Ogólne zagadnienia prawne.- 5.03.2013
1. Pojęcie prawa
Prawo- jeden z zespołów norm postępowania regulujących stosunki społeczne.
Norma postępowania- wyrażenie, które w sposób jednoznaczny nakazuje (zakazuje) określonemu podmiotowi, w określonych okolicznościach, określone zachowanie się.
Normy prawne- normy postępowania, które zostały ustanowione lub uznane przez kompetentne organy państwa i zagwarantowane przymusem państwowym.
Pozaprawne normy postępowania:
a) normy społeczne: etyczne, obyczajowe
b) normy wiedzy: techniczne, technologiczne
prawo (ujęcie pozytywistyczne)- zespół norm ustanowionych i chronionych przez państwo posługując się środkami przymusu.
… celem ochrony ładu i dobra społecznego (ujęcie prawnonaturalne)
W prawie medycznym:
a) zdrowie człowieka, dobro pacjenta
2. Osoba fizyczna
Osoba- od urodzenia aż do śmierci.
Nasciturus (łac. „mający się urodzić”)- dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone.
Nasciturus w prawie rzymskim miał warunkową zdolność prawną, tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków pod warunkiem, że urodził się żywy, jednocześnie sam nie mogąc zaciągać zobowiązań.
Art. 39 KEL- podejmując działania lekarskie u kobiety w ciąży lekarz równocześnie odpowiada za zdrowie i życie jej dziecka. Dlatego obowiązkiem lekarza są starania o zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem.
Art. 1 ustawy o planowaniu rodziny- prawo o życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej w granicach określonych w ustawie.
Spowodowanie śmierci dziecka poczęto przez przerwanie ciąży, zasadniczo jest czynem zabronionym i karalnym (nowy art. 152a oraz 152b KK w kontekście okoliczności legalizujących aborcję).
Konwencja o Prawach Dziecka Deklaracja Praw Dziecka- „dziecko, z uwagi na swoją niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej, zarówno przed, jak i po urodzeniu”.
TK wyrok z 28.05.1997 r. (K 26/96, OTK 1997, Nr 2, poz. 19)- „Wartość konstytucyjnie chronionego dobra prawnego jakim jest życie ludzkie, w tym życie rozwijające się w fazie prenatalnej…”
Warunkowa możność nabycia przez nasciturusa praw i obowiązków w prawie cywilnym:
a) Art. 927 par. 2 KC- „Dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.”
b) Art. 4461 KC- „Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.”
c) Art. 75 par. 1 KRO- „Można uznać ojcostwo przed urodzeniem się dziecka już poczętego.”
d) Art. 182 KRO- „Dla dziecka poczętego, lecz nieurodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka.”
3. Osoba prawna
Trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo w osobowość prawna.
Osoba prawna może występować w stosunkach cywilnoprawnych jako podmiot.
Posiada zarówno zdolność prawna jak i zdolność do czynności prawnych.
Przykłady osób prawnych:
a) spółki kapitałowe
b) spółdzielnie
c) przedsiębiorstwa państwowe
d) fundacje
e) uczelnie
f) Skarb Państwa
Osoba prawna może składać oświadczenie woli jedynie za pomocą swoich organów (pojedynczych osób fizycznych lub np. zarządów).
Przykłady jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi:
a) urzędy państwowe
b) jednostki wojskowe
c) szkoły podstawowe i średnie
d) spółka cywilna
e) spółki osobowe
f) wspólnota mieszkaniowa
4. Stosunek prawny:
Stosunek prawny- stosunek społeczny uregulowany przez prawo.
W stosunku prawnym wyróżniamy:
a) podmioty: osoby fizyczne lub prawne
b) przedmiot: zachowanie, przedmiot materialny
c) treść: obowiązki i uprawnienia podmiotów
Np. w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej…
Art. 17:
podmiot
pielęgniarka
przedmiot
tajemnica informacji związanych z pacjentem
treść
zobowiązanie do dochowania tajemnicy
5. Zdolność prawna
Zdolność by móc występować jako podmiot w stosunku prawnym nazywa się zdolnością prawną.
Zdolność prawną mają zarówno dorośli jak i dzieci (a więc są podmiotami praw i obowiązków).
Ma ją każdy żyjący obywatel, pomiędzy sporządzeniem aktu urodzenia a sporządzeniem aktu zgonu.
To zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych.
6. Zdolność do czynności prawnych
Polega na możności nabywania praw, zaciągania zobowiązań i rozporządzania prawami przez własne działanie.
O jej posiadaniu decydują dwa kryteria:
a) wiek osoby
b) częściowe lub całkowite ubezwłasnowolnienie
Zdolność do czynności prawnych może:
a) nie istnieć- w przypadku osób poniżej 13 roku życia lub całkowicie ubezwłasnowolnionych
b) być częściowa- w przypadku osób między 13 a 18 rokiem życia lub w przypadku osób pełnoletnich częściowo ubezwłasnowolnionych
c) być pełna- dla osób, które ukończyły 18 lat
ubezwłasnowolnienie następuje, gdy osoba nie jest zdolna kierować swoim postępowaniem w przypadku:
a) choroby psychicznej
b) niedorozwoju umysłowego
c) alkoholizmu lub narkomanii
w zależności od stopnia zaawansowania danej patologii wdraża się ubezwłasnowolnienie całkowite (opiekę) lub częściowe (kurator).
