Kolimator.
Większość z nas słyszała zapewne o otwartych przyrządach celowniczych (szczerbinka i muszka), o zamkniętych (diopter, przeziernik) jak i o lunetach celowniczych. Zasada działania i budowę zna chyba każdy amator wiatrówek. Jest jeszcze jedna grupa celowników. Są to celowniki kolimatorowe, popularnie nazywany kolimatorami (angielska nazwa to red dot). Poniżej postaram się przedstawić zasadę ich działania jak i rodzaje jakie rozróżniamy.
Rodzaje celowników kolimatorowych i ich działanie.
Wynalazca celownika kolimatorowego to N. Ruder, był on Szwedem i opracował pierwszą konstrukcję w latach 60 ubiegłego wieku.
Pierwszymi były celowniki kolimatorowe nieprzezroczyste. Konstrukcja to korpus, wewnątrz którego znajdowało się źródło światła w postaci wiązki lasera półprzewodnikowego. Promień lasera padał na układ optyczny, który skupiał tą wiązkę i kierował ją na oko strzelca. Jak już wspomniałem, to były pierwsze konstrukcje, które nie były zbyt udanym rozwiązaniem. Aby celować strzelec musiał mieć wszystkie oczy otwarte: jednym okiem widział cel, natomiast drugim, samą wiązkę lasera, równoległą do linii celowania. W efekcie mózg przetwarzał obydwa sygnały i de facto strzelec widział cel, a na nim kropkę. Gdy zamknąć jedno oko i spojrzeć drugim w kolimator, będzie widoczna sama czerwona kropka, bez widocznego celu. Takie strzelanie wymagało pewnego treningu i wprawy.
Konstrukcje stosowane dziś to celowniki kolimatorowe przezroczyste. Zasada ich działania jest prosta. Kolimator zbudowany jest z korpusu (tak jak luneta celownicza), wewnątrz którego znajduje się źródło światła. Obecnie, tak jak we wcześniejszym rozwiązaniu, jest to laser półprzewodnikowy. Jest on umiejscowiony przy soczewce, tuż koło oka strzelca. Jego promień trafia na filtr dichroniczny bądź zwierciadło dzielące światło, które kieruje ją w stronę oka. Przez to strzelec widzi w soczewce obraz celu z nałożonym na niego punktem świetlnym, którym najczęściej jest kropka. Poniżej schemat działania.
Schemat działania zamkniętego celownika kolimatorowego
Powyższy schemat przedstawia celownik kolimatorowy zamknięty. Występuje jeszcze celownik kolimatorowy otwarty, w którym występuje tylko jedna soczewka bez tubusa. Zasada działania jest ta sama. Poniżej przykłady obu tych celowników. Obecnie w kolimatorach można wybierać natężenie światła - co przekłada się na wielkość kropki (przeważnie 5 MOA) - lub też innej siatki celowniczej. Może to być krzyżyk, kółko, etc. Oprócz czerwonego koloru, siatka celownicza może mieć kolor zielony lub inny, w zależności od kolimatora.
Kolimator otwarty - Delta Optical Multidot
Kolimator zamknięty - Delta Optical Red Dot 1x40
Przewaga celowników kolimatorowych zamkniętych na otwartymi jest znaczna. W tych pierwszych mogą zostać zastosowane, ze względu na budowę, różne filtry światła (stąd możliwe połączenie z noktowizorem i możliwość pracy w nocy) jak również soczewki powiększające obraz. Wadą wszystkich celowników kolimatorowych jest to, że potrzebują źródła zasilania do emitowania wiązki lasera. W tańszych konstrukcjach jest to po prostu zwykła okrągła bateria CR, natomiast w droższych stosowane są już baterie słoneczne. W połączeniu z klasycznym ogniwem wydłużają one czas pracy urządzenia o nawet 50%.
Najnowszą odmianą celowników kolimatorowych są celowniki holograficzne. Mają one wbudowane układy elektroniczne pozwalające zmieniać kształt siatki celowniczej, jej jasność, a także regulować położenie znaku celowniczego.
Zalety celowników kolimatorowych
Niewątpliwą zaletą celowników kolimatorowych jest to, iż umożliwiają one szybką reakcję na pojawiający się cel i nie ograniczają zbytnio pola widzenia. Reakcja cel-strzał wynosi w granicach 3-4 sekund, stąd często spotkać je można w użyciu podczas konkurencji polegających na strzelaniu dynamicznym jak również do poruszających się szybko celów. Kolejnym atutem jest mały błąd paralaksy, jeśli celujemy na niewielkie dystanse (ok. 90 m). Nadal on występuje, ale jest on zredukowany, jeśli porównać tradycyjne lunety celownicze. Niewątpliwą wadą celowników kolimatorowych jest to, iż mają one zasilanie bateryjne.
misiek.b