowa
Przedmiotowa
Sytuacja
maj.)lkowo-
-kapilatowa
Zyskowność
Plynność
finansowa
Prospektywne
Rys
.
5.
Płaszczyzn
y
wspó łczesnej
analizy
fin
ansowej
Źródło
:
opracowanie
własne
.
Proces doskonalenia analizy finansowej
eksponuje szczególnie
czynniki
dynamizujące działaln
ość
gospodarczą
i proces
pomnaż.ania kapitałów,
odpo-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin