Istota i.doc

„Istota i źródła przedsiębiorczości”

Pojęcie przedsiębiorczości

W pojęciu funkcjonalnym przedsiębiorczość definiowana jest jako umiejętność dostrzeżenia i wykorzystania nowych możliwości otoczenia dających szansę na duży efekt, działając w warunkach zagrożenia wynikającego z braku pewności co do sukcesu realizacji owych możliwości.

Brak pewności jest czynnikiem ograniczającym liczbę potencjalnych kandydatów na przedsiębiorców.

Istotą przedsiębiorczości jest takie połączenia i skierowanie do biznesu, prowadzonego w warunkach niepewności i ryzyka innych czynników wytwórczych przynoszących zysk osobie lub grupie osób pełniących funkcje przedsiębiorcy.

Przedsiębiorca jako jednostka (osoba lun grupa osób), która zajmuje się przedsiębiorczością, jest rozpatrywana w dwóch kwestiach:

- z punktu widzenia własnego działania cechującego się przejawem aktywności inicjatywy

- z punktu widzenia cech psychicznych dzięki, którym można być przedsiębiorczym

Przedsiębiorczość jest aktem realizacyjnym natomiast przedsiębiorca jest podmiotem działającym (agent), który realizuje nowe kombinacje czynników produkcji. Mamy pięć kategorii tych czynników;

Wytwarzanie nowych dóbr tzn. nie są one znane w określonym kręgu konsumentów.

Wprowadzenie nowej metody produkcji tj. praktycznie nie jest ona znana w danej branży przemysłowej lub handlu.

Zdobywanie nowych rynków zbytu.

Nowe surowce.

Realizacje nowej organizacji produkcji funkcjonuje zgodnie z zasadami wolnej konkurencji.

Na podstawie tego podziału przedsiębiorcą według J.A.Schumphera nie jest wynalazca, ale ten kto wprowadza jakiś wynalazek do produkcji.

Domeną nowo-powstających przedsiębiorstw powinny być zatem nowatorskie i innowacyjne rozwiązania we wszystkich obszarach działalności.

Przedsiębiorczość

Priorytet rozwoju

Tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu konkurencyjności jako podstawa rozwoju gospodarczego i przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój sektora MŚP (Małe i Średnie Przedsiębiorstwa).

Cel strategiczny nr 1

Efektywne i optymalne wykorzystanie zasobów własnych regionu – potencjału gospodarczego, myśli naukowo-technicznej, kapitału ludzkiego i finansowego.

Cel strategiczny nr 2

Stworzenie sprzyjających warunków dla zwiększenie napływu inwestycji.

Istota przedsiębiorczości:

- pewien szczególny proces myślenia, wyrażający się ciekawością, potrzebą poznania i działania

- efektywność wynikająca z myślenia przedsiębiorczego

- rezultat powyższych działań w jej instytucjonalnym wyrazie (przedsięwzięcie gospodarcze, firma)

Gdyby nie było myślenia przedsiębiorczego nie byłoby możliwe skuteczne powoływanie przedsiębiorstw lub realizacja przedsięwzięć gospodarczych. Na przedsiębiorczość możemy patrzeć z indywidualnego lub społecznego punktu widzenia.

Istota przedsiębiorczość z punktu widzenia:

Istotą przedsiębiorczości jest taki sposób zachowania, którego podstawą jest więc nie intuicja i który prowadzi do działań nadających zasobom nowe możliwości tworzenia bogactwa.

Fazy procesu przedsiębiorczości:

Innowacyjny pomysł

Motywacja

Środki realizacji

Działania związane z realizacją pomysłu

Osiągnięcie efektu rynkowego

Jedną z cech mikro i makroprzedsiębiorstw jest dążenie do maksymalizacji zysku, które ta tendencja rozumiana jednostronnie można również przyśpieszając rynkowych problemów w  firmie.

