Krytyka Literacka 2012.pdf

KRYTYKA LITERACKA: styczeń 2012

Page 1 of 18

Udostępnij Zgłoś nadużycie Następny blog»

Utwórz bloga Zaloguj się

KRYTYKA LITERACKA

pod redakcją Witolda Egertha i Tomasza Marka Sobieraja ● ISSN 2084-1124

LITERATURA SZTUKA FILOZOFIA ESEJE RECENZJE FELIETONY WIERSZE OPOWIADANIA

______________________________________________________________________

Spis treści

▼ 2012 (16)

► luty (8)

▼ styczeń 8(

Konkursy: O

WAWRZYN

SĄDECCZYZNY

Esej: Tomasz Sobieraj

RZECZ O

„PODRÓŻACH Z

TEJ I N...

Klasyka: Julian Tuwim

Esej: Krzysztof Jurecki

PRZESTRZENIE

WEWNĘTRZNE.

O...

Jest Poezja! Jan

Siwmir, wiersze

najnowsze

Jest Poezja! Bohdan

Wrocławski

Esej: Dariusz Pawlicki

KRÓTKA

ROZPRAWA O...

PŁOTAC...

Pogranicza: Łukasz

Jasiński FATUM

► 2011 (78)

► 2010 (41)

► 2009 (4)

Konkursy: O WAWRZYN SĄDECCZYZNY

VIII Ogólnopolski Konkurs Poetycki

„O Wawrzyn Sądecczyzny”

Grupa Literacka „Sądecczyzna”, Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu

oraz Sądecka Biblioteka Publiczna im. J. Szujskiego w Nowym Sączu

ogłaszają konkurs poetycki pod hasłem:

Człowiek przed lustrem

Zasady:

1. Konkurs ma charakter otwarty, mogą w nim wziąć udział wszyscy

piszący po polsku autorzy.

2. Na konkurs należy nadesłać nawiązujące do hasła wiersze, w ilości od

jednego do dwóch w czterech egzemplarzach. Powinny to być teksty

nigdzie niepublikowane, nienagradzane i niewysyłane na inne konkursy.

3. Utwory prosimy opatrzyć godłem słownym. Winno być ono

powtórzone na zaklejonej kopercie zawierającej imię, nazwisko, adres,

numer telefonu, e-mail autora i krótką informację o nim.

4. Autorów, którzy nie ukończyli 20 lat, prosimy o podanie obok tych

danych, również daty urodzenia, nazwy szkoły, uczelni, lub zakładu pracy

oraz oznaczenie swoich wierszy literą „M” (pod godłem).

5. Autorów mieszkających na Ziemi Sądeckiej prosimy o napisanie na

pracach konkursowych litery „S” (pod godłem).

6. Mieszkańcy Sądecczyzny i młodzież rywalizują o statuetki oraz

pozostałe nagrody i wyróżnienia.

7. Prace konkursowe należy nadsyłać do 15 maja 2012 roku na adres:

Sądecka Biblioteka Publiczna, 33-300 Nowy Sącz, ul. Franciszkańska 11 -

z dopiskiem na kopercie: Konkurs Poetycki.

8. Pokłosie konkursu znajdzie się w almanachu pokonkursowym. Oprócz

utworów nagrodzonych autorów, opublikowanych w nim zostanie

kilkadziesiąt innych wartościowych wierszy nadesłanych na konkurs. Ich

autorzy nie otrzymują honorarium.

9. Ogłoszenie wyników konkursu i wręczenie nagród odbędzie się we

wrześniu 2012 roku w Nowym Sączu. Nagrody należy odebrać osobiście

w dniu finału. Nieobecność na tej uroczystości sprawia, iż nagroda staje

się wyróżnieniem honorowym, a gratyfikacja pieniężna zostanie

przeznaczona na wspieranie twórczości literackiej w regionie.

10. Udział w konkursie jest równoznaczny z akceptacją jego regulaminu.

11. Interpretacja niniejszego regulaminu należy do organizatorów.

____________________

Adres do korespondencji

t.sobieraj@wp.pl

AUTORZY TEKSTÓW

Jury przyzna następujące nagrody i wyróżnienia:

Józef Baran

Klaudia Bączyk

Mariusz Bober

Jan Z. Brudnicki

Maciej Cisło

Michał Dec-Budziszyński

Stanley Devine

Marek Doskocz

Witold Egerth

Stanisław Esden-Tempski

Piotr Grobliński

I nagroda - 700 zł

II nagroda - 500 zł

III nagroda - 400 zł

2 statuetki Starosty Nowosądeckiego „Srebrne Pióro Sądeckie” dla:

- najlepszego autora w kategorii młodzieży do lat 20

- najlepszego w tej edycji konkursu autora mieszkającego na Ziemi

Sądeckiej

http://krytykaliteracka.blogspot.com/2012_01_01_archive.html

2012-02-09

KRYTYKA LITERACKA: styczeń 2012

Page 2 of 18

Wyróżnienia drukiem w almanachu pokonkursowym.

W.A. Grzeszczyk

Łukasz Jasiński

Zbigniew Joachimiak

Krzysztof Jurecki

Katarzyna Karczmarz

Roman Kaźmierski

Marcin Królik

Andrzej Jerzy Lech

Marek Ławrynowicz

Przemysław Łośko

Dariusz Magier

Roberto Michel

Joanna Mieszkowicz

Janusz Najder

Krzysztof Niemczycki

Stanisław Obirek

Stefan Okołowicz

Edward Pasewicz

Dariusz Pawlicki

Robert Rutkowski

Jan Siwmir

Tomasz M. Sobieraj

Wioletta Sobieraj

Jan Stępień

Andrzej Tchórzewski

Janusz Termer

Marek Trojanowski

Joanna Turek

Igor Wieczorek

Bohdan Wrocławski

Adam A. Zych

Jury zastrzega sobie prawo innego podziału kwoty przeznaczonej na

nagrody.

Dodatkowych informacji udziela sekretarz jury (Grupa Literacka

„Sądecczyzna”) - tel. 606 957 138, e-mail: oksymoron2@gmail.com

Konkurs odbywa się pod patronatem Starosty Nowosądeckiego.

Poleć to w Google

Esej: Tomasz Sobieraj RZECZ O „PODRÓŻACH Z

TEJ I NIE Z TEJ ZIEMI” JÓZEFA BARANA I

KILKA OKOŁOLITERACKICH DYGRESJI

W swojej autobiograficznej książce Rude Assignement Wyndham Lewis

dzieli sztukę na tę dla wielkiej publiczności, narodową (Hugo, Dickens,

Tołstoj) i na sztukę dla wąskiego grona koneserów (Flaubert,

Baudelaire). Zauważa też wzrastającą obojętność tak zwanej szerokiej

publiczności dla dokonań twórców sztuki uważanej za elitarną, którzy to

twórcy – czy to z przekory, czy ze zwykłego braku umiejętności – wydają

się brnąć coraz bardziej w niezrozumiałość. Dzisiaj, sześćdziesiąt lat po

ukazaniu się znakomitej intelektualnej biografii angielskiego pisarza,

eseisty i malarza można mieć pewność, że nieprzystępność tak zwanej

sztuki elitarnej jest w przytłaczającej większości przypadków wynikiem

braku umiejętności a często nawet możliwości jej autorów, zaś to, co

Lewis nazwał sztuką dla wielkiej publiczności, w zasadzie nie powstaje,

bo niewielu współczesnych ludzi pióra potrafi połączyć w dziele wyborny

styl, czystą formę[1], wagę słów, istotny problem i zajmującą treść tak,

jak czynili to – ograniczę się do polskiej literatury – na przykład Słowacki

i Prus, a z bardziej współczesnych Herbert i Herling Grudziński.