7. Przedstawicielstwo ustawowe
Przepisy prawa rozróżniają dwa rodzaje przedstawicielstwa:
a) ustawowe, które wynika z konkretnego przepisu ustawy
b) umowne, którego źródłem jego jest umowa pomiędzy stronami, w której jedna czyni drugą swoim przedstawicielem, co jest najczęściej nazywane pełnomocnictwem (zob. art. 96- KC)
Zgodnie z przepisem Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedstawicielem ustawowym jest:
a) każdy z rodziców dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka (art. 98 pr. 1 KRO)
b) opiekun prawny dziecka pozostającego pod jego opieka (art. 155 par. 1- 2 KRO)- o ustanowieniu opiekunem prawnym rozstrzyga sad opiekuńczy postanowieniem- inaczej opiekun faktyczny
Osoba twierdząca, ze jest opiekunem prawny musi zatem wylegitymować się takim postanowieniem sądu opiekuńczego.
W odosobnionych przypadkach działać jak przedstawiciel ustawowy może tez kurator, o ile wynika to z postanowienia sadu, który ustanowił kuratele.
Należy zaznaczyć, ze w polskim systemie prawa osoba fizyczna nie może ustanowić pełnomocnika o wyrażania zgody na czynności i zabiegi medyczne.
Pacjent nieprzytomny- decyzja- przedstawiciel ustawowy lub sąd opiekuńczy.
Problem Świadków Jehowy.
Akty prawne normatywne- dokumenty zawierające normy prawne (ustawy, rozporządzenie), nie są pisane tekstem ciągłym, lecz są podzielone na pewne odcinki.
Przepisy prawne- samodzielne jednostki redakcyjne zawarte w aktach normatywnych np. artykuły, paragrafy, poszczególne zdania.
Wykładnia prawa(interpretacja prawa)- proces ustalania właściwego znaczenia przepisów prawnych albo rezultatem tej czynności.
Cel- rekonstrukcja normy prawne, znalezienie wszystkich jej trzech elementów.
8. Akty prawodawcze
Konstytucja RP dzieli akty prawodawcę na:
a) powszechnie obowiązujące:
· mogą regulować postępowanie każdej kategorii adresatów (wszystkich ogniw aparatu państwowego, wszystkich obywateli)
· są aktami o nieograniczonym zasięgu materii, którą mogą regulować
· mogą stanowić podstawę konkretnych decyzji (np. orzeczeń sądu) wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów
b) wewnętrznie obowiązujące:
· są skierowane do adresatów usytuowanych wewnątrz aparatu państwowego
System hierarchii źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce:
a) Konstytucja RP
b) Umowy międzynarodowe ratyfikowane za zgodą ustawową i prawo Wspólnoty Europejskiej
c) Ustawy
d) Ratyfikowane umowy międzynarodowe
e) Rozporządzenia
f) Akty prawa miejscowego
Konstytucja:
a) inaczej- „ustawa zasadnicza”
b) uchwalana przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzana przez Naród
c) zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawotwórczych
d) jest zbiorem zasad stanowiących fundament politycznego, społecznego i gospodarczego ładu w państwie
e) jej przepisy stosuje się bezpośrednio
Umowy międzynarodowe ratyfikowane a zgodą ustawową i prawo wspólnoty europejskiej:
a) Umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą ustawową:
· ratyfikacja praw RP umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
o pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych
o wolności, praw lub obowiązków
b) Prawo wspólnoty europejskiej:
Rozporządzenie- akt normatywny wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie stanowi jedno ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego, obok Konstytucji, ratyfikowanych umów międzynarodowych, ustaw oraz aktów prawa miejscowego.
Ustawa- akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej). W porządkach prawnych różnych państw występują ustawy: zasadnicze (konstytucje), organiczne i zwykłe.
W Polsce, w określonej przez Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ustawa ma rangę niższą (tzw. moc prawną) od Konstytucji oraz umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, równą rozporządzeniu Prezydenta RP z mocą ustawy a wyższą od zwykłych rozporządzeń. W przeciwieństwie do innych porządków prawnych (np. francuskiego), Konstytucja RP zna tylko jeden rodzaj ustaw.
Ustawodawstwo medyczne. Zagadnienia ogólne. – 19.03.2013
Ustawa o działalności leczniczej
a) ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (Dz. U. 2011, Nr 112, poz. 654)
b) zastąpiła ustawę o zakładach opieki zdrowotnej
c) określa:
· zasady wykonywania działanosci leczniczej
· zasady funkcjonowania podotów wykonujących działalność leczniczą niebędących przedsiębiorcami
· zasady prowadzeni rejestru podmiotów wykonujących działalność eczniczą
· normy czasu pracy
Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
Działalność lecznicza może również polegać na:
a) promocji zdrowi
b) realizacji programów dydaktycznych i badawczych
Podmiotami leczniczymi są:
a) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej we wszystkich formach przewidzianych dla wykonywania działalnoś...
Delightful93