Seminarium 1. Fizjologia układu oddechowego.by Sylvia
1. Po co oddychamy ?
W celu wyzwolenia energii w komórkach, do czego niezbędny jest tlen zawarty w powietrzu.
2. Jakie narządy biorą udział ?
- płuca, układ krążenia, układ nerwowy, mięśnie
3. Na czym polega oddychanie zewnętrzne ?
Na dyfuzji tlenu z płuc do naczyń krwionośnych przez błonę pęcherzyka i śródbłonek i jego transport do komórek oraz na dyfuzji CO2 w kierunku odwrotnym.
4. Na czym polega oddychanie wewnętrzne ?
Na uwolnieniu energii skumulowanej w ATP w wyniku utleniania związków organicznych tlenem pobranym z powietrza atmosferycznego.
5. Ile powietrza pobieramy w czasie jednego wdechu ?
ok. 500-600 ml, z czego 150 ml wypełnia przestrzeń martwą, a 350-450 ml podlega wymianie gazowej
6. W jaki sposób oddychamy ?
Wdech następuje dzięki zwiększeniu 3 wymiarów klatki piersiowej:
a. przednio-tylnego
b. górno-dolnego
c. poprzecznego
ad b. wskutek skurczu przepony (70% siły wdechowej), która obniża się, wskutek czego zwiększa się ciśnienie śródbrzuszne a maleje ciśnienie w klatce piersiowej
ad a. skurcze mięśni międzyżebrowych zewnętrznych, wskutek których mostek oddala się ku przodowi od kręgosłupa
ad.c. Wskutek skurczu mięśni międzyżebrowych zewnętrznych przyczepiających się między V a X żebrem, a także w pewnym stopniu przepona- rozsuwając zatoki żebrowo- przeponowe.
Następuje wzrost objętości klatki piersiowej i spadek ciśnienia poniżej ciśnienia atmosferycznego, dlatego powietrze może napłynąć do płuc zgodnie z gradientem p.
Wydech następuje w momencie, gdy ustąpi skurcz mięśni wdechowych i płuca wracają do swojego pierwotnego rozmiaru wskutek działania sił sprężystych płuc i skręconych żeber. W początkowej fazie wdechu uczestniczy też przepona, zapobiegając gwałtownemu zapadaniu się płuc (czyni oddech bardziej płynnym).
7. Jakie ciśnienie jest w jamie opłucnej w czasie wdechu ?
Na początku ciśnienie przy podstawie w jamie opłucnej wynosi ok. 0,3 kPa. W czasie trwania wdechu ciśnienie stopniowo spada. Powstaje podciśnienie w jamie opłucnej, które zasysa powietrze atmosferyczne do momentu zrównania się ciśnień.
8. Dlaczego wdech jest aktem czynnym ?
Gdyż niezbędny jest skurcz mięśni wdechowych.
9. Z jaką częstością oddychamy ?
12- 16 / min
10. Kiedy uruchamiają się dodatkowe mięśnie wdechowe? Wymień je.
Przy bardzo nasilonych oddechach.
Są to : mm. pochyłe szyi, m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, m. piersiowy mniejszy, mm. Zębate przednie, m. czworoboczny, m. dźwigacz łopatki, mm. Równoległoboczne, mm. Prostowniki kręgosłupa, mm. Rozszerzające górne drogi oddechowe.
11. Kiedy uruchamiają się dodatkowe mięśnie wydechowe. Wymień je.
Przy głebokim wydechu – mm. Międzyżebrowe wewnętrzne
W stanach patologicznych : mm. Ściany brzucha, m. prosty brzucha, m. czworoboczny lędźwi, m. biodrowo- żebrowy, m. zębaty dolny.
12. Co to jest wentylacja minutowa pęcherzykowa ?
Ilość powietrza docierającego do płuc w czasie jednej minuty. Wynosi ok. 6-8 L.
13. Co wpływa na wskaźniki spirometryczne ?
Wiek i płeć
14. Gdzie występuje anatomiczna przestrzeń martwa i jaką rolę spełnia ?
- w tych miejscach układu oddechowego, gdzie nie może nastąpić wymiana gazowa, ze względu na grubość i budowę ściany ( aż do oskrzelików końcowych)
- dzięki niej powietrze pęcherzykowe różni się składem od powietrza atmosferycznego i możliwe jest oddychanie
15. Dlaczego w przestrzeni martwej nie występuje wymiana gazowa ?
- ze względu na grubość ściany ( obecność mięśniówki)
16. Jaki nabłonek występuje w przestrzeni martwej ?
Wielorzędowy urzęsiony
17. Jak wpływa na mięśniówkę oskrzeli układ przywspółczulny ?
Działa przez acetylocholinę i powoduje zwężenie oskrzeli
18. Jak wpływa na mięśniówkę oskrzeli układ współczulny ?
Działa przez noradrenalinę i rozszerza oskrzela (w sytuacji stresowej, tj. ucieczka potrzebujemy więcej tlenu )
19. Jakie substancje działają rozkurczowo i skurczowo na oskrzela ?
- rozkurczowo – adrenalina, noradrenalina, NO, VIP, PGE
- skurczowo – acetylocholina, neurokinina 1, tromboksan, leukotrieny, , PGF, histamina, serotonina
20. Jak na układ oddechowy działa morfina ?
Osłabia ośrodek oddechowy
21. Co to jest czynnik powierzchniowy płuc ?
Surfaktant (dipalmitynian fosfatydylocholiny) – substancja wyściełająca pęcherzyki płucne
