ps_antyk_sprawdzian_odpowiedzi (1)-1.doc

Nr

zadania

Odpowiedź wersja A

Odpowiedź wersja B

1.

U podstaw kultury europejskiej legły cywilizacje położone na Bliskim Wschodzie i w basenie Morza Śródziemnego. Przełomem w rozwoju ludzkości, wyznaczającym początki epoki starożytnej, było wynalezienie pisma. Umożliwiło ono utrwalanie myśli oraz przekazywanie ich w czasie i przestrzeni. Za datę końcową epoki przyjmuje się rok 476, w którym nastąpił upadek cesarstwa zachodniorzymskiego. Dwie kultury szczególnie ważne dla europejskiego dziedzictwa to kultura Grecji i Rzymu. Obie noszą wspólną nazwę starożytności klasycznej lub antyku.

Europejska cywilizacja antyczna czerpała
z dorobku starszych kultur Bliskiego Wschodu i basenu Morza Śródziemnego: kultury sumeryjskiej, egipskiej, babilońskiej i fenickiej. Pierwsze miasta
i państwa zakładano tam, gdzie były ku temu sprzyjające warunki geograficzne, zwykle nad wielkimi rzekami, np. Tygrysem, Eufratem czy Nilem. Istotnym czynnikiem rozwoju pierwszych społeczeństw była religia. Dominował politeizm, zaś pierwszą cywilizację opartą na wierze w jednego boga, czyli monoteizmie, stworzył Izrael.

2.

epikurejczycy – przyjemnością jest już sam brak cierpienia

cynicy – najważniejsze w życiu jest uwolnienie się od konwenansów

sceptycy – wszystkie sądy są względne
i możliwe do zakwestionowania

stoicy – każda prawda jest subiektywna

sofiści – w życiu należy się kierować

niezmąconym rozumem

sceptycy – wszystkie sądy są względne
i możliwe do zakwestionowania

stoicy – każda prawda jest subiektywna

epikurejczycy – przyjemnością jest już sam brak cierpienia

cynicy – najważniejsze w życiu jest uwolnienie się od konwenansów

sofiści – w życiu należy się kierować

niezmąconym rozumem

3.

umiar, prostota, harmonia, jasność, zachowanie proporcji

prolog, parodos, stasimon, epejsodion, exodos

4.

a) nierozwiązywalny konflikt między równorzędnymi racjami, wymagający od bohatera dokonania wyboru

b) ludzka pycha wynikająca
z przeświadczenia, że można oszukać los/bogów

c) oczyszczenie widza tragedii antycznej
z uczuć litości i trwogi

d) część tragedii antycznej, podczas której występowali na scenie aktorzy

a) pieśń wykonywana przez chór mężczyzn

przebranych za satyrów podczas Dionizji

b) „bóg z maszyny”, określenie pochodzące od stosowanego w antycznym teatrze efektu specjalnego, który polegał na niespodziewanym ukazaniu się na scenie bohatera lub boga – z czasem: zbyt łatwe, nielogiczne rozwiązanie intrygi w sztuce wynikające z nagłego zwrotu akcji, ingerencji sił zewnętrznych itp.

c) wina tragiczna, nieświadome popełnienie zbrodni przez bohatera tragicznego

d) bezsilność człowieka wobec przeznaczenia, podporządkowanie ludzkiego losu siłom wyższym

5.

cechami eposu nie są: tematyka fantasy, brak inwokacji, oszczędność epitetów

cechami eposu nie są: jedna płaszczyzna fabularna: świat ludzi, brak opisów, czas teraźniejszy

6.

Ikar – archetyp marzyciela; Narcyz – archetyp miłości własnej;

Syzyf – archetyp ciężkiej, bezowocnej pracy

Orfeusz – archetyp miłości silniejszej niż śmierć, a także artysty, poety;

Prometeusz – archetyp miłości do ludzi, samopoświęcenia; Demeter – archetyp miłości matczynej

7.

wpisane: Chaos, Uranos i Gaja, Kronos
i Reja

wpisane: Chaos, Uranos i Gaja, Kronos
i Reja

8.

Tyrtajos: poezja apelu, zagrzewająca do boju, głosząca pochwałę patriotyzmu, nawołująca do obrony ojczyzny; Safona: poezja wyznania, mówiąca o uczuciach, głównie o miłości i rozterkach z nią związanych, kunsztowna; Horacy: sławę przyniosły mu głównie ody (pieśni)
o różnorodnej tematyce: biesiadnej, miłosnej, moralizatorskiej, religijnej,
w których zawarł swoją filozofię opartą na idei stoicyzmu i epikureizmu

Safona: poezja wyznania, mówiąca
o uczuciach, głównie o miłości i rozterkach z nią związanych, kunsztowna; Tyrtajos: poezja apelu, zagrzewająca do boju, głosząca pochwałę patriotyzmu, nawołująca do obrony ojczyzny; Horacy: sławę przyniosły mu głównie ody (pieśni)
o różnorodnej tematyce: biesiadnej, miłosnej, moralizatorskiej, religijnej,
w których zawarł swoją filozofię opartą na idei stoicyzmu i epikureizmu

9.

