Odwodnienie, a przebieg procesów życiowych u roślin i zwierząt.
Wszystkim organizmom lądowym niezbędna jest woda, gdyż wszelkie istotne dla życia procesy zachodzą w roztworach wodnych. Poza pozyskiwaniem niezbędnych dla organizmu substancji przez asymilację, rośliny pobierają jeszcze rozpuszczone w wodzie sole mineralne. Również wiele zwierząt żywi się wyłącznie płynnym pokarmem: niektóre muchy, pluskwy i wszy, cykady, komary, motyle, pszczoły, wiele chrząszczy, roztocza i pająki, pijawki, kolibry, pewne nietoperze itd. We wnętrzu organizmów roślinnych i zwierzęcych woda jest najważniejszym środkiem rozpuszczającym i transportującym. Wiele zwierząt wodnych składa się w 90% do 99% z wody ale ssaki też z 65% do 70%. Woda służy nie tylko do pobierania pożywienia, trawienia, wydalania oraz rozprowadzania substancji po krążących w organizmie sokach życiowych. Wyznaczany przez ilość wody poziom chłonności tkanek decyduje też o wielu czynnościach życiowych m.in. o pracy mię-śni. Bilans wodny określa także odporność na nadmierne ciepło lub zimno.
Prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych w roślinie uzależniony jest od warunków środowiska, w którym znajduje się roślina, tj. od zapasów wody - ilości poszczególnych składników mineralnych w glebie; intensywności światła i okresu naświetlenia, temperatury, odczynu gleby i ilości tlenu oraz dwutlenku węgla w glebie i otaczającej rośliny atmosferze.
Nawet niewielkie odwodnienie komórki powoduje zaburzenia w przebiegu podstawowych procesów fizjologicznych, tj. w oddychaniu i przyswajaniu dwutlenku węgla (asymilacji). Ponadto woda ma bezpośredni wpływ na szybkość wzrostu komórek i całej rośliny, obniża temperaturę liści nadmiernie nagrzewających się, oraz jest niezbędne do normalnego przebiegu procesów życiowych, szczególnie dla nieustannych reakcji chemicznych zachodzących w komórkach. Woda rozprowadza w roślinie ważne substancje, utrzymuje tkanki roślinne w jędrności, czyli turgorze, i reguluje temperaturę tkanek. Nie ma takiego procesu w roślinie, na który woda nie wpływałaby bezpośrednio czy pośrednio.
Na przykład, w życiu drzew i krzewów owocowych woda odgrywa bardzo ważną rolę, której zawartość w częściach drzewiastych wynosi 60—70%, a w owocach dochodzi do 90%. Praktyka wykazuje, że ilość zawiązanych owoców i ich wykształcenie zależą w dużym stopniu od wilgotności gleby. Przy większym niedoborze wody następuje masowe zrzucanie zawiązków, owoce są mniejsze, a przyrosty słabsze, Przy dalszym zmniejszaniu się zasobów wody końce i brzegi blaszek liściowych zasychają. Korzenię mogą ulec uszkodzeniu i liście więdną.
Organizm składa się przeciętnie w 70 do 80% z wody. Woda jest substratem w wielu procesach (np. w fotosyntezie i trawieniu) lub produktem (np. w oddychaniu tlenowym), powszechnym rozpuszczalnikiem związków ustrojowych, a także związkiem uczestniczącym w przebiegu większości reakcji metabolicznych.
Stanowi także środek transportu wewnątrzustrojowego, np. produktów przemiany materii, substancji odżywczych, hormonów, witamin, enzymów. Uczestniczy w regulacji temperatury, ciśnienia osmotycznego, pH. Utrzymuje odpowiednie wymiary i kształty komórek, warunkuje jędrność komórki (tzw. turgor). Stanowi płynne środowisko, niezbędne do usuwania końcowych produktów przemiany materii. W cytoplazmie woda stanowi fazę rozpraszająca koloidu w niej zawieszona jest faza rozproszona. Woda występuje w płynach tkankowych, płynach ustrojowych, w naczyniach limfatycznych i krwionośnych. Płyny te zapewniają komórkom właściwe środowisko życia, umożliwiają komunikacje miedzy komórkami.
Podsumowując, ubytek wody lub jej brak może prowadzić do śmierci organizmu, a u roślin nieodwracalne zmiany, często też kończące się obumarciem.
olcia94_22