Oczywiście klasyfikacja Lewisa nie jest idealna – istnieli przecież tacy

pisarze jak Hemingway czy Conrad, którzy z twórczością elitarną dotarli

do szerokiej rzeszy czytelników, i tacy jak Hašek czy Čapek, piszący

książki z pozoru popularne, a w istocie stanowiące arcyważne dzieła

literatury, poddające ironicznej wiwisekcji jednostkę i społeczeństwo. Z

kolei w Polsce pojawiło się ostatnimi laty zjawisko interesujące z powodu

swojego endemicznego czy raczej swojskiego charakteru, mianowicie

literatura nieporadna, nazywana przez krytyków wielką i elitarną a

jednocześnie – popularna; przypadek ten dowodzi niezwykłej siły

zarówno gorliwego marketingu jak i mętnej argumentacji, wspieranych

przez system państwowych stypendiów dla wybranych i wiernych

beneficjentów; niewątpliwie są to zabiegi wystarczające, by przekonać

tych czytelników, którzy kierują się stadnym instynktem, jednak ludziom

myślącym od razu nasuwa się podejrzenie, że w tym przypadku zamiana

alternatywy wyłączającej: „wielkość albo popularność” w koniunkcję:

„wielkość i popularność”, jest zabiegiem naiwnym lub hochsztaplerskim,

więc albo wskazana wielkość jest fałszywa, albo głoszona popularność

podejrzana i wątpliwa.

ORAZ

J.W. Goethe

Jarosław Hašek

Juliusz Słowacki

Julian Tuwim

S.I. Witkiewicz

____________________

Łącza

Józef Baran

Nick Brandt

Robert Frost

Witold Gombrowicz

Zbigniew Herbert

Krzysztof Jurecki

Franz Kafka

Ryszard Kapuściński

Konstandinos Kawafis

Michael Kenna

Andrzej Jerzy Lech

Krzysztof Niemczycki

Bolesław Prus

Tomasz M. Sobieraj

Bruno Schulz

Josef Sudek

Marek Trojanowski

Jacek Trznadel

Julian Tuwim

Witkacy

Witkacy - fotografie, rysunki,

obrazy

*Masters of photography

*Pisarze.pl

Zdarzają się jednak współcześni autorzy bezspornie dowodzący, że

niekiedy logika formalna ustępuje przed artystyczną rzeczywistością, i że

można połączyć cechy zwykle się wykluczające. Rozmiar tego zjawiska

mierzony liczbą sprzedanych egzemplarzy jest rzecz jasna mniejszy niż w

przypadku autorów uważanych za popularnych – czyli należących do

koterii, i popularnych w ścisłym słowa tego znaczeniu – tzn. piszących

kryminały, fantastykę i romanse, niemniej to właśnie ono zasługuje na

baczną uwagę i analizę, bo jak uczy nas literaturoznawstwo, właśnie ci

oryginalni, suwerenni twórcy, funkcjonujący poza obecnie modną

konwencją, wraz z tymi, którzy tworzą drugi, ba, nawet trzeci obieg, ci

zajmą – z dużym prawdopodobieństwem, prędzej czy później – ważne

miejsce w dziejach literatury, obecnie okupowane (jakież to adekwatne i

cudownie wieloznaczne słowo!) przez literackich modnisiów i

prowincjonalnych dandysów.

Jednym z takich niezależnych, osobnych twórców, jednocześnie

popularnych i wyrafinowanych, który w naszej współczesnej literaturze

zajmuje, jak pisał Zbigniew Chojnowski, „niszę jedyną w swoim rodzaju,

bardzo osobistą” jest Józef Baran. Zdobył uznanie zarówno pośród

http://krytykaliteracka.blogspot.com/2012_01_01_archive.html

2012-02-09

KRYTYKA LITERACKA: styczeń 2012

Page 3 of 18

wybrednych znawców poezji, jak i między naznaczonymi wrażliwością,

smakiem i wyobraźnią „zwykłymi” odbiorcami liryki. Jego utwory –

sugestywne, czułe, emocjonalne, zabarwione świeżą metaforyką, łączą

według Czesława Miłosza „tradycyjne polskie wartości z nowoczesną

formą”, jednocześnie nie stronią od lekkiej, ciepłej ironii i mądrej

refleksji; to wielowymiarowe wiersze bystrego obserwatora, stanowiące

wyraz jego zachwytu nad światem, banałem, nawet marną istotą, ale też

niekiedy pełne bólu i uniesienia, zwątpienia i wiary; według jednych są

kontynuacją poetyki Twardowskiego, Harasymowicza a nawet Leśmiana,

według innych brzmią głosem skrajnie osobistym[2]. Zapewne rację mają

jedni i drudzy, bowiem prawdziwy, poważny człowiek pióra, choćby

największym był indywidualistą, raczej nie żyje w próżni i dziwnym by

było, gdyby w twórczości Barana nie dało się słyszeć dyskretnie

brzmiących nut poetów najwyżej przez niego cenionych – i zapewne nie

powinien też dziwić ten whitmanowski i frostowski ton, wyraźnie dla

mnie obecny w „amerykańskich” wierszach poety, ton, który siłą rzeczy

musi pojawić się u człowieka obdarzonego ogromną wrażliwością na

przyrodę w sytuacji bliskiego, niemal intymnego z nią obcowania; to

swoiste doświadczanie przez poetę komunii z naturą znajduje wyraz

także w wierszach zainspirowanych polskim krajobrazem i wsią –

utworach autonomicznych i świeżych, często przekształcających

przestrzeń realną w pejzaż wewnętrzny, równocześnie przywołujących

smaki, zapachy, nastroje z mocą, jaką w naszej literaturze prezentował

kierunek impresjonistyczny Młodej Polski, a później arkadyjska

twórczość Józefa Czechowicza.

*Chinese poems

*Polona

*Sens Unic

*Wyspa Muz

Jednak Józef Baran to także prozaik, autor kilku książek[3]

poświęconych „ludziom pióra i palety”, w tym wspomnień o Arturze

Sandauerze i rozmów z tym równie świetnym jak kontrowersyjnym

krytykiem i tłumaczem. W ostatnich latach ukazały się balansujące na

granicy różnych gatunków literackich Koncert dla nosorożca ,

Przystanek Marzenie a jesienią 2010 roku Podróże z tej i nie z tej ziemi .

Dwie pierwsze książki zdobyły należne im uznanie, pisali o nich profesor

Bolesław Faron i Ryszard Kapuściński, podkreślając ich intelektualną

samodzielność, szczerość i rzetelność, Anna Dymna zaś – wybitna

interpretatorka poezji Barana – doceniła umiejętność poety zamieniania

bolesnych przeżyć w czystą poezję i jego wspaniały zmysł obserwatora.

Nie mniej istotne wydaje mi się w tych na poły dziennikach, na poły

reportażach, umiejętne połączenie opisu mniej lub bardziej egzotycznej

rzeczywistości z rzeczywistością swojską, liryki z anegdotą, humoru z

refleksją, a wszystko to zaznacza dziennikarski pazur – jakże by zresztą

inaczej, skoro pracy dziennikarskiej Józef Baran poświęcił znaczną część

życia.

I to dziennikarskie doświadczenie, którego przejawami są między innymi

umiejętność obserwacji i wyciągania wniosków oraz lekkość pióra,

uwidacznia się w Podróżach z tej i nie z tej ziemi z dużą wyrazistością.

