3. Rynek Pracy
Rynek pracy – miejsce gdzie spotykają się osoby oferujące pracę (pracodawcy) i osoby jej poszukujące (pracownicy).
Pracodawca – sprzedający
Pracownik - kupujący
Istnieją dwa rodzaje nierównowagi związanej z miejscami na rynku pracy:
- pozytywna (niższy popyt – sytuacja korzystna dla poszukujących pracy)
- negatywna (niższa podaż – korzystna dla pracodawcy).
Konkurencja – współzawodnictwo pomiędzy pracownikami i firmami:
- wymusza podnoszenie kwalifikacji
- zwiększa wydajność pracy
- eliminacja osób niekompetentnych
- wzrost jakości produkcji
- wzrost wydajności pracy
3.1. Bezrobocie
– zjawisko kiedy osoba która chce podjąć pracę, nie może jej znaleźć
Stopa bezrobocia % – wskaźnik określający liczbę osób pozostających bez pracy w stosunku do osób aktywnych zawodowo (zdolnych do pracy)
Podział bezrobocia:
Czas trwania:
- krótkotrwałe ( <3 miesiące)
- długotrwałe (>12 miesięcy)
Rodzaj:
- Frykcyjne (zmiany w strukturze popytu na pracę, struktury produkcji – krótkookresowe)
- Strukturalne (niedostosowanie kwalifikacji pracowników i miejsc pracy do wymogów rynku – długoterminowe)
- Cykliczne – np. sezonowość
Przeciwdziałanie bezrobociu:
· Pasywne
- dzielenie miejsc lub czasu pracy,
- zasiłki
- wydłużenie czasu trwania nauki
· Aktywne:
- nowe miejsca pracy
- prace interwencyjne, roboty publiczne
- staże, szkolenia
- dotacja na zakładanie własnej firmy
3.2. Poszukiwanie pracy:
- urząd pracy
- targi pracy
- ogłoszenia
- biura pośrednictwa pracy
Wieloetapowy proces który zaczyna się w momencie wyboru szkoły średniej / kierunku studiów.
Aplikacja o pracę:
Klasyczne odpowiedź na ogłoszenie:
- Curriculum Vitae (CV) – ze zdjęciem
- List motywacyjny
- kopia dokumentów dla uwiarygodnienia danych
· CV (życiorys zawodowy)
Wizytówka, powinien być przygotowany starannie. Powinien być zgodny z prawdą – musi być także łatwy do udowodnienia. Maksymalnie 2 strony A4
· List motywacyjny
Jest to opis zalet kandydata, który ma przekonać potencjalnego pracodawcę do zatrudnienia właśnie Ciebie. Zawierać powinno się na 1 stronie A4
· Rozmowa kwalifikacyjna:
Pracodawca może zapytać nas m.in.:
- posiadane kwalifikacje zawodowe, wykształcenie, doświadczenie, sukcesy
- obecny stan rodzinny
- dodatkowe uprawnienia
- znajomość języków obcych
Zgodnie z prawem pracodawca nie może zapytać m.in. o:
- wyznanie
- planowanie rodziny
- orientację seksualną
- pochodzenie rasowe lub etniczne
- przekonania religijne lub filozoficzne
- stan zdrowia, kod genetyczny
- nałogi
Ogólne zasady:
- nie wolno się spóźnić !!!
- nie wyciągać pierwszemu dłoni na powitanie
- siadać zanim cię o to poproszą
- krzyżować ręce i nogi; zakładać nogę na nogę
- bazgrać na kartce papieru
- dowcipkować
- żuć gumę
- stukać długopisem, bawić się biżuterią lub włosami
3.4. Płaca:
cykliczne wynagrodzenie mające postać określonej kwoty pieniędzy, wypłacane pracownikowi związanemu z pracodawcą odpowiednią umową o pracę.
Płaca minimalna – praca ustalana przez właściwego ministra jako pewien procent średniej płacy w sferze budżetowej. Obecnie jest to 42 % średniej płacy w sferze budżetowej.
Płaca brutto – zawiera podatki i składki społeczne;
Płaca netto – tzw „na rękę” – kwota jaką dostaje pracownik po odliczeniu wszelkich podatków i składek
Funkcje płacy:
1) Dochodowa – umożliwia zaspokajanie potrzeb pracownika i
jego rodziny
2) Motywacyjna – wiąże się ze wzbudzeniem w pracowniku
chęci do lepszej i wydajniejszej pracy
Systemy wynagradzania:
1) Czasowy – płaca za jedną przepracowaną godzinę
2) Akordowy – ustalenie odgórnie liczby zadań jakie pracownik
musi wykonać w danym czasie (norma )
3) Premiowy – dodanie do podstawowej płacy premii w celu
motywacji do większego wysiłku
- ryczałt – ustalona kwota lub ustalony procent wypłacany
regularnie
- prowizja – np. 30% płacy podstawowej
- akordowy – zależny od liczby produktów wykonanych przez
pracownika
- czasowa – wynagrodzenie jest zależne od liczby
przepracowanych godzin
- łączona (np. czasowo – premiowa; czasowo
3.5. Prawne aspekty pracy:
Kodeks pracy – określa prawne aspekty zatrudnienia i pracy.
Wymiar czasu pracy – 40 godzin tygodniowo + 8h nadgodzin
Stosunek pracy – zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy – z innej perspektywy zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia pracownika za określone wynagrodzenie.
3.6. Rodzaje umów:
1) umowa o pracę – na czas próbny (max do 3 mies), na czas określony (max 2 razy), na czas nieokreślony
2) Umowa cywilnoprawna
- umowa zlecenie – ustalenie wykonania pewnej pracy na rzecz pracodawcy, jest czasowa (zus płacony ale nieobowiązkowo)
- umowa o dzieło – ważny jest nie czas a efekt przedmiotu umowy
Rozwiązanie umowy o pracę
- za porozumieniem str – wspólne ustalenie zasad zakończenia umowy – termin
- wypowiedzenie przez jedną ze stron – termin ustala jedna ze stron. Umowa na czas określony – 2 tygodnie; umowa na nieokreślony – od 2 tygodni do 3 miesięcy
- rozwiązanie bez wypowiedzenia – np. ciężkie naruszenie przepisów lub zły stan zdrowia pracownika
Świadectwo pracy:
Wydany po ustaniu umowy o pracę przez pracodawcę w ciągu 7 dni.
Zawiera:
- okres i rodzaj wykonywanej pracy
- zajmowane stanowisko
- tryb rozwiązania stosunku pracy
- liczba dni urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika
3.7. POJĘCIA:
Mobbing – to taki sposób traktowania pracownika przez pracodawcę lub współpracowników, który ma na celu ich poniżenie, ośmieszenie i wpłynięcie na obniżenie ich samooceny.
Molestowanie – działanie naruszające godność osobistą poprzez natrętne i uporczywe narzucanie się drugiej osobie; może przybrać formę napastowania słownego – krępujące
mówienie w obecności świadków
Korupcja – działania polegające na nadużywaniu swojego stanowiska dla uzyskania prywatnych korzyści (dawca i biorca)
· Rodzaje:
- Łapówkarstwo – przekazanie kwoty pieniędzy za pomyślne rozwiązanie sprawy; np. przyspieszenie terminu
- Protekcjonizm - rodzaj łapówki; np. aby wygrać przetarg
- Nepotyzm – np. zatrudnianie rodziny
- Defraudacja – wydanie pieniędzy firmowych przeznaczonych na określony cel – na cel prywatny
Kradzieże, kradzież informacji, ujawnienie tajemnicy służbowej
blusik21