Patrząc na przedsiębiorcę w ujęciu dynamicznym i historycznym uznaje się że najwcześniejszym przedsiębiorcą był kupiec. Z kolei działania przedsiębiorcze pojawiły się w działalności produkcyjnej. Rozważania o przedsiębiorcy około 1800r. zapoczątkował Saj, który określił przedsiębiorcę jako kogoś, kto przenosi zasoby ekonomiczne z obszaru niższej na obszar wyższej wydajności i zysku.

Rozróżnił przy tym  kilka rodzajów działalności przedsiębiorczej tj.;

1)dostarczenie kapitału na jakiej przedsięwzięcie

2)funkcje nadzoru

3)funkcje kierowania

4)funkcje kontroli

Z teorii firmy wynika że istnieją wspólne elementy z których składa się każda firma mikro, mała, średnia i duża, ale również produkcyjna, handlowa czy usługowa. Niezależnie bowiem od rodzaju działalności pojawia się pojęcie przedsiębiorcy, a koncepcja przedsiębiorcy wyjasnia powstanie firmy, jej cel, pomysł działania, koordynację czynników produkcji, wewnątrz firmy, podejmowanie najważniejszych decyzji, odpowiedzialność za rezultaty. Z tego punktu widzenia przedsiębiorca to swoisty czynnik sprawcy ożywiający przedsiębiorstwo.

Przedsiębiorca – jest jakby siłą nabywczą łącząca inne elementy firmy: przedsięwzięcie (pomysł), produkt, czynniki produkcji, koordynację gospodarowania zasobami (ich alokację w firmie). Konstrukcyjne koncepcje przedsiębiorcy można porównać do rdzenia który spaja i wokół którego zgrupowane są elementy tworzące firmę na rynku. W konsekwencji teoria firmy nie może istnieć bez przedsiębiorcy.

Przedsiębiorca – w języku potocznym to ktoś, kto podejmuje jakieś przedsięwzięcie dla celów zarobkowych, a przedsiębiorczość to cecha lub zdolność podejmowania się takich przedsięwzięć. W USA często definiuje się przedsiębiorcę jako tego kto zakłada własne małe przedsiębiorstwo. Przedsiębiorca to ktoś kto jest zaraz właścicielem i kierownikiem przedsiębiorstwa, w odróżnieniu od kogoś, kto jest tylko szefem dla pracowników.

Przedsiębiorca -  nie musi sam zarządzać firmą (chociaż często to robi w nowej lub małej firmie), musi mieć natomiast prawo do wyznaczania kierownika i jego usuwania i to daje mu prawo do dysponowania zyskiem.

Funkcje przypisywane przedsiębiorcy:

1)osoba podejmująca zysk związany z  niepewnością

2)podejmujący decyzje

3)innowator

4)lider w danej gałęzi, branży

5)organizujący i koordynujący wykorzystanie ekonomicznych zasobów

6)podejmujący zobowiązania w imieniu firmy

7)ktoś kto czuje zadanie rozstrzyga ostatecznie jeśli jest kilku decydentów (lub decyzje podejmowane są zbiorowo)

8) osoba podejmująca decyzje o użyciu zasobów pomiędzy alternatywnymi zastosowaniami

9)ten kto finansuje przedsięwzięcie, zaopatruje je w kapitał

10)manager lub nadzorujący

11)właściciel przedsiębiorstwa

12) zatrudniający czynniki produkcji

Typy przedsiębiorców w gospodarce rynkowej:

Ze względu na sposób rynkowych zachowań i rodzaj podejmowanych decyzji wyróżnia się różne typy przedsiębiorców. Role jakie pełni przedsiębiorca w gospodarce rynkowej:

1)Przedsiębiorca- inwestor – osoby skłonne do inwestowania kapitału z zamiarem by przynosił on korzyści od przedsiębiorcy zależy na jakie konkretne przedsięwzięcia przeznacza on swój kapitał i jakie preferencje przejmuje. Od niego bowiem zależy czy podejmuje większe ryzyko spodziewając się większego zysku. Czy też skłonny jest unikać wysokiego ryzyka kierując środki do dziedzin i rynków już rozpoznawanych zapewniających zwrot kapitału i umiarkowaną stopę zysku.  W każdym jednak przypadku inwestorzy przyczyniają się do przepływu kapitału na rynku.

2)Odkrywca okazji- Nie inwestuje w tzw.”normalną działalność”  dającą przeciętne zyski, ale czeka na nadzwyczajne okazje. Niektórzy porównują ten typ przedsiębiorcy do gracza rynkowego. Tego typu działalności jest prowadzona przede wszystkim w handlu.

3)Założyciel firmy, organizator – Silną jego stroną jest umiejętność organizowania firmy od podstaw. Tacy przedsiębiorcy bazują na zdobytym doświadczeniu, a swoje umiejętności traktuje jako ważną częsć  własnego kapitału. Często pełnią oni rolę menedżerów u właścicieli firm.

4)Innowator -  ten typ został zdefiniowany przez Schumpetera który uznał innowatorów za bardzo wartościowych w gosp rynkowej, gdyż są skłonni do dużego ryzyka i ponoszenia kosztów związanych z innowacjami.

5)Dzięcioły –konserwatyści -  to przede wszystkim przedsiębiorcy, właściciele przedsiębiorstw rodzinnych. Przywiązują szczególną wartość do trwałości przedsiębiorstwa, które podlega dziedziczeniu, a także cenią sobie niezależność finansową. Wzrost i rozwój firmy akceptują tylko wówczas, jeśli nie podważa to tych dwóch priorytetów.

6)Liderzy –innowatorzy – mają na celu przede wszystkim zwiększenie wartości rynkowej przedsiębiorstwa. Chętnie zaciągają kredyt, przyjmują wspólników, jeśli przyczynią się do zwiększenia wartości i zasięgu działania firmy. Akceptują przy tym wysoki poziom ryzyka.

„Cechy przedsiębiorcy”

Człowiek-przedsiębiorca – charakteryzuje się pewnymi zobiektywizowanymi cechami co oznacza że zasoby i predyspozycje przedsiębiorcze są nierównomierne.

Cechy:

+zdolność i gotowość podejmowania inicjatywy

+umiejętność podejmowania decyzji w sytuacjach braku pełnej informacji i godzenia się na ryzyko

+branie na siebie większych obowiązków a nawet długotrwałego wysiłku

+zdolność rozumienia potrzeb rynku, czasem ich prognozowania i wyprzedzania

+kojarzenie informacji z różnych dziedzin

+zdolność kierowania ludźmi, nie tylko w strukturze formalnej ale także budzenia entuzjazmu i zaufania (cechy przywódcze)

Wymagania wobec przedsiębiorcy

Przedsiębiorca musi dysponować dostatecznie szerokim wachlarzem zasobów, alby mógł uruchomić swoją firmę. Dysponowanie tylko pewnymi niezbędnymi nakładami, bez innych, nie wystarczy: zadaniem przedsiębiorcy jest skompletowanie nakładów. Uzasadnione wydaje się mniemanie, że połączenie obu tych typów umiejętności – wypełniania luk i kompletowanie nakładów – w pewnych okolicznościach może być stosunkowo rzadkie.

Człowiek inspiratorem, sprawcą i realizatorem przedsiębiorczości

Przedsięiorczość jako :

-szczególny proces myślenia

-aktywność wynikająca z  myślenia przedsiębiorczego

-przedsięwzięcie gospodarcze (firma)

Przedsiębiorca jako osoba posiadająca umiejętność:

-podejmowania racjonalnych decyzji

-oszczędzania i mobilizowania kapitałów

-poszukiwania przygód, okazji

-konstrukcji nowych pomysłów, planów i projektów

-organizowania produkcji

wprowadzania nowych produktów

-kreowania nowych źródeł dostaw

T: Zróżnicowanie warunków rozwoju przedsiębiorczości – czynniki ograniczające i stymulujące.

Rozwój przedsiębiorczości w Polsce ma głównie charakter indywidualny i jest oparty w dużym stopniu na własnych środkach inwestora, zwykle niewystarczających i nie pozwalających w pełni zaspokoić potrzeb w dziedzinie zatrudnienia. Przedsiębiorczość zespołowa występuje w postaci śladowej i to w ujęciu zarówno branżowym jak i terytorialnym.

Poszczególne instrumenty wspierania przedsiębiorczości w Polsce i Unii Europejskiej są podobne ale nie tworzą systemu, występuje brak ich działań oraz ich kontroli ze strony samorządów terytorialnych, zawodowych, branżowych itp. Cechą bowiem obecnych działań przedsiębiorczych w Polsce jest dominacja agend rządowych i realizowanie tej polityki przez administrację centralną. Tymczasem rozwój ten powinien być promowany i wspomagany przez politykę regionalną i lokalną oraz agencje i instytucje pozarządowe. Powstanie nowych instytucji sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości powinno być jednym z kierunków przyszłych działań które będą zmierzały do zintegrowanego rozwoju i wykorzystania posiadanych zasobów na podstawie przygotowanej strategii rozwoju.

Proces rozwoju przedsiębiorczości:

Istota przedsiębiorczości

Potrzeba

Motyw

Motywacja

Dążenie

Cel

Pomysł

Postawała przedsiębiorczości

Decyzja

Działanie

Rezultat

Użyteczność

Efektywność

Natura człowieka

Właściwa kompozycja zespołu uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych determinuje proces przedsiębiorczości, którym są:

- kompetencje

- zasoby

- okazje

Potrzeba to stan w którym człowiek odczuwa brak czegoś, działa ona jako swoisty sygnał alarmowy, prowadząc jednostkę do dążeń i czynności, które mogą je zaspokoić.

W dążeniu do motywowanego celu rodzą się pomysły, których realność jest zdeterminowana zasobem kompetencji a zweryfikowana posiadanymi zasobami i występującymi okazjami.

Dążenie to nastawienie warunkujące wykonanie czynności, stosownie do istniejących warunków zewnętrznych.

Cel oznacza stan rzeczy, które chce się osiągnąć, oznacza on każdą zmianę sytuacji, którą dana osoba lub grupa zamierza wywołać przez swoje działanie.

Pomysł oznacza wynik obmyślenia i polega na propozycji odpowiedzi na pytania – jak coś zrobić?

Pomysły są punktem wyjścia i inspiracją do działań przedsiębiorczych i podlegają weryfikacji poprzez zasoby i tworzone decyzje. Rezultatem dojrzałych pomysłów i pozytywnych cech osobowych są postawy przedsiębiorcze, oznaczające stałą gotowość do działań przedsiębiorczych, mających na celu selekcję będących w dyspozycji środków, by osiągną swój złożony i przyjęty do realizacji.

Postawa stanowi jeden z najważniejszych elementów natury człowieka, stanowiąc jej rdzeń, od niej zależą bowiem wybory i preferencje, kryteria wartościowania, oceny i w rezultacie konkretne przedsięwzięte działania.

Postawa przedsiębiorcza – oznacza stałą gotowość do działań przedsiębiorczych mających na celu selekcję będących w dyspozycji środków by osiągnąć swój złożony i przyjęty do realizacji cel, jest to więc pewna reakcja na sytuację zewnętrzną, a także potencjalna skłonność do aktywnego zachowania się człowieka w danych warunkach, skierowanego na osiągniecie celu, a więc emocjonalny stosunek do wartości jest to zatem motywacyjna gotowość do działania.

Decyzja – postanowienie o wyborze działania ze zbioru działań możliwych w węższym rozumieniu decyzję nazywamy wybór świadomy, poprzedzony fazą namysłu w ujęciu szerszym decyzja jest tożsama z wszelkim wyborze działania.

Proces przeddecyzyjny (faza namysłu) – czynność, której celem jest między innymi ocena prawdopodobieństwa użyteczności przewidywanych wyników decyzji.

Proces decyzyjny – czynność w której decydent integruje informacje o prawdopodobieństwie subiektywnym wyników ich użyteczności oraz ryzyku. Kończy się on aktem ostatecznego wyboru działania.

Działanie

Układ czynności stanowiący pewną całość, ukierunkowany na określony przedmiot i wprowadzający zmianę w otoczeniu. Działanie może mieć charakter:

- świadomy, kiedy jego cel jest znany przed podjęciem działania

- instynktowny, jeśli cel działania nie jest znany

Działanie świadome jest charakterystyczne dla człowieka kompletnego i opiera się na:

- wyznaczeniu celu działania

- ustaleniu realnych warunków działania

- wyborze środków adekwatnych do celu i warunków działania

Rezultat – jest zmianą rzeczywistości w której jest realizowana idea, pomysł.

Użyteczność – subiektywna wartość wyników działania, najczęściej określa się ją w skali ilościowej.

Efektywność – dodatnia cecha jakichś działań dających oceniony pozytywnie wynik.

Ryzyko – cena większości sytuacji decyzyjnych, jest ona funkcją dwóch zmiennych – prawdopodobieństwa straty i wielkości straty, najczęściej definiuje się ją jako oczekiwania strata.

Niespodzianka – całkowicie nieoczekiwany wynik decyzji, może ona mieć wartość pozytywną lub negatywną.

- niejasne przepisy prawne i brak skutecznych metod egzekwowania powszechnie obowiązującej wykładni prawa, przedsiębiorcy nie mają zapewnionego bezpieczeństwa prawnego w zakresie samoopodatkowania

- zbyt słaba ochrona wierzycieli w dochodzeniu roszczeń cywilnoprawnych, powodujące m.in. zatory płatnicze i osłabiająca płynność finansowa przedsiębiorstw

- niezadowalająca dostępność zwłaszcza gwarancji kredytowych a także przesadna ostrożność przedsiębiorców w korzystaniu z dźwigni finansowej

- nadmierne zbiurokratyzowanie procedury zakładania nowych przedsiębiorstw

- niedostateczna realizacja funkcji nadzorczych w spółkach i odpowiedzialności ich zarządów

Przyczyny odmienności i zróżnicowania przedsiębiorczości pomiędzy pojedynczymi ludźmi, organizacjami, regionami i krajami szuka się najczęściej w uwarunkowaniach ekonomicznych a także społecznych i politycznych. W ujęciu syntetycznym ale i uproszczonym można je ująć w poniżej podanych punktach.

Polityczno-społeczno-ekonomiczny system kraju.

Ekonomiczno-społeczna polityka państwa.

Występowanie w kraju wielu instytucji.

Sytuacja ekonomiczna kraju.

System zarządzania przedsiębiorstwem i jego sprawność.

Ad.1 Historia dowodzi, że do powstania wysokiej przedsiębiorczości konieczny jest zakres swobód politycznych i gospodarczych a także występowanie własności prywatnej, która jest dobrze chroniona. Gospodarka natomiast powinna mieć charakter otwarty.

Ad.2 Prawne, państwowe i samorządowe i inne regulacje powinny tworzyć swoiste normy ładu społecznego dla obywateli, przedsiębiorstw i innych instytucji. Dla przedsiębiorczości decydujące znaczenie ma stabilność przepisów regulujących życie gospodarcze i społeczne.

Ad.3 Firmy takie jak banki, firmy ubezpieczeniowe, giełdy i sprawne ich funkcjonowanie tworzą tzw. infrastrukturę rynkową nazywaną często infrastrukturą biznesową.

Ad.4 Sytuacja na rynku towarów i usług, rynku pracy, finansowym, ściśle przekłada się na warunki funkcjonowania przedsiębiorstw.

Ad.5 Stosowanie systemy motywacyjne umożliwiające przy wzroście wydajności i efektywności pracy uzyskiwanie przez pracowników odczuwalnych korzyści materialnych stanowi podstawę aktywnych działań przedsiębiorczych.

Drugim obszarem do wyjaśnienie zjawiska odmienności i zróżnicowania przedsiębiorczości pojedynczych osób lub instytucji jest sfera osobowości człowieka wiążąca je z problematyka psychologii.

Przedsiębiorczości indywidualnej sprzyjają przede wszystkim następujące cechy człowieka:

- poziom aspiracji

- ambicja

- silna potrzeba osiągnięć

- pracowitość

- wytrwałość

- skłonność do podejmowania działań obarczonych ryzykiem

- samodzielność myślenia

- kreatywność

- skłonność do korzystania z istniejących motywacji dla osiągnięcia korzyści materialnych.

Przedsiębiorczą osobowość charakteryzują trzy cechy:

1. Duża potrzeba osiągnięć.

2. Można wiar w to, że ich los zależy od nich samych.

3. Podejmowania jedynie umiarkowanego ryzyka.

Przedsiębiorczość jako postawa

Postawa to względnie trwała predyspozycja (pogląd, odczucie) danej osoby do wykonywania określonego rodzaju działań, do reagowania na ściśle określone bodźce. Postawa wyraża nastawienie, stosunek (dodatni lub ujemny, pozytywny lub negatywny) człowieka wobec siebie i otaczającego go świata. Obejmuje ponadto oceny ludzi, przedmiotów, zjawisk zachodzących w otoczeniu zewnętrznym. Postawa to także preferowany sposób myślenia danej jednostki, odzwierciedlający jej odczucia na dany temat, a w konsekwencji – określony sposób jej działania. To gotowość do przejawiania aktywności, czyli możliwości ludzi w danych uwarunkowaniach sytuacyjnych.

·           Cechy: zdolności intelektualne, wysoka motywacja osiągnięć, zdolność abstrakcyjnego myślenia, potrzeba dominacji, umiejętność koncentracji.

Wiele określeń przedsiębiorcy charakteryzuje go przez pryzmat jego osobowości, specyficznych cech charakteru, dających mu przewagę nad innymi ludźmi nieposiadającymi takich predyspozycji.

Przedsiębiorca to osoba, którą charakteryzuje inicjatywa, silna zdolność przekonywania, raczej umiarkowana niż wysoka skłonność do podejmowania ryzyka, elastyczność, kreatywność, niezależność (autonomia), zdolność do rozwiązywania problemów, potrzeba osiągnięć, wyobraźnia, wysokie przekonanie o kontroli własnego przeznaczenia.

Przedsiębiorca intelektualny- zdający sobie sprawę ze znaczenia w działalności gospodarczej intelektu. Wykorzystuje on powszechnie wiedzę, docenia jej znaczenie jako istotnego zasobu przedsiębiorstwa i niedążący do wąskiej specjalizacji swoich pracowników, przekazuje swoją wiedzę zespołowi, licząc na twórcze efekty.

Przedsiębiorczość jako zachowanie

ZACHOWANIE to aktywność, działalność podmiotu, który wykorzystuje specyficzne cechy swojej osobowości, reaguje na określone warunki otoczenia – zmienia je lub przystosowuje się do nich.

RODZAJE ZACHOWANIA:

·           Reagowanie – wywoływane czynnikiem powodującym jakąkolwiek aktywność jednostki

·           Działanie – wywoływane czynnikiem powodującym uporządkowaną aktywność i określonym stopniu adekwatności i sprawności

Przedsiębiorczość jako proces

Procesowe ujęcie przedsiębiorczości jest bardzo popularne w literaturze przedmiotu. Traktuje się ją w dynamicznym, wynikowym ujęciu.

Przedsiębiorczość nie jest bowiem pojedynczym aktem – jest ciągłą aktywnością, najpełniej objawiająca się w działaniu.

FAZY PROCESU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI:

1)          Etap wstępny – będący punktem wyjś...