Jeśli dodać do tego skłonność Barana do zabawy formą i właściwy

poetom dar pozazmysłowego postrzegania rzeczywistości, otrzymamy

właśnie tę „formę bardziej pojemną”, której poszukiwał (i, o ile wiem, nie

znalazł) Czesław Miłosz. Każdy z rozdziałów tej książki to reportaż z innej

części świata, części niekiedy nam bliskiej, niekiedy egzotycznej, bez

wyjątku jednak opisanej interesująco, ze swadą, niemal gawędziarsko,

ale zarazem rzetelnie i z Człowiekiem na pierwszym planie – istotą u

Barana jednocześnie wzniosłą i tragiczną, piękną i szpetną, niczym w

genialnych fotoreportażach Sebastiao Salgado, zawsze jednak,

niezależnie od jej kondycji, stanowiącą dla autora Podróży centrum

zainteresowań i źródło refleksji. Każdy z reportaży przedstawia wycinek

świata gruntownie poznany: dotknięty, posmakowany, objęty, opisany z

wrażliwością poety i ciekawością badacza sięgającego głęboko pod

powierzchnię rzeczywistości; to nie popularny ostatnio naskórkowy

reportaż telewizyjnego globtrotera, upudrowanej gwiazdy półgodzinnego

one-man/woman show, której produktem ubocznym z zagranicznego

wyjazdu jest pełna naiwnych zachwytów i spostrzeżeń książka, okraszona

banalnymi zdjęciami imitującymi artystyczne czy reporterskie fotografie

– to bezpretensjonalny, solidny, rzetelny obraz wybranych przez Barana

miejsc na Ziemi – ale Ziemi przytulonej przez niego w tańcu, dlatego

pomimo całej swojej solenności to równolegle obraz nie pozbawiony

wdzięku subiektywności i intymności. W pierwszym rozdziale Podróży

Józef Baran zabiera nas na dawne polskie kresy, leżące w dzisiejszej

zachodniej Ukrainie; zagłębia się w złożoną i ciekawą historię oraz

http://krytykaliteracka.blogspot.com/2012_01_01_archive.html

2012-02-09

KRYTYKA LITERACKA: styczeń 2012

Page 4 of 18

skomplikowaną, często bardzo trudną teraźniejszość tych ziem;

opowiada o życiu zwykłych ludzi i o ludziach niezwykłych, jak np. Borys

Woźnicki, Ukrainiec, dyrektor lwowskiego muzeum, który ocalił od

zniszczenia setki znajdujących się na Kresach zabytkowych pomników

nagrobnych, obrazów i innych dzieł sztuki polskiej, ukraińskiej a nawet

włoskiej. W części drugiej trafiamy z autorem na Cypr, miejsce narodzin

Afrodyty i wyspę o burzliwych dziejach, gdzie ścierały się kultury: fenicka

i grecka, perska i rzymska, arabska i normańska, angielska i turecka,

tworząc konglomerat jedyny w swoim rodzaju. I ponownie Baran z

dziennikarskim zacięciem zanurza się w historię i współczesne problemy

podzielonej na część grecką i turecką wyspy, często przytaczając fakty i

spostrzeżenia, jakich nie znajdziemy w podręcznikach i przewodnikach.

W kolejnym rozdziale, wraz z przyjacielem, poetą Adamem Ziemianinem,

bawi w Toskanii, Ziemi Obiecanej wszelkiej maści artystów; autor

wychodzi poza konwencję opisu toskańskich przygód i krajobrazów,

przybliżając czytelnikowi klimat małych miasteczek, gdzie mieszka się w

czternastowiecznych kamieniczkach i obcuje z dziełami największych

mistrzów sztuki tak, jak w Polsce z bohomazami graficiarzy i kibiców;