22. Gdzie występuje ?
W pęcherzykach płucnych
23. Gdzie powstaje ?
W pneumocytach II typu (ziarnistych)
24. Jakie jest znaczenie surfaktantu ?
- w rozszerzonym pęcherzyku zwiększa napięcie powierzchniowe, więc zapobiega pęknięciu (podczas wdechu)
- podczas wydechu – promień pęcherzyka maleje, czynnik powierzchniowy się zagęszcza, napięcie powierzchniowe się zmniejsza, dlatego pęcherzyk się nie zapada
- wpływa na filtrację
- opłaszcza bakterie, ułatwiając ich fagocytozę przez makrofagi płucne
25. Kiedy powstaje surfaktant?
W 9. miesiącu (28-32 tydzień życia płodowego)
26. Jakie trudności z układem oddechowym występują u wcześniaków ?
Gdy surfaktantu jest zbyt mało, to siły napięcia powierzchniowego są zbyt duże i mięśnie oddechowe nie są w stanie ich pokonać → ostra niewydolność oddechowa, która może doprowadzić do śmierci
27. Jak temu zapobiec ?
Podawać matce przed porodem glikokortykosteroidy, które przyspieszają proces wytwarzania surfaktantu
28. Co wpływa na wytwarzanie surfaktantu ?
- wysiłek fizyczny
- glikokortykosteroidy
- włókna eferentne n. błędnego
29. Co to jest anatomiczna przestrzeń martwa ?
Odcinki dróg oddechowych, w których nie dochodzi do wymiany gazowej, ze względu na mięśniówkę i elementy chrzęstne. Przestrzeń martwa występuje do 16 rozgałęzienia oskrzeli.
30. Co to jest fizjologiczna przestrzeń martwa ?
W pęcherzykach płucnych, gdzie nie dochodzi do wentylacji, np. w szczytach płuc, gdzie jest zbyt mały przepływ w stosunku do wentylacji.
31. Co to jest przeciek płucny ?
- anatomiczny – wymieszanie się krwi odtlenowanej z natlenowaną związane z zespoleniami żył oskrzelowych z żyłami płucnymi
- fizjologiczny – związany z grawitacją, krew spływa do dolnych części płuc i wentylacja nie wystarcza do wysycenia Hb w 100 %
32. Gdzie jest najlepsza wentylacja w stosunku do przepływu krwi i dlaczego ?
- w dolnych partiach płuc
- wpływa : grawitacja, działanie przepony, stopień rozciągnięcia pęcherzyków ( im mniej rozciągnięte na początku wdechu tym lepiej wentylowane; najmniej rozciągnięte są w dolnych partiach płuc)
33. Czy w warunkach fizjologicznych może dojść do filtracji ?
Nie może
34. Dlaczego ?
Ciś. Hydrostatyczne – ciś. Onkotyczne – ciś. Śródmiąższowe = ciś. Filtracyjne
Ciś. Hydrostatyczne – ciś. Onkotyczne – ciś. Śródmiąższowe = 0
Ciś. Hydrostatyczne = ciś. Onkotyczne + ciś. Śródmiąższowe
35. Podaj skład powietrza pęcherzykowego.
- tlen – 13,2 %
- CO2 – 5,2 %
- H2O - 6,2 %
- N2 – 75,4 %
36. Co to jest spirometria ?
Pomiar objętości i pojemności oddechowych płuc u pacjentów
37. Do czego służy ?
Ocena sprawności układu oddechowego
38. Co to jest objętość i pojemność ?
- objętość- pewna niepodzielna całość
- pojemność – składa się z poszczególnych objętości
39. Jak dzielimy TLC- całkowitą pojemność płuc ?
TLC- całkowita pojemność płuc-
VC- pojemność życiowa
VR- objętość zalegająca – pewna objętość powietrza, która zawsze pozostaje w płucach
IRV – objętość zapasowa wdechowa – dodatkowa objętość powietrza, którą można nabrać do puc po dokonaniu swobodnego wdechu
ERV – objętość zapasowa wydechowa – dodatkowa objętośc powietrza, jaką można usunąć, bo dokonaniu swobodnego wydechu
VT- objętość oddechowa – wdychana i wydychana w czasie swobodnego wdechu i wydechu
IC – pojemność wdechowa – powietrze wciągane do płuc w czasie najgłębszego wdechu po spokojnym wydechu
FRC- pojemność zalegająca czynnościowa – powietrze pozostające w płucach po spokojnym wydechu
40. Kiedy objętość zalegając jest większa ?
- w rozedmie – uszkodzenie włókien sprężystych i zmniejszenie sprężystości płuc
- u osób starszych- ubytek włókien sprężystych
41. Co potrzeba, żeby ocenić sprawność układu oddechowego ?
- spirometria dynamiczna- mierzy przepływ powietrza; człowiek zdrowy wdycha i wydycha mniej więcej taką samą objętość
42. Co to jest FEV1 ?
Natężona objętość oddechowa w czasie 1 min.
43. W jakiej pozycji pojemność życiowa płuc jest większa ?
W pozycji stojącej, gdyż krew przesuwa się wtedy w kierunku kończyn dolnych, zwalniając miejsce w klatce piersiowej dla rozszerzających się płuc.
44. Kiedy oskrzela są bardziej skurczone ?
We wydechu – działa nerw błędny
45. Czy dobowy rytm ma wpływ na skurcze oskrzeli ?
Tak, najbardziej skurczone są ok. 6.00; zaś najmniej o 18:00
...
mariz.tbg