A. Homer Iliada

B. Tyrtajos Liryki

C. Safona Liryki

D. Homer Odyseja

E. Horacy Wybudowałem pomnik

A. Tyrtajos Liryki

B. Homer Odyseja

C. Safona Liryki

D. Horacy Wybudowałem pomnik

E. Homer Iliada

10.

a) nastrój beztroski, radości, zabawy

b) Życie jest piękne, dlatego należy korzystać z jego uroków, do których należy przede wszystkim wino, poezja i miłość.

c) krótki wiersz o charakterze żartobliwym,

utrzymany w lekkim, radosnym nastroju

a) nastrój beztroski, radości, zabawy

b) Życie jest piękne, ale krótkie (wzmianka o grobie), dlatego należy korzystać z jego uroków, do których należy przede wszystkim wino i poezja. Te dwa prawdziwe skarby ludzkości pomagają zapomnieć o codziennych trudach i dają poczucie absolutnego szczęścia.

c) krótki wiersza o charakterze żartobliwym, utrzymany w lekkim, radosnym nastroju

11.

A. – P, B. – F, C. – F, D. – P

A. – P, B. – F, C. – F, D. – P

12.

a) Martius, Majus

b) Nazwa marzec pochodzi od rzymskiego boga wojny Marsa. Ta pora roku, gdy kończyła się zima i pędzono bydła na pastwiska, była najdogodniejsza, by zacząć łupieżcze wyprawy wojenne.

c) Maj jest starszy (maior) od czerwca (Junius).

d) koncepcje pochodzenia nazwy maj: od maior (maj jest starszy od czerwca), od czczonego w Italii bożka Majusa, od bogini Maja – matki Merkurego

e) W maju 305 r. abdykował cesarz Dioklecjan, 11 maja 330 r. powstał Konstantynopol (wcześniej: Bizancjum).

f) Nowy rok w starożytnym Rzymie zaczynał się na początku marca, gdy przyroda budziła się do życia.

a) Według poety greckiego palenie ognisk na cześć Hestii było darem od Zeusa, jaki dostała bogini w nagrodę za to, że nie wyszła za mąż.

b) Nie istniały żadne mity, których Hestia byłaby główną bohaterką, w żadnej z legend nie odegrała szczególnej roli.

c) Hestia po grecku oznacza ‘ognisko’.

d) Hestia opiekowała się tym, co niematerialne, ale bardzo ważne: światłem, ciepłem domowego ogniska, bezpieczeństwem, rodziną.

e) Hestię i Westę łączył wspólny dla ludów praindoeuropejskich kult ognia. W świątyni Westy w starożytnym Rzymie na Forum Romanum płonął wieczny ogień, którego pilnowały westalki – dziewice jak Hestia. Tak jak grecka bogini Westa była bardziej symbolem niż konkretną postacią.

f) Ludy indoeuropejskie łączył kult ognia
i ogniska domowego, dodatkowo słowo ogień wywodziło się z jednego pnia językowego.

13.

temat: Pożegnanie się skazanego na śmierć Sokratesa z obywatelami Aten.

cele: Sokrates wyjaśnia, dlaczego nie bronił się przed swymi oskarżycielami za wszelką cenę i wskazuje, że jego oprawcy doczekają się kary w przyszłości za niesprawiedliwość, jaką popełnili względem filozofa.

argument rzeczowy: Tak jak kara dotyka teraz Sokratesa, tak z czasem dosięgnie jego oprawców.

argument logiczny: Postawa Sokratesa
w trakcie procesu, pełna godności
i odrzucająca niegodne zachowania, jest konsekwencją jego całego życia.

argument emocjonalny: Sokrates uprzedza, że nie będzie płakał ani błagał o litość.

środki retoryczne: wyliczenia, apostrofa do słuchaczy

temat: Istota bycia mądrym.

cele: Sokrates wyjaśnia, na czym polega prawdziwa

mądrość. Na przykładzie polityka pokazuje, że najbardziej zgubne jest uważanie samego siebie za mądrego. Pierwszym bowiem krokiem do mądrości jest uznanie swojej niewiedzy, głupotą zaś trwanie
w przeświadczeniu, że się coś wie.

argument rzeczowy: Sokrates wybiera na swojego rozmówcę osobę, która w opinii większości jest mądra.

argument logiczny: Filozof twierdzi, że jak czegoś nie wie, to nie tkwi w przekonaniu, że coś wie.

argument emocjonalny: Gdy Sokrates próbował udowodnić politykowi jego niewiedzę, ten go znienawidził (jak i wielu innych ludzi). Nikt nie lubi, aby mu wykazywać jego ignorancję – jest to normalna reakcja, której Sokrates jest świadomy.

środki retoryczne: wykrzyknienie, powtórzenie

14.