niezmiennie też wynajduje interesujące polonica. Rozdział czwarty i

szósty to odkrywanie Ameryki, a konkretnie USA, kraju przemierzonego

przez Barana parokrotnie, od Nowego Jorku, przez Idaho, Utah, Arizonę

po Montanę, Oregon i Kalifornię; docieramy z nim do Yellowstone i

Wielkiego Kanionu Kolorado, w Góry Skaliste i do Parku Yosemite,

oglądamy metropolie i prowincjonalne miasteczka, wybieramy się na

łososie i do rezerwatu Indian, poznajemy zwyczajnych Amerykanów, i

amerykańską inteligencję – poetów, pisarzy, nauczycieli i pracowników

naukowych, tłumaczy, wydawców (m.in. nieocenionego dla budowania

międzykulturowych mostów Stanleya Barkana) – ludzi pełnych pasji,

otwartych na innych, radosnych, wolnych, tolerancyjnych, jakże

odmiennych od naszych przedstawicieli tychże profesji. Jak przystało na

rasowego dziennikarza (rasowego, czyli obiektywnego), Baran naświetla

przedstawiane zagadnienia z różnych stron, pokazuje więc także mniej

ekscytujący obraz tego kraju: niepewność zatrudnienia, plagę otyłości i

depresji, zadłużenie obywateli w bankach, powszechny stres, czyli

zjawiska, z których nie bardzo zdajemy sobie sprawę, zapatrzeni w

wizerunek kreowany przez seriale telewizyjne i hollywoodzkie kino klasy

popularnej. Pozostałe rozdziały książki są podróżą równie ciekawą – to

Australia, Singapur, Maroko i Brazylia, miejsca mimo globalizacji nadal

egzotyczne, i odległe; Baran eksploruje je z zacięciem globtrotera i wręcz

z chłopięcą ciekawością, trafiając to w głuszę interioru, to do małych

miasteczek lub do wielkich aglomeracji, często odnajdując w czasie tych

wypraw polskie akcenty. Ponownie siłą tych reportaży, esejów i

dzienników poety jest wynajdywanie i opisywanie bytów (w szerokim

znaczeniu tego terminu) mało znanych, tajemniczych, często

endemicznych, niekiedy wręcz reliktowych, o których nie informują

gazety, popularne programy i kolorowe książki, bytów takich, jakie

można poznać jedynie zbaczając z utartych szlaków i zagłębiając się w

tajemnicze wnętrze australijskiej pustyni, brazylijskiej selvy czy

azjatyckiej metropolii; w Maroku trafiamy nawet na arabskie,

muzułmańskie wesele – niepostrzeżenie staje się ono pretekstem

zarówno do porównań z weselem polskim, jak i do ogólnokulturowych i

historyczno-religijnych rozważań; także i w tych rozdziałach spotykamy

poetów, pisarzy, tłumaczy, studentów oraz zwyczajnych ludzi:

robotników, farmerów, urzędników, poznajemy fascynującą historię i

piękną, ale groźną często przyrodę. W tym nawale egzotycznych miejsc

urzeka powrót do Borzęcina, rodzinnej wsi poety, która w jego

opowieściach i lirykach staje się ziemią dziewiczą, Rajem – jednak ani

nie utraconym, ani nie odzyskanym, ale Rajem Objętym, przytulonym

mocno niczym w tańcu prywatnym Edenem.

Wielowymiarowość i szeroko rozumianą niezależność tej książki

podkreśla zawarta w niej poezja. Autor umieścił tutaj kilkadziesiąt

wierszy, w dużej części niepublikowanych, powstałych w czasie podróży

transpozycji aktu poznawania świata na język poetycki. Stanowią one

interesujące, liryczne dopełnienie prozatorskiej części Podróży i nadają

im niezwykły, bardzo osobisty klimat oraz potwierdzają znakomitą

umiejętność Barana przełożenia impresji na poetycką frazę czy

przekazania ważnej treści w słowach oszczędnych, mądrych i trafnych,

bez ornamentów metaforyki, a to w poezji cenię najwyżej. Przykładem

niech będzie żartobliwy i przekorny wiersz Chwila osobliwa z pieskiem

preriowym :

http://krytykaliteracka.blogspot.com/2012_01_01_archive.html

2012-02-09

KRYTYKA LITERACKA: styczeń 2012

Page 5 of 18

ten piesek preriowy myśli sobie

że przyleciałem do niego

specjalnie po to

żeby go nakarmić jabłkiem

chrupie je w skupieniu

stojąc słupka

przed swoją norką

na dwóch łapkach

a ja pozuję mu do fotografii

(w tle Ameryka

Góry Skaliste

Ocean Spokojny

i takie inne

nieważne dla pieska

imponderabilia)

Wielkość poety można poznać nie tylko po jego poezji, ale także po jego

prozie, po swobodzie poruszania się pomiędzy rodzajami i gatunkami

literackimi. To ryzykowne z pozoru twierdzenie można łatwo udowodnić,

podając za przykład pisma Cypriana Kamila Norwida, dziennikarskie

wyczyny Walta Whitmana, artykuły i recenzje Józefa Czechowicza, eseje

Zbigniewa Herberta, zapiski z podróży Tomasza Venclovy czy inne,

niestety nieczęste przykłady szerokich intelektualnych horyzontów i

doskonałych umiejętności pisarskich poetów, umiejętności, które w

istocie stanowią potwierdzenie ich literackiej klasy, a których brak często

dowodzi poważnych ograniczeń, tym samym zaś może wzbudzić

nieufność co do twórczości wierszowanej. Bo czy może być dobrym, a

tym bardziej wielkim poetą ktoś, kto nie potrafi jasnym, barwnym,

logicznym a nade wszystko poprawnym językiem napisać relacji z

podróży, dziennika, listów do ukochanej, politycznej polemiki? Czy jest

poważnym i wiarygodnym poetą ktoś, kto nie ma przyrodniczych lub

historycznych zainteresowań, kogo możliwości pisarskie i intelektualne

przerasta filozoficzny dyskurs, esej o Atgecie lub chociażby interesujące

opowiadanie, o powieści nie wspominając? Niby można odpowiedzieć

„tak”, uzasadniają to nawet nieliczne przykłady (F. Villon, Rimbaud,

Wojaczek) ale zasadniczo odpowiedzi na te pytania są przeczące (a

wymienione wyjątki potwierdzają regułę). No, może Platon by się do

końca nie zgodził z moją tezą, znany bowiem jest jego sąd o poetach i ich

umysłowych niedoskonałościach oraz wynikających stąd

konsekwencjach, ale już Arystoteles i Goethe zgodziliby się ze mną na

pewno[4].

W dzisiejszych czasach ograniczonych specjalizacji (o zgrozo, nawet w

humanistyce!; „witkacolog” niewiele powie o tematyce frapującej

„orzeszkologa” i odwrotnie, a obaj nie będą zgodni, gdzie postawić

przecinek) wydaje się nieco demode , że poeta, dziennikarz, prozaik,

eseista Józef Baran należy do tej nielicznie reprezentowanej kategorii

twórców uniwersalnych, to jest takich, którzy realizując się w różnych

rodzajach pracy literackiej dali (i dają) rzecz rzadko spotykaną –

świadectwo wszechstronnego talentu i wysokich umiejętności

warsztatowych. I nawet jeśli każdy z tych twórców poruszał się w

odmiennej estetyce, zajmowały go odmienne sprawy, cechował inny

światopogląd i temperament, różniły marzenia i wartości, to wszyscy

zachowali intelektualną i artystyczną suwerenność, nie ulegając

konwencjom i tworząc w sumie dzieło pełne, jednolite w swej wielości,

nie do podważenia w sensie artystycznym i intelektualnym.

Pośród całej masy modnych, ale szybko przelatujących meteorytów

literatury, znajdują się spokojne (chociaż często tylko z pozoru) gwiazdy i

planety (przypominam czytelnikom z nową maturą, a szczególnie tym z

jej giertychowską odmianą, że pierwsze świecą światłem własnym, drugie

odbitym, co nie jest bez znaczenia dla zrozumienia tej metafory).

Niektóre można dostrzec gołym okiem, inne za pomocą teleskopu,

istnienia wielu z nich dowodzi się wyłącznie metodą obliczeń. Jedną z

takich gwiazd na firmamencie polskiej literatury jest Józef Baran. W

zależności od dostępnych czytelnikowi narzędzi intelektualnych, może on

być gwiazdą dobrze widoczną na nocnym niebie lub tą dostrzeganą z

wysiłkiem, ale może też być niemożliwą do pojęcia matematyczną

http://krytykaliteracka.blogspot.com/2012_01_01_archive.html

2012-02